kitabın tümü - Sosyal Haklar Sempozyumu

Mesut Gülmezeklenmeli, kaynakların kullanılmasında sosyal adalet gereklerinin hedef alınaca!ıbelirtilmelidir.Ekonomik ve Sosyal Konsey’in (m. 166/4), “ekonomik ve sosyal politikalarınolu!turulması” ile sınırlı tutulan amaçlarına, uygulamada izlenen ekonomik vesosyal politikaların sosyal devletin amaçları yönünden de"erlendirilmesi de eklenmelidir.Düzenleme, ayrı bir maddede ve Konsey’in, hükümetin iste!ine ba!lı olmaksızındönemsel aralıklarla –yılda en az iki kez olmak üzere– düzenli toplanmasınıve uygulamada i#lerli!ini sa!layıcı bir içerikle yapılmalıdır.3. Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler Bölümündeki!lke ve Kurallara !li"kin Öneriler• “Temel hak” olarak anayasal güvenceye ba!lanacak olan sosyal hakların “listesi”(m. 41-65) ile “özneleri”nin ve temel ö!eleriyle (alt bile#enleriyle) tanımlanan“maddi içeri!i”nin “asgari çerçevesi” yada “alt sınırı” olarak, bu alanda göreceen yeni belge olan ve Türkiye’nin %93’ünü onaylayıp hukuksal yükümlülüküstlendi!i Gözden Geçirilmi# Avrupa Sosyal $artı temel alınmalıdır. Bu konudaözellikle:! 1990’lı yıllardan ba#layarak bölgesel ve evrensel insan hakları belgelerindeyer alan “yeni” sosyal haklar listeye eklenip anayasal güvenceye kavu#turulmalıdır.Bunlar arasında; özellikle çalı#ma hakkının ayrılmaz bile#eni olsada i# güvencesi (haksız i#ten çıkarılmaya kar#ı i#e geri dönmeyi de kapsayankorunma) hakkı, insan onuruna uygun asgari ya#am düzeyi hakkı, yoksullu!akar#ı korunma hakkı, temiz su içme hakkı, yeterli beslenme hakkı vebarınma hakkı bulunmalıdır. Ya#lı ve engelli ki#ilerin hakları, özel olarakgüvenceye alınmalıdır.! Aile ve çalı#ma ya#amlarını uzla#tırmaya ve çalı#manın/çalı#ma hakkınınsa!lıklı, güvenlikli ve insan onuruna uygun çalı#ma ortam ve ko#ullarındayerine getirilmesini/kullanılmasını sa!lamaya yönelik her tür önlemin devletve i#verenlerce alınaca!ı belirtilmelidir.! Sosyal hakların özneleri ve maddi içeri!i konularında, Uluslararası Çalı#maÖrgütü, Birle#mi# Milletler ve Avrupa Konseyi çerçevesinde kabul edilen insanhakları sözle#melerinin pozitif metinleriyle sınırlı kalınmaksızın,yargısal ve/yada yarı-yargısal denetim organlarının “sosyal insan hakları ortakhukuku”nu olu!turan yerle!ik içtihatlarına uygun düzenlemeler yapılmalıdır.! Sosyal hakların Anayasa’ya yazılmasında, özellikle ki#i hakları boyutu dabulunan (çok ku#aklı olan) haklar dı#ında kalanların “dava edilebilirlik veyargılanabilirlik” özelli!ini engelleyici ve ku#kulu de!il, tersine özendirici,açıklayıcı ve kolayla#tırıcı bir dil kullanılmalıdır.! Her sosyal hakkın, özellikle devletin ekonomik ve mali nitelikli olumluedimleriyle yararlanılması söz konusu olan hakların Anayasa güvencesinealınmakla her ko#ul ve durumda devletçe uyulması, korunması ve gerçekle#tirilmesigereken bir “asgari öz”ünün bulundu!u kabul edilmeli, hiç olmazsabu zorunlu çekirde!in belirtilen yükümlülüklerden herhangi birine79