Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net

30
Eusko Legebiltzarra. Gasteiz.
4.3.3. Gaur egungo alderdi politikoak eta hauteskundeetan lortu dituzten emaitzak
Euskadin ez daude, beste herrialde askotan bezala, bi alderdi garrantzitsu soilik. Legebiltzarrean
ordezkariak dituzten zazpi alderdi edo koalizio daude: EAJ, PSE/EE, PP, Batasuna (gaur egun
legez kanpo utzi dute, Alderdi Politikoen lege eztabaidatuaren arabera, eta 2005eko
hauteskundeetan zegozkion botoak EHAK-ra joan dira) EA, Ezker Batua eta Aralar.
1980an, 2001eko maiatzean eta 2005eko apirilean Euskadin egindako
Legebiltzarrerako hauteskundeen ondoriozko emaitzak
1980 2001 2005
ALDERDI POLITIKOAK % Botoak Eserlekuak % Botoak Eserlekuak Botoak % Botoak Eserlekuak Botoak
Euzko Alderdi Jeltzalea eta Eusko
Alkartasuna (EAJ-PNV + EA)
38 25 42,72 33 604.222 38,6 29 463.873
Partido Popularra (PP) (+UCD
1980an) (+UA en 2001ean)
13,3 8 23,12 19 326.933 17,3 15 208.795
Partido Socialista de Euskadi-
Euskadiko Ezkerra (PSE-EE)
14,2 9 17,90 13 253.195 22,6 18 272.429
EHAK (Lehen Batasuna) 16,6 11 10,12 7 143.139 12,5 9 150.188
Ezker Batua-Izquierda Unida (EB)
(PCE 1980an)
4 1 5,58 3 78.862 5,4 3 64.931
Euskadiko Ezquerra (nacionalista
1980an)
9,8 6 - - - - - -
Aralar - - - - - 2,33 1 28.001
2005eko errolda: 1.761.235
Boto-emaileak-1.214.604
Abstentzioa: 31,05%
Zuriak eta nuluak: 12.981
Batzuk euskal nazionalistak dira (Eusko Alderdi Jeltzalea; Batasuna; Eusko Alkartasuna eta
Aralar), eta beste batzuk (gainerakoak) ez dira nazionalistak, “euskal arazoari” buruzko
jarrera desberdinak badituzte ere. Irtenbide desberdinak planteatzen dituzte Euskadiren
eta Espainiaren arteko harreman-ereduari dagokienez (autonomia, federazioa,
konfederazioa edo independentzia) edota indarkeria politikoa deuseztatzeko bideei
dagokienez ere. Halaber, batzuk ezkerrekoak dira (PSE/EE, Batasuna, Ezker Batua eta
Aralar), eta, gainerakoak ez. 2001-2005 legealdian EAJ-k, EA-k eta EB-k osatutako
koalizioak gobernua eratu zuen, hauteskundeetan lortu zituzten 36 eserlekuei esker
(guztira 75 eserleku dira), Legebiltzarraren gehiengo osoa lortu gabe. Oposizioa
ere ez zen homogeneoa. 2005ean hasitako legealdian, aukera politikoak are
anitzagoak ziren, zeren gobernuaren kontrolpean 32 eserleku izanik, Aralarren,
PSE-EEren edo EHAKen laguntza puntualak bilatu behar baitituzte.
Inkesten arabera, nazionalista sentitzen ez direnen kopurua (% 50),
nazionalistak sentitzen direnena (% 45) baino handiagoa izan arren, alderdi
nazionalistek boto gehiago izaten dituzte. 2005ean, Autonomia Erkidegoko
hauteskundeetako emaitzak honako hauek izan ziren: nazionalistak: % 53,5;
PP+PSE/EE: % 40; eta Ezker batua: % 5,4. Inkesta berberen arabera, % 31k
independentzia nahi du; % 33ak federalismoa; eta % 33a autonomiaren aldekoa
da. Hortaz, biztanleen 2/3 aldaketa sakonaren aldekoak dira, eta gehiengoaren
iritzia autodeterminazioaren edo aske erabakitzearen aldekoa da.
Azken mende-laurdenean lehendakariak nazionalistak izan dira: Carlos Garaikoetxea,
Jose Antonio Ardanza eta Juan Jose Ibarretxe.
Euskadin hauteskunde hauek egiten dira: udaletakoak eta foralak,
autonomi erkidegokoak, orokorrak (Gobernu Zentralerako) eta Europakoak.