A

Türkoloji e-dergisi A Ğ I R L I K Sayfa 57
Mehasin dergisinin şöyle bir özelliği daha vardır ki dergide promosyonların,
piyango çekilişlerinin ve kuponların olmasıdır. Elişi, güzellik ve çocuk müsabakalarını da
bünyesinde barındırmasıyla dikkate değerdir.
Ulviye Mevlan ve Rıfat Mevlan’ ın ayrı ayrı çıkardıkları Kadınlar Dünyası ve
Erkekler Dünyası dergilerinin yayın amaçları diğer kadın dergilerinden farklıdır. “Biz
dünyada yalnız bir “İnsanlar Dünyası” görmek isteriz. Bunun için de kadın, erkek bir
seviyede olması, herbir umur ve hususda müşterek bulunması iktizā eder. İşte bu
maksadın temini için bütün kuvvetimizle çalışacağız.Ümid ederiz ki tabaka-, münevvere;
gençlik bize daima müzahir bulunacaktır.” 9 sözleriyle kadın ve erkeğin ayrım
yapılmadan takrib edilerek “İnsanlar Dünyası” oluşturma hedefindeydiler.
Bu bağlamda Erkekler Dünyası’ nın kapağındaki “sayfamız kadınlığın kadr ü kıymetini
ilim ve fen ve edebin ulviyetini takdir eden münevver Osmanlı gençleri āsārına
küşadedir” şeklindeki ibare olması gereken kadın – erkek eşitliğine değinmiştir.
Kadınlar Dünyası diğer dergilerden farklı olarak feminizmi taklit değil kendi
‘kadın’ hareketini tamamlayan bir yazılı unsur olarak görmüşlerdir. Akabinde hemen
belirtmek gerekir ki Genç Kadın dergisi feminizmi Avrupa kökenli olduğu gerekçesiyle
reddetmiştir.
“Kadını hayatın başlıca iki sahnesinde görüyoruz. Biri aile hayatı, diğeri umumi
hayat. Kadın bu iki sahnede de muvaffak olmak için muavenata ve rehbere muhtacdır. İyi
bir aile kadını, evini düzüp süsleyebilmesini, sevimli bir yuva haline koymasını bilmeli,
evinin idaresini yabancı ellere vermemeli, icabında mutfağa girip akşam yemeğini
hazırlayabilmelidir.” 10 izahı ile yayına başlayan İnci dergisi kadın ruhunu yükseltecek
güzel ve nezih eserler paylaşmayı hedeflemiştir.
Kadın matbuatında sahibi veya yazı kadrosu kadınlardan oluşan dergiler ile
çoğunluğu erkeklerden oluşan dergiler arasında farklar mevcuttur. Misal vermek
gerekirse Şükūfezar, Kadınlar Dünyası ve Diyane dergilerinin sahibi ve yazı kadrosu
kadınlardan oluştuğu için hem kadına hem de onun düşüncelerine değer veren dergilerdi.
Erkek imzalı dergilerde ise durum şöyledir, kadınlar erkeklerin penceresinden
biçimlendirilmiş, kadınlara ‘kadınlık’ rolleri biçilmişti.
Osmanlı toplumunda kadın, kendine biçilen rollerini aşmak, rolleri aşarak var
olmak ve toplumda gözükme ihtiyacını karşılamak maksadıyla basılı yayına
başvurmuştur lākin kadınlar bu ‘varoluş’ sürecini sadece basın-yayın yoluyla
gerçekleştirmemişlerdir; kadın dernekleri açılarak bu hareketin pratikteki karşılığı
bulunmaya çalışılmıştır. Yardım, kadının geçim sorununa çözüm oluşturma, ülke
sorunlarına çözüm bulma, siyasal ve sosyal amaçlı dernekler açılmıştır. Kadınlar arasında
kenetlenmeyi arttıracak bu
9
“İki Söz”, “Erkekler Dünyası”, 6 Kanun-i Sani 1335, no: 1, s. 3.
10
İnci, “ İnci’ yi Neden Çıkarıyoruz?”, Şubat 1335, no: 1, s.2.