Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
34<br />
70 hamarkadako krisiaren ondorioz<br />
hainbat enpresa eta lanpostu galdu ziren.<br />
Altos Hornos de Vizcaya enpresako labe<br />
garai baten hondarrak. Gaur ondare<br />
babestua da. Sestao (Bizkaia)<br />
5.2. <strong>Euskadi</strong>ko ekonomia<br />
<strong>Euskal</strong> ekonomia, lehen, nekazaritzