dio ii vizija - OVDJE

More documents

Recommendations

Info

Sarajevska ekonomska makroregija Bosne i Hercegovine 4.2.2. Otpadne vode, sistem kanalizacije Otpadne vode predstavljaju ozbiljan problem i izgleda da nema sistematskog rješenja kojim bi se ovaj problem umanjio ili riješio. Zakoni koji reguliraju ovu oblast postoje do odreenog stepena, ali se nedovoljno kvalitetno provode. Oneišenje rezervoara ili izvora pitke vode je mogue i vjerovatno. Postojei instalirani kapaciteti nedovoljni su za potrebe graana u sarajevskoj ekonomskoj makroregiji. Veina otpadnih voda danas su otpadne vode iz domainstava. Postoji samo jedna tvornica za preišavanje otpadnih voda u cijeloj regiji, i to u Sarajevu, ali ona nije u funkciji. Sistemi kanalizacije u makroregiji nedovoljni su, a voda je zaista dostupna samo u veim gradovima, meutim, i u tim gradovima, u pojedinim ulicama, nema odgovarajuih kanalizacijskih sistema ili prikljuaka. Gradovi raspolažu starim neodržavanim sistemima koji ne zadovoljavaju današnje potrebe, ili su korodirali, odnosno pretrpjeli druge vrste ošteenja, te ih je potrebno osavremeniti ili zamijeniti. Ruralna naselja, ili u nekim sluajevima naselja u predgrau veih gradova, koriste alternativne kanalizacijske siteme. Ovakvi uslovi, koji nisu sanitarni niti zdravi, mogu dovesti do oneišenja podzemnih voda, što dalje može zagaditi izvore pitke vode. Glavni razlog ovakvog stanja je nedovoljno ulaganje sredstava u održavanje, popravke, obnovu ili nove kanalizacijske sisteme. Ovo je ozbiljno ekološko pitanje u sarajevskoj regiji. Drugi problem u urbanim naseljima je odvod prirodne kišnice. Sistemi za odvod postoje samo u urbanim centrima - najveim gradovima. Nema planiranja ili pokušaja da se razvije kontrolni sistem za sprjeavanje poplava koje se dešavaju gotovo svake godine. Nema civilne odbrane koja bi ublažila ili pomogla oporavak nakon hitnih elementarnih nepogoda koje se dešavaju u regiji. Velike koliine površinskog sloja zemljišta gube se godišnje zbog odrona sa planina, pogotovo u dijelovima gdje zemljište nije planski prekriveno šumom, odnosno gdje nema planskog pošumljavanja radi sprjeavanja takvih posljedica. 4.3 UKLANJANJE VRSTOG OTPADA I UPRAVLJANJE OTPADOM Svaka opina ili kanton ima javno ili polujavno preduzee koje je angažovano u prijevozu i uklanjanju vrstog otpada. Ova preduzea uglavnom pate od neodgovarajueg finansiranja koje onemoguava da rade djelotvorno, što dovodi do loše reputacije i slabe naplate od graana za pružene usluge. Zakon daje mogunost privatizacije ovakvih preduzea ili angažovanja privatnih preduzea, ali nijedna opina nije do sada ostvarila takav ugovor. Deponije su u mnogim sluajevima improvizirane, bez uvažavanja standarda kojima se reguliraju deponije. Takvo stanje može dovesti do zagaenja zemljišta i podzemnih voda, a mogue je i zagaenje putem zraka, što sve može izazvati oboljenja kod graana. Okoliš i njegova zaštita problemi su koje je potrebno naglasiti. vrsti otpad, odnosno upravljanje tim otpadom, znaajno je pitanje unutar sarajevske makroregije, ali i u ostalim regijama u zemlji. Sarajevo je najnapredniji grad u ovoj 41
