kitabın tümü - Sosyal Haklar Sempozyumu

IV. Sosyal Haklar Ulusal SempozyumuKurulu’na kanun hükmünde kararnameler (KHK) çıkarma yetkisi verebilmesiniöngören düzenlemede (m. 91); kapsam dı#ında tutulmayan, yani ekonomikve sosyal haklar konusunda KHK’lerle –do!al olarak yasak ve sınırlamaları dakapsayan– “düzenleme” yapılmasına olanak veren ve farklı görü#ler ileri sürülmesineyol açan istisna kaldırılmalı, bu haklar da do!rudan yada dolaylı biçimdeKHK’lerle düzenlenememelidir. 20KHK’lerle “düzenleme” yapma yetkisi “istisna” olarak tanınacaksa, sosyal haklarınözne ve içeriklerine bu yoldan do!rudan yada dolaylı hiçbir yasak ve sınırlamakonulamayaca!ı ve ancak varolan hakları özne ve içerikleri yönlerindengeni#letip geli#tiren, devletin üstlendi!i anayasal görev ve yükümlülüklerin “gerçekle#tirilmesini”sa!layan düzenlemeler yapılabilece!i açıkça belirtilmelidir.• 2010 de!i#ikli!iyle, yargı yetkisini “idarî eylem ve i!lemlerin hukuka uygunlu"unundenetimi ile sınırlı” tutarak, yönetsel yargı için do!rudan ve kesin bir “yerindelikdenetimi” yasa!ı getiren düzenleme (m. 125/4), sosyal insan haklarıulusalüstü hukukuyla ba!da#madı!ından, özellikle devletin sosyal haklaralanındaki yükümlülüklerinden üçüncüsünü olu#turan somut ilerlemeler gerçekle#tirmeve sonuç alma yükümlülü!ünden kurtulma ve özellikle sosyal haklarınasgari özünün bile dava edilebilirli!i ve yargılanabilirli!ini “yerindelikdenetimi” kapsamına girece!i bahanesiyle engelleme (yargı güvencesindenyoksun bırakma) sonucu do!uraca!ından Anayasa’da yer almamalıdır.• 2010’da yapılan eklemeyle (m. 148/1) tanınan Anayasa Mahkemesi’ne bireyselba#vuru hakkının, maddi içeri!ini olu#turan haklar yönünden "nsan HaklarıAvrupa Sözle#mesi’yle sınırlı tutulan uygulama alanı geni#letilmelidir."nsan haklarına saygılı ve dayalı devlet ile “ileri” anlamında yeni Anayasa’da yeralmasını önerdi!im insan haklarının bölünmezli!i, bütünselli!i ve kar#ılıklıba!ımlılı!ı ilkeleri gere!ince, bireysel ba#vuru hakkı "HAS’ın yanı sıra Türkiye’ninonayladı!ı sosyal insan haklarını güvenceye alan sözle#meleri de kapsamalı,Anayasa’nın –kendisinin– güvenceye aldı!ı haklar arasında bireysel ba#vuruhakkının maddi içerik ve uygulama alanı, sonuç olarak insan haklarının ulusalve uluslararası korunması konusunda yapılan ayrımcılık kaldırılmalı; buyönde bir adım olarak "HAS’a ek 12 sayılı protokol onaylanmalıdır.e. “Mali ve Ekonomik Hükümler” Ba!lıklı Dördüncü Kısmın“Ekonomik Hükümler” Ba!lıklı #kinci Bölümü• Devlete verilen “planlama görevi”nin yerine getirilmesi amacıyla planda yeralacak önlemlere (m. 166/2), “sosyal adaleti gerçekle!tirici önlemler alınması” da20 Aynı görü# için bkz. Kabo!lu (2010: 54).Sosyal hakların KHK’lerle düzenlenip düzenlenmemesi konusunda; ki#i hakları ile sosyalhaklar arasındaki nitelik farkını, “olumsuz edim” ve “olumlu edim” gerektirdikleri yolundaileri sürülen yaygın geleneksel görü#ten yola çıkarak açıklayan ve KHK ile “düzenleme”yapılmasının yalnızca “olumlu edim” gerektiren ekonomik ve sosyal hakları kapsamasını,ancak “sınırlama” getirilememesini savunan farklı görü#ler için örne!in bkz.ve kr#. Sa!lam (1984: 268-269); Gözler (2000: 105-107); Özbudun (2011: 250-251); Tanör/Yüzba#ıo!lu(2009: 379-380); Algan (2007: 283-286); Bulut (2009: 93); Gümü#(2012: 239 ve dipnot 248).78