kitabın tümü - Sosyal Haklar Sempozyumu

IV. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumuhareketin ya#adı!ı da!ınıklık, #a#kınlık, tereddüt ve örgütsel kapasite yetersizli!ininaltı çizilmelidir. Merkeziyetçi ve hantal yapıların yeni sınıf dinamiklerini veeylemlerini kavramaktan yoksun oldu!u görüldü. Bu saptama benzer nitelikliba#ka i#çi direni#leri için de geçerlidir. Büyük ölçekli, kamu ve sanayi i#letmelerindevar olan sendikal yapı, i#çi hareketindeki yeni dinamikleri kavramakta, yönetmekteve geli#tirmekte yetersiz kalmaktadır.IV. GREV VE GREV DI$I EYLEMLER!ETK!LEYEN D!NAM!KLER VE KO$ULLAR1. !"gücünün ve !stihdamın YapısıYukarıda ele aldı!ımız grev ve grev dı#ı eylemlerde ya#anan gerileme ve durgunlu-!u nasıl açıklayabiliriz? Hangi etkenler bu durgunlukta rol oynamaktadır? Grev vegrev dı#ı eylemleri bir dizi ba!ımlı ve ba!ımsız de!i#kenin etkiledi!i bilinmektedir."stihdamın ve üretimin yapısı, sendikala#ma, mevzuat ve siyasal ko#ullar bunlarınen bilinenleridir.Çalı#ma ili#kilerini ve dolayısıyla grev ve grev dı#ı eylemleri etkileyen dinamiklerdenbiri i#gücünün ve istihdamın yapısıdır. "stihdamın sektörel da!ılımı veçalı#anların i#teki durumu çalı#ma ili#kileri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.Dönem boyunca istihdamın sektörel yapısında 1980 sonrasında hızlanan de!i#imsürmü#tür. Tarımsal istihdam mutlak ve oransal olarak ciddi bir biçimde gerilerken,sanayi ve hizmet sektörünün istihdam içindeki payı mutlak ve oransal olaraktırmanmı#tır. 2009 itibariyle tarımın istihdam içindeki payı yüzde 26’ya gerilerkensanayinin payı yüzde 25’e yükselmi#tir. Hizmet sektöründe ise büyük birsıçrama ya#anmı# ve sektörün istihdam içindeki payı 49’a yükselmi#tir. Böylecetarım dı#ı istihdam yüzde 75’e yakla#mı#tır (TÜ"K, 2010).Tarım dı#ı çalı#anların nicel ve oransal artı#ının ücretlilerin sayısını ve oranınıartıraca!ına ku#ku yoktur. Nitekim ücretliler dönem boyunca en büyük sosyalsınıf haline gelmi#tir. 1980’de 6.4 milyon olan ücretli sayısı, 2009’da ise 13 milyonayakla#mı#tır. Ücretlilerin toplam istihdam içindeki payı yüzde 35’ten yüzde60’a yükselmi#tir (D"E, 1980; TÜ"K, 2010). Bu yükseli# belirgin bir i#çile#me anlamınagelmekte ve sınıf ili#kilerinin iyice belirginle#ti!ini ortaya koymaktadır.Ücretlilerin sayısının artı#ına paralel olarak sigortalı i#çi sayısında da önemli birartı# ya#anmı#tır. Bu artı# sendikala#ma ve grev açısından güçlü bir nesnel zeminolu#turmaktadır. 2000 yılında 5.3 milyon olan zorunlu sigortalı sayısı 2010’da 10milyonun üzerine çıkmı#tır (www.sgk.gov.tr)."#gücü ve istihdamın yapısındaki di!er önemli özellik ise, 2000’li yıllarda ciddibir dü#ü# göstermekle birlikte toplam istihdamın yüzde 40’a yakınının, tarım dı#ıistihdamın ise yüzde 25’inin kayıt dı#ı olmasıdır. Kısmi kayıtdı#ılık hesabakatıldı!ında ise bu oranın daha da yükselece!i açıktır. Öte yandan i#gücüne katılımve istihdam oranlarının ise 2000’li yıllarda da ciddi biçimde dü#ük seyretti!ininaltını çizmek gerekir. Bu oranlar sırasıyla yüzde 50 ve 45.3’tür (TÜ"K, 2012).Bir di!er önemli olgu ise istihdamda kamunun a!ırlı!ının 2000’li yıllarda belirginbir biçimde azalmasıdır. 1990’da toplam sigortalı i#çilerin yüzde 28’i kamudaçalı#ırken, 2010 yılında kamuda çalı#an sigortalı i#çi oranı yüzde 9’a gerilemi#-tir (D"E, 1996; www.sgk.gov.tr). Bunun sendikala#ma ve grev e!ilimini dü#ürücübir etkisi olmu#tur.124