02.07.2013 Views

Pedalangan Jilid 1.pdf

Pedalangan Jilid 1.pdf

Pedalangan Jilid 1.pdf

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

136<br />

juga diisi dengan ucapan selamat kepada kawan bicara (bage-binage).<br />

Bage-binage tersebut biasanya agak panjang, sebab tokoh yang<br />

dikelirkan juga banyak. Sekarang contoh dialog pada bagian isi.<br />

Kresna : Kulup Samba, seje ingkang ingsun pangandikake.<br />

Mungguh bakal gawene bibinira<br />

Bratajaya dhaup lan pamanira Premadi.<br />

Ing samengko kurang pirang dina, lan<br />

kang padha nindakake pakaryan tarub-tarub<br />

makajangan ing para mantri bupati sarta<br />

pondhok-pondhok apa wus rumanti?<br />

Samba : Kawula nuwun-nuwun kangjeng dewaji. An<br />

dangu badhe damelipun kanjeng bibi Bratajaya,<br />

namung kirang sacandra kalenggahan<br />

punika. Dene panggarap-ipun tarubtarub<br />

makajanganipun para mantri bupati<br />

sampun sami paripurna sadayanipun. Dalah<br />

para among tamu sarta sapasren-pasrenipun<br />

sampun sami mirantos, malah<br />

sampun wiwit manguyu-uyu. Kawula nuwun-nuwun…….<br />

Kalimat-kalimat ginem di atas hanya merupakan cuplikan<br />

saja. Berisi tentang persiapan menjelang akan adanya perhelatan<br />

perkawinan dewi Wara Sembadra. Namun yang perlu diamati adalah<br />

susunan kata-katanya yang indah, berdasarkan unggah-ungguh basa<br />

yang benar.<br />

Seperti sastra-sastra yang tergabung dalam sastra pedalangan<br />

lainnya, sastra antawacana pada bagian ginem-pun terkandung<br />

unsur-unsur purwakanthi (kalimat bersajak), tingkatan bahasa<br />

(unggah-ungguh basa), tata bahasa (paramasastra), kalimat emosional<br />

(ukara sesumbar) dan lain sebagainya. Kalau di depan diberikan<br />

contoh tentang kalimat ginem dalam kondisi yang tenang, maka<br />

dibawah ini adalah contoh ginem pada saat dua tokoh bersitegang.<br />

Dalam hal ini ki dalang saat memilih kata harus jeli, karena akan memilih<br />

kalimat emosional (ukara sesumbar). Contoh prajurit berhadapan<br />

dengan prajurit.<br />

Prajurit 1 : Hayo, yen pancen sugih kendel, bandha<br />

wani tandhingana aku<br />

Prajurit 2 : Waaaaahh, sumbarmu kaya bisa mutung<br />

wesi gligen. Kaya lanang-lananga dhewe.<br />

Apa wis sacengkang kandele kulitmu. Hayo<br />

dak teter kaluwihanmu.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!