12.05.2013 Views

martin lutero y el comienzo de la reforma - Escritura y Verdad

martin lutero y el comienzo de la reforma - Escritura y Verdad

martin lutero y el comienzo de la reforma - Escritura y Verdad

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

[9] «Totam philosophiam stultitiam esse etiam ratione convincii» (WA 9, 13; L. GRANE, Contra Gabri<strong>el</strong>em,<br />

Copenhague 1962, 10-12. Hasta qué punto halló Lutero antecesores, precisamente en su or<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> su crítica contra<br />

Aristót<strong>el</strong>es, lo muestra A. ZUMKELLER, Die Augustinertheologen Simon Fidati von Cascia (+ 1348) und Hugolin<br />

von Orvieto (+ 1373) und M. Luthers Kritik an Aristot<strong>el</strong>es: ARG 54 (1963) 15-36.<br />

[10] «Non r<strong>el</strong>ictus est hominum <strong>el</strong>oquiis <strong>de</strong> Dei rebus alius quam Dei sermo» (WA 9, 29).<br />

[11] «Ego in ista opinione habeo scripturam... i<strong>de</strong>o dico cum Apostolo...» (WA 9, 46), «cre<strong>de</strong>re oportet et verbis<br />

scripturae fi<strong>de</strong>m profiteri et linguam illis aptare et non econtra» (WA 9, 84).<br />

[12] «Primo sciendum, quod charitas (quidquid sit <strong>de</strong> possibili) <strong>de</strong> ipso semper datur cum spiritu sancto et spiritus<br />

sanctus cum ea et in ea» (WA 9, 42).<br />

[13] 1 Cor 1, 30. Ya en <strong>la</strong>s anotaciones a Agustín se dice: «Ipse enim. per fi<strong>de</strong>m suae incarnationis est vita nostra,<br />

iustitia nostra et resurrectio nostra» (WA 9, 17).<br />

[14] «Quia commentum illud <strong>de</strong> habitus opinionern habet ex verbis Aristot<strong>el</strong>is rancidi philosophi. Alias bene posset<br />

dici quod spiritus sanctus est charitas concurrens seipso cum voluntate ad productionem actus amandi, nisi si forte<br />

<strong>de</strong>terminatio ecclesiae in oppositum» (WA 9, 43); «...Augustinus hic loquitur <strong>de</strong> actu charitatis, qui nos <strong>de</strong>o jungit,<br />

habitus autem adhuc est spiritus sanctus» (WA 9, 44).<br />

[15] Cf. E. ISERLOH, Gna<strong>de</strong> und Eucharistie 89. Si R. SCWARZ, Fi<strong>de</strong>s, spes und caritas beim jungen Luther,<br />

Berlín 1962, 40, afirma: «Ninguno <strong>de</strong> los occamistas alegados por Lutero en su comentario <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Sentencias —<br />

Ockham, d’Ailly, Bi<strong>el</strong> — atacó <strong>el</strong> concepto escolástico <strong>de</strong> hábito como teológicamente ina<strong>de</strong>cuado», <strong>la</strong> afirmación<br />

no es cierta. Porque Ockham recalca que <strong>la</strong> hipótesis <strong>de</strong> una forma sobrenatural creada obligaría a Dios a dar <strong>la</strong> vida<br />

eterna, y daría pie al p<strong>el</strong>agianismo; cf. E. ISERLOH 1. c. 217 con n. 289-290. El mismo Bi<strong>el</strong> se siente obligado a<br />

recalcar: «...Deus quemcumque beatificat, mere contingenter, libere et misericorditer beatificat ex gratia sua, non ex<br />

quacumque forma v<strong>el</strong> dono col<strong>la</strong>to» (1 Sent. d. 17 q. 1 a. 2 concl. 3 E). Así hay que sostener contra P. VIGNAUX<br />

(Luther: Commentateur <strong>de</strong>s Sentences, París 1935, 93) que <strong>la</strong> protesta <strong>de</strong> Lutero contra <strong>la</strong> i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> hábito es un rasgo<br />

occamista. Por otra parte nota Lutero Contra Occam, que <strong>la</strong> acceptatio no es posible sin Gratia iustificans (WA 1,<br />

227,4).<br />

[16] «Talis fi<strong>de</strong>s non est sine charitate et spe» (WA 9, 72).<br />

[17] «Sed sunt duae fi<strong>de</strong>s, infusa quae venit et recedit cum charitate» (WA 9, 90) «Dico certe et teneo quod tres<br />

theologica sint inseparabiles. Et fi<strong>de</strong>s quae remanet cum peccato mortali non est ea, quae possit martyrium obire et<br />

caetera. Sed est acquisita et naturaliter moralis...» (WA 9, 90).<br />

[18] «Un<strong>de</strong> hic non simpliciter fi<strong>de</strong>s dicitur, sed (quae) per dilectionem operatur v<strong>el</strong> qua justificati sumus... Nil <strong>de</strong>us<br />

in nobis praeter sua dona coronat» (WA 9, 72).<br />

[19] WA 9, 72; cf. L. GRANE, Contra Gabri<strong>el</strong>em 270s.<br />

[20] WA Tr 3, 431s, n° 3582a; WA 47, 392; H. BOEHMER, Luthers Romfahrt 159s.<br />

[21] J. LORTZ, Die Reformation in Deutsch<strong>la</strong>nd I 162.<br />

[22] «sub contrario» (WA 4, 449); «sub contrariis» (WA 4, 42).<br />

[23] «Fere omnis contradictio hic conciliatur in Christo» (WA 3, 52).<br />

[24] H. BORNKAMM, Zur Frage <strong>de</strong>r Iustitia beim jungen Luther: ARG 52 (1961) 16-29, part. p. 23; cf. WA 4, 383:<br />

«Quae (i.e. humilitas) est omnis veritas et omnis iustitia, et brevi verbo ipsa Cruz Christi». Aquí fal<strong>la</strong> <strong>la</strong> distinción<br />

precisa entre una teología <strong>de</strong> <strong>la</strong> humildad agustiniana y mística <strong>de</strong> <strong>la</strong> primera lección sobre los salmos y <strong>la</strong> carta a los<br />

romanos y una teología posterior, realmente <strong>reforma</strong>toria <strong>de</strong> Lutero <strong>de</strong> 1518-19 hecha por E. BIZER (Fi<strong>de</strong>s ex<br />

auditu, Neukirchem 1961) A. PETERS (Luthers Turmerlebnis: Neue ZSTh 3 [1961] 203-236). Este último llega a<br />

<strong>de</strong>cir que hasta <strong>la</strong>s Operationes in Psalmos (1518-19), y en los escritos edificantes hasta 1521, no le fue fácil a<br />

Lutero «borrar los residuos semip<strong>el</strong>agianos en <strong>la</strong> piedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> humildad» (217). Todo <strong>el</strong>lo para que <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>scubrimiento <strong>reforma</strong>torio pueda ser «un <strong>de</strong>rrumbe d<strong>el</strong> edificio i<strong>de</strong>al <strong>de</strong> <strong>la</strong> teología romana católica» (236) L.<br />

Grane tiene en cambio por <strong>de</strong>mostrado que se entien<strong>de</strong> falsamente <strong>el</strong> pensamiento <strong>de</strong> Lutero, si se entien<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

humilitas como «prestación humana» (Gontra Gabri<strong>el</strong>em 295; cf. 321 n. 3).<br />

[25] J. LORTZ, Luthers Römerbriefvorlesung: TThZ 7-1 (1962) 247.<br />

[26] «per so<strong>la</strong>m fi<strong>de</strong>m, qua Dei verbo creditum» (WA 56, 172).<br />

[27] «Sacramentum passionis Christi est mors et remissio peccatorum» (WA 57, III, 114).<br />

[28] «significat et est sacramentum imitandi Christum» (WA 57, III ‚ 222).<br />

[29] concupiscentiae, según Hirsch-Rückert 251; WA 57, III, 222-30 lee con los ms. conscientiae.<br />

[30] «Sicut enim Christus per unionem immortalis divinitatis moriendo mortem superavit, ita Christianus per unionem<br />

immortalis Christi (Quae fit per fi<strong>de</strong>m in illum) etiam moriendo mortem superat. Ac sic <strong>de</strong>us diabolum per<br />

ipsummet diabolum <strong>de</strong>struit et alieno opere suum perficit» (WA 57, III, 129).<br />

[31] Sermo in festa Annuntiationis I; PL 183, 383. La observación <strong>de</strong> Bizer <strong>de</strong> que «Lutero ataca ahora <strong>la</strong> i<strong>de</strong>a <strong>de</strong><br />

conciencia en Bernardo» (Fi<strong>de</strong>s ex auditu 80), es errónea. Como en <strong>la</strong> lección sobre <strong>la</strong> carta a los Romanos, Lutero<br />

75

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!