Organizacje pozarzÄ dowe i władza publiczna. Drogi do partnerstwa

98 Tomasz Schimanek
oceny skutków regulacji prawnych zawierają z reguły opinie-wyobrażenia
urzędników o tym, co myślą partnerzy społeczni.
O konsultacjach Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich, prowadzonych
przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi od połowy 2005 roku
do połowy 2006 roku, można powiedzieć, że w wielu elementach mogą stanowić
materiał instruktażowy, jak nie należy prowadzić konsultacji, choć
niewątpliwie zakres przedmiotowy dialogu był w tym przypadku bardzo szeroki,
a podmioty zainteresowane nim liczne i zróżnicowane, bowiem były
to związki rolników, producenci rolni, ośrodki doradztwa rolniczego, organizacje
pozarządowe, samorządy terytorialne, instytucje publiczne i ośrodki
naukowe.
Przypadek Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, podobnie zresztą jak PO
KL, pokazuje natomiast, że słabość procedur konsultacji, ich niedookreślenie,
niejasne zdefiniowanie roli i kompetencji partnerów społecznych powoduje,
że prowadzony dialog jest nieskuteczny i niezadowalający dla obu
stron. Przykład PO KL zwraca uwagę na jeszcze jeden ważny element: korporacyjność
konsultacji i brak mechanizmów porozumiewania się i ścierania
interesów między różnymi partnerami społeczno-gospodarczymi, co umiejętnie
rozgrywa władza.
Czy nadzieje ISP na znalezienie dobrych przykładów dialogu obywatelskiego
zostały spełnione? Oczywiście każdy, po przeczytaniu publikacji, sam
odpowie sobie na to pytanie. Mnie wydaje się, że niestety nie. Pomimo kilku
pozytywnych sygnałów, płynących z opisywanych przypadków, generalny
obraz dialogu obywatelskiego niestety nie zmienił się. Wręcz przeciwnie,
w opisywanych przypadkach pojawiają się te same problemy, błędy i słabości,
które ujawnione zostały w badaniu przeprowadzonym w 2007 roku. Najważniejsze
z nich to:
• chaotyczność, niejasność i ogólnikowość regulacji prawnych dotyczących
różnych mechanizmów dialogu; brak jasno określonych reguł gry,
co osłabia stronę społeczną i powoduje, że właściwie wszystkie chwyty
są dozwolone, jeśli są akceptowane przez gospodarza dialogu,
• działanie z półcienia i stosowanie półśrodków, czyli tworzenia relacji
nieformalnych, omijających oficjalne mechanizmy i procedury, co
jest skłonnością zarówno urzędników, jak i działaczy organizacji pozarządowych,
• instrumentalne traktowanie dialogu przez jego gospodarza, który najczęściej
podejmuje go dlatego, że przepisy (krajowe lub unijne) tego wymagają
albo aby zażegnać konflikty społeczne,
• niska jakość dialogu, standardem jest zbyt krótki czas dawany partnerom
społecznym na zapoznanie się z przedmiotem sprawy i wydanie na ten
temat opinii, nieinformowanie ich o ważnych dokumentach, spotkaniach,