Europa en het Verdrag van Lissabon “Love it or leave it”

More documents

Recommendations

Info

machinerie van de EU als geheel. De kracht van de EU zit, zo is door Van Middelaar in historisch perspectief meesterlijk vastgelegd, in het functioneren van de Europese Raad binnen de constellatie van de EU. Deze is bijzonder, omdat geen sprake is van een reguliere intergouvernementele sfeer maar van een zogenaamde tussensfeer. De onderlinge gebondenheid die tot consensus leidt en waardoor zaken tot stand komen, bestaat bij gratie van de binnenwereld. Zonder binnenwereld zou, met andere woorden, er geen sprake kunnen zijn van de voor de EU karakteristieke tussenwereld. Het Europees Parlement vormt een essentieel onderdeel van deze binnenwereld. Daarnaast heeft het Europees Parlement onmiskenbaar in steeds belangrijkere mate een rol te vervullen als podium binnen de EU waar de Europese burgers kunnen worden toegesproken. Hoewel geen directe voorwaarde voor legitimiteit is het functioneren van de EU gediend met een forum waarin de voorzitter van de Europese Raad, de voorzitter van de Commissie of een vertegenwoordiger van een vreemde mogendheid zich tot een brede groep burgers van de EU kunnen richten. Het Europees Parlement werpt zich tevens vaak op als hoeder van de rechten van de Europese burgers. Zo zal ook het burgerinitiatief kunnen rekenen op bescherming van het Europees Parlement. In plaats van afschaffing van het Europees Parlement zou de legitimiteit van de EU meer gediend zijn met een Parlement dat zijn bevoegdheden meer recht doet. Binnen de huidige verdragscontext betekent dit dat het Europees Parlement meer in openbaarheid het politieke debat voert. Alles afwegende is de conclusie van deze studie dat het met het democratisch tekort van de EU, bekeken in het licht van de bronnen voor democratische legitimiteit, wel meevalt. Het Verdrag van Lissabon leidt tot machtsverschuivingen in die zin dat het zwaartepunt (nog) meer dan voorheen bij de Europese Raad komt te liggen, zodat er meer sprake is van intergouvernementele besluitvorming waarbij rechtstreeks via lijnen met de nationale Parlementen aan de vereisten van representatie, autorisatie en verantwoording kan worden voldaan. Bij besluiten in de binnenwereld zijn eveneens meer bevoegdheden en mogelijkheden tot beïnvloeding neergelegd bij de nationale Parlementen. Kan de verwachting worden uitgesproken dat de klacht over het democratisch tekort van de EU in de toekomst dan niet meer zal worden gehoord? Het antwoord op deze vraag is zonder twijfel ontkennend. De besluitvorming rond de Griekse crisis kan dit illustreren. In Nederland is het debat over de besluitvorming op EU-niveau in openbaarheid gevoerd (voorafgaande aan vergaderingen in Brussel ter verzekering van kamerbrede steun en achteraf ter verantwoording). Nederland stemt ook in met de te nemen maatregelen. Aan de vereisten van democratische legitimiteit wordt hiermee volledig voldaan. Toch bestaat er onbehagen. Dat gevoel wordt ingegeven door het besef dat ‘nee-zeggen’ feitelijk niet meer kan. We zitten nu eenmaal aan Griekenland vast. De onderlinge verbondenheid waarin de kracht van de EU ligt, maakt tevens dat van echte vrijheid vaak geen sprake meer is. Die onderlinge verbondenheid, die ervaren kan worden als ‘dwang’ of ‘druk’, is evenwel nimmer meer voorwerp van afzonderlijke besluitvorming, zij is onderdeel van het lidmaatschap van de EU als zodanig. Enkel beëindiging van het lidmaatschap van de EU kan de banden met de binnenwereld verbreken. Het Verdrag van Lissabon voorziet uitdrukkelijk in de mogelijkheid van lidstaten om uit de Unie te treden. Beslissingen hieromtrent lopen volledig via de nationale lijn met inachtneming van de legitimiteitwaarborgen die daar gelden. Vooralsnog ziet het er evenwel niet naar uit dat deze route door lidstaten serieus wordt overwogen. * * * 42
Appendix 1: Interviews Baas, Auke; Eenheidbevoegdheden van de instellingen, begrotingsrecht en externe betrekkingen, Europees Parlement Bray, Robert; Secretariaat commissie juridische en constitutionele zaken, Europees Parlement Brinkhorst, Laurens Jan; voormalig minister van Landbouw Natuurbeheer en Visserij Camp van de, Wim; Europarlementariër, Fractie van de Europese Volkspartij Fijnaut, Cyrille; Hoogleraar Rechtsvergelijking, Universiteit Tilburg Grave de, Martijn; Juridische en institutionele zaken, Permanente Vertegenwoordiging Nederland Heeteren van, Godelieve; Europa Arena, oude TK lid PvdA en voorzitter vaste commissie Europese Zaken Hekking, Jan Dirk; journalist het Financieele Dagblad Hooven ten, Marcel; freelance journalist In ’t Veld, Sophie; Europarlementariër, Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa fractie Kalma, Paul; woordvoerder bestuurlijke vernieuwing, PvdA-fractie Tweede Kamer Linden, van der, Rene; voorzitter Eerste Kamer Middelaar van, Luuk; kabinet president, Europese Raad Nijssen, Joop; griffier vaste commissie Europese Zaken, Tweede Kamer Overbeeke van, Jan Nico; vertegenwoordiger Eerste en Tweede Kamer in Brussel. Pijpers, Alfred; senior onderzoeker Instituut Clingendael Pronk, Bartho; kabinet Viviane Reding, Europese Commissie Rennie, David; journalist The Economist Rook, Pieter; Sociale Zaken, Permanente Vertegenwoordiging Brussel 43
Page 1 and 2: Europa en het Verdrag van Lissabon:
Page 3 and 4: I Probleemverkenning en theoretisch
Page 5 and 6: tevreden. Over de gehele EU genomen
Page 7 and 8: verantwoording (input) compenseren.
Page 9 and 10: lidstaten vooral hun nationale agen
Page 11 and 12: tussensfeer niet goed te duiden; zi
Page 13 and 14: • Leidt het Verdrag van Lissabon
Page 15 and 16: In het licht van deze verwachtingen
Page 17 and 18: moeten inleveren. Door hevige prote
Page 19 and 20: Specifiek voor Nederland geldt dat
Page 21 and 22: III Testcases voor de nieuwe verhou
Page 23 and 24: De gezamenlijke verklaring van 8 me
Page 25 and 26: Op 30 november 2009, de dag voordat
Page 27 and 28: Verschuiving in invloed op EU beslu
Page 29 and 30: verschuiving aangemerkt en maakt da
Page 31 and 32: Actievere rol voor het nationaal Pa
Page 33 and 34: generatie regeringsleiders (cultuur
Page 35 and 36: egeringsleider beschikt daarbij ove
Page 37 and 38: Een en ander betekent dat een centr
Page 39 and 40: medebeslissingsprocedure zowel door
Page 41: urgers en bedrijven binnen de EU. V
Page 45 and 46: Appendix 2: Literatuur Beetham D. a
Page 47 and 48: Appendix 3: Beleidsterreinen EU en
Page 49: 3. De Unie kan initiatieven nemen t

Europa en het Verdrag van Lissabon “Love it or leave it”

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?