Pedalangan Jilid 1.pdf
Pedalangan Jilid 1.pdf
Pedalangan Jilid 1.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
136<br />
juga diisi dengan ucapan selamat kepada kawan bicara (bage-binage).<br />
Bage-binage tersebut biasanya agak panjang, sebab tokoh yang<br />
dikelirkan juga banyak. Sekarang contoh dialog pada bagian isi.<br />
Kresna : Kulup Samba, seje ingkang ingsun pangandikake.<br />
Mungguh bakal gawene bibinira<br />
Bratajaya dhaup lan pamanira Premadi.<br />
Ing samengko kurang pirang dina, lan<br />
kang padha nindakake pakaryan tarub-tarub<br />
makajangan ing para mantri bupati sarta<br />
pondhok-pondhok apa wus rumanti?<br />
Samba : Kawula nuwun-nuwun kangjeng dewaji. An<br />
dangu badhe damelipun kanjeng bibi Bratajaya,<br />
namung kirang sacandra kalenggahan<br />
punika. Dene panggarap-ipun tarubtarub<br />
makajanganipun para mantri bupati<br />
sampun sami paripurna sadayanipun. Dalah<br />
para among tamu sarta sapasren-pasrenipun<br />
sampun sami mirantos, malah<br />
sampun wiwit manguyu-uyu. Kawula nuwun-nuwun…….<br />
Kalimat-kalimat ginem di atas hanya merupakan cuplikan<br />
saja. Berisi tentang persiapan menjelang akan adanya perhelatan<br />
perkawinan dewi Wara Sembadra. Namun yang perlu diamati adalah<br />
susunan kata-katanya yang indah, berdasarkan unggah-ungguh basa<br />
yang benar.<br />
Seperti sastra-sastra yang tergabung dalam sastra pedalangan<br />
lainnya, sastra antawacana pada bagian ginem-pun terkandung<br />
unsur-unsur purwakanthi (kalimat bersajak), tingkatan bahasa<br />
(unggah-ungguh basa), tata bahasa (paramasastra), kalimat emosional<br />
(ukara sesumbar) dan lain sebagainya. Kalau di depan diberikan<br />
contoh tentang kalimat ginem dalam kondisi yang tenang, maka<br />
dibawah ini adalah contoh ginem pada saat dua tokoh bersitegang.<br />
Dalam hal ini ki dalang saat memilih kata harus jeli, karena akan memilih<br />
kalimat emosional (ukara sesumbar). Contoh prajurit berhadapan<br />
dengan prajurit.<br />
Prajurit 1 : Hayo, yen pancen sugih kendel, bandha<br />
wani tandhingana aku<br />
Prajurit 2 : Waaaaahh, sumbarmu kaya bisa mutung<br />
wesi gligen. Kaya lanang-lananga dhewe.<br />
Apa wis sacengkang kandele kulitmu. Hayo<br />
dak teter kaluwihanmu.