RAPORT - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Przestępczość transgraniczna
odbieraniem paszportów lub innych dokumentów, zmuszaniem do wnoszenia opłat powodujących
tzw. spiralę długu itp. Podkreślić należy, że charakterystyczny w zagadnieniu wykorzystywania
do pracy przymusowej jest fakt powstania tzw. długu jeszcze w kraju pochodzenia
ofiary, gdyż przed podjęciem zatrudnienia w Polsce cudzoziemiec korzysta z usług agencji pośrednictwa
pracy, której uiszcza opłatę za zatrudnienie, na którą zaciąga kredyt
w banku lub też u organizatora przedsięwzięcia. Cudzoziemiec wnosi także opłatę za wyrobienie
paszportu lub wizy. Płaca, która jest wypłacana cudzoziemcom, jest niezgodna z ich
oczekiwaniami, nie wystarcza na pokrycie zaciągniętych zobowiązań wobec organizatora zatrudnienia.
Powstaje więc tzw. spirala długu. Cudzoziemcy nie są w stanie zarobić na pokrycie
kosztów związanych z opłatami, jak i zaciągniętymi wcześniej „zobowiązaniami‖,
a tym bardziej na swoje utrzymanie. Cudzoziemcy, wobec których dochodzi do naruszenia ich
praw pracowniczych lub popełnienia na ich szkodę przestępstwa handlu ludźmi w Polsce,
to nadal najczęściej obywatele państw Europy Wschodniej i Azji Centralnej.
Żebractwo
Straż Graniczna stwierdziła nasilenie zjawiska wykorzystywania przez inne osoby
(w tym mogące działać w strukturach zorganizowanych grup przestępczych) cudzoziemców
do żebrania. Osobami wykorzystywanymi są przede wszystkim obywatele Rumunii lub Mołdowy
pochodzenia romskiego. Osoby wykorzystywane do żebrania zobowiązane są do uiszczania
dziennych opłat za możliwość żebrania, a często także opłat za mieszkanie, którego standard
odbiega od powszechnie przyjętego. Do udziału w procederze wyszukiwane są osoby
z widocznym kalectwem fizycznym, ponadto osoby słabo wykształcone albo całkowicie bez
wykształcenia. Wobec zmuszanych do żebrania stosowane są groźby bezprawne i przemoc
fizyczna. Zdarza się także, że osobom dostarczane są przez organizatorów procederu fałszywe
dokumenty tożsamości, celem legitymowania się nimi podczas kontroli, jak i podczas przekraczania
granicy państwowej.
Skala i dynamika zjawiska
Policja
W roku 2011 w związku z przestępstwami handlu ludźmi 31 (art. 189a § 1 k.k.) wszczęto
12 postępowań przygotowawczych, stwierdzono 427 przestępstw, ustalono 13 podejrzanych,
w tym 8 mężczyzn i 5 kobiet.
W roku 2011 ujawniono 19 przestępstw zmuszania do prostytucji (o 9 mniej niż
w roku 2010 i o 36 mniej niż w roku 2007, w którym stwierdzono największą liczbę przestępstw
w tej kategorii).
____________
31 Jeżeli chodzi o dane dotyczące: liczby stwierdzonych przestępstw handlu ludźmi (art. 189a k.k., art. 253 §
1 k.k. oraz art. 204 § 4 k.k.) oraz liczby osób podejrzanych o przestępstwo handlu ludźmi (art. 189a k.k.,
art. 253 § 1 k.k. oraz art. 204 § 4 k.k.) należy zaznaczyć, że z dniem 8 września 2010 roku weszła w życie ustawa
z 20 maja 2010 roku o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy o Policji, ustawy Przepisy wprowadzające Kodeks
karny oraz ustawy Kodeks postępowania karnego (Dz.U. nr 98 poz. 626), wprowadzająca istotne zmiany
w regulacjach dotyczących przestępstwa handlu ludźmi, m.in. polegające na wykreśleniu art. 253 § 1 k.k. oraz art.
204 § 4 k.k. Tym samym niemożliwe jest porównanie danych dot. ww. przestępstw za rok 2011 z latami poprzednimi.
MSW 127