RAPORT - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Przestępczość zorganizowana
Przestępczość ekonomiczna ma charakter wieloaspektowy, a oprócz jej typowych form,
jak wyłudzenia akcyzy i VAT, zaniżanie należności publicznoprawnych oraz przestępstwa
na rynku kapitałowym, bankowym i ubezpieczeniowym, zalicza się do niej również przestępczość
związaną z zamówieniami publicznymi czy przeciwko prawom autorskim. Przestępczość
ekonomiczna dotyczy zatem sfery bezpieczeństwa i porządku publicznego, jak również
bezpieczeństwa ekonomicznego państwa.
Zorganizowane grupy przestępcze zajmujące się tego rodzaju procederem na bieżąco
dostosowują metody działania do zmieniającej się sytuacji ekonomicznej oraz przepisów prawa,
wykorzystując istniejące regulacje lub luki prawne, w związku z czym przestępczość ekonomiczna
jest najszybciej ewoluującą formą działalności przestępczej.
Ponadto zorganizowane grupy przestępcze stosują mechanizmy korupcyjne czy proceder
prania pieniędzy, służący legalizowaniu lub ukrywaniu środków majątkowych pochodzących
z przestępstw.
W warunkach kryzysu ekonomicznego niektóre sektory gospodarki stają się podatne
na działania korupcyjne zorganizowanych grup przestępczych, mające na celu np. ułatwienie
przemytu nielegalnych dóbr lub pranie pieniędzy. W szczególności dotyczy to sektora transportowego,
finansowego, nieruchomości, ale także sektora usług prawnych oraz firm farmaceutycznych.
Kryzys ekonomiczny ma także wpływ na wzrost popytu na towary podrabiane.
Część zorganizowanych grup przestępczych wykorzystuje w swojej działalności również
legalnie działające firmy zarówno w celu prania pieniędzy, jak też wykonywania innych
usług. Zorganizowane grupy przestępcze mogą zarówno tworzyć własne podmioty gospodarcze,
jak też przejmować przedsiębiorstwa już wcześniej funkcjonujące.
W obszarze zorganizowanej przestępczości o charakterze narkotykowym bezpośredni
wpływ na polski rynek mają zagraniczne tendencje dotyczące popytu na narkotyki oraz dostępność
prekursorów do ich produkcji. Polska, ze względu na położenie na przecięciu szlaków
przemytniczych, jest zarówno państwem tranzytowym przemytu narkotyków, jak również
docelowym, a także znaczącym w skali Europy producentem narkotyków syntetycznych.
Jednak coraz większe znaczenie zyskują w Polsce również narkotyki naturalne.
Z kolei przestępczość zorganizowana o charakterze kryminalnym, w przeciwieństwie
do tendencji obserwowanych w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, stanowi obecnie stosunkowo
mniejsze zagrożenie w porównaniu z przestępczością ekonomiczną czy narkotykową.
W miejsce dużych grup przestępczych o wysokim stopniu zorganizowania powstało
wiele mniejszych, często luźno powiązanych ze sobą i współpracujących jedynie w poszczególnych
obszarach przestępczej działalności. W znaczący sposób utrudnia to jednorazowe zatrzymanie
dużej liczby członków grupy i sprawia, że działania w zakresie zwalczania przestępczości
zorganizowanej muszą być prowadzone wielokierunkowo, z zaangażowaniem znacznie
większych sił i środków.
Przestępstwa o charakterze kryminalnym popełniane są przez zorganizowane grupy
przestępcze zarówno w celu pozyskiwania środków majątkowych, jak i zabezpieczenia realizowanych
interesów, w tym ochrony przed konkurencyjnymi grupami lub zdobycia nowych
stref wpływów. Przemoc lub bezpośrednia groźba jej użycia wykorzystywana jest także
do zapewnienia wewnątrzgrupowej dyscypliny i bywa kierowana nie tylko wobec niepokornych
lub nieuczciwych członków grup, lecz również w stosunku do ich najbliższej rodziny,
a także osób zajmujących się ściganiem i zwalczaniem przestępczości zorganizowanej,
w szczególności policjantów i prokuratorów.
Zdarzają się przypadki, w których osoby izolowane penitencjarnie utrzymują stały
kontakt z innymi przestępcami pozostającymi na wolności, w skrajnych przypadkach w dalszym
ciągu kierują zorganizowanymi grupami przestępczymi. Zauważa się również, że wielu
spośród aresztowanych w latach ubiegłych liderów zorganizowanych grup przestępczych powróciło
do działalności przestępczej. Osoby te dysponują bogatszą wiedzą na temat taktyki
działań policyjnych.
98 MSW