Sarajevska ekonomska makroregija Bosne i Hercegovine oblasti, s obzirom na injenicu da ima odgovarajui sistem sakupljanja otpada i deponiju koja zadovoljava veinu sanitarnih i drugih standarda, odnosno regulative koja definira ovu oblast. Mnogi drugi manji gradovi i naselja koji sebi ne mogu priuštiti adekvatan sistem odlaganja otpada suoeni su s problemom ilegalnih deponija vrstog otpada svih vrsta. Ovo je ozbiljno pitanje koje zahtijeva punu pažnju, procjenu i rješenja koja bi možda sistemski riješila probleme kompletne regije. 4.4 SISTEM SNABDIJEVANJA ELEKTRINOM ENERGIJOM Svi gradovi u sarajevskoj makroregiji snabdjeveni su elektrinom eneregijom, te nema nijednog domainstva bez struje u naseljenim mjestima. Jedini problem koji postoji u itavoj državi jeste stabilan napon elektrine energije (pad napona u voltima) i nedovoljna zaštita protiv moguih kvarova izazvanih padom napona el. energije. Sistem za prijenos i distribuciju elektrine eneregije zasnovan je na petovoltažnom nivou (400 kV, 220 kV, 110 kV, 35 KV, 10 KV), a u konanoj upotrebi je napon od 220 V. Teritorija koju obuhvata makroregija Sarajevo snabdjevena je elektrinom energijom iz tri javna (državna) preduzea za proizvodnju i distribuciju elektrine energije. U FBiH postoje dva javna preduzea za snabdijevanje el. energijom - Elektroprivreda BiH i Elektroprivreda HZHB, a u RS-u Elektroprivreda RS. Ulina rasvjeta je takoer u nadležnosti spomenutih preduzea. Kao i druge usluge koje spadaju u domen komunalnih, cijena elektrine energije za preduzea ali i domainstva je pod utjecajem socijalne situacije stanovništva, te razliitih politikih zbivanja. Ova regija ima potencijal za proizvodnju elektrine energije putem manjih hidroelektrana, ali taj potencijal gotovo je neiskorišten. Postoje samo dva instalirana kapaciteta za proizvodnju elektrine energije u malim hidrocentralama. Jedna je HPP Bogatii u blizini Trnova, a druga HPP Hrid u centru Sarajeva, dok se jedina vea hidrocentrala u ovoj regiji nalazi u Višegradu. Možda bi se u regiji trebali razmatrati naini proizvodnje elektrine energije, kako konvencionalni, tako i nekonvencionalni. 4.5 TERMOENERGIJA Sarajevska makroregija ima veliki broj razliitih naina i izvora grijanja te proizvodnje termoeneregije. Vei stambeni kompleksi obino se griju putem centralnog sistema zagrijavanja iz toplana koje kao izvore energije koriste plin (Kanton Sarajevo), mazut, ugljen ili druge energente, a u nekim sluajevima, kao u Varešu i na Sokocu, glavni energent je drvo. Plin je jedan od glavnih energenata koji se koristi za zagrijavanje u Kantonu Sarajeva, kako putem sistema za grijanje, tako i u pojedinanim domainstvima. Javna preduzea BH Gas (uvoznik) i Sarajevo Gas (lokalni distributer) upravljaju sistemom. Drugi dijelovi regije uope nemaju plinski sistem grijanja. U veini sluajeva stanovništvo koristi drvo (za pojedinana domainstva) i mazut ili ugljen (za vee sisteme grijanja). Manja domainstva pojedinano se zagrijavaju privatnim sistemima grijanja koji koriste mazut, ugalj, plin (plin u Kantonu Sarajevo) ili drvo. Neka domainstva kao dodatni izvor energije koriste el. energiju. Najveim dijelom, najjeftiniji energent se najviše koristi, a to je drvo, s obzirom na nizak nivo prihoda po glavi stanovnika. 42
Page 3 and 4: Sarajevska ekonomska makroregija Bo
Page 23 and 24: REGIONALNA STRATEGIJA EKONOMSKOG RA
Page 41: Sarajevska ekonomska makroregija Bo
Page 73 and 74: 72 Sarajevska ekonomska makroregija
Page 93 and 94:
Sarajevska ekonomska makroregija Bo
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
REGIONALNA STRATEGIJA EKONOMSKOG RA
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
212 Sarajevska ekonomska makroregij
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
show all

dio ii vizija - OVDJE

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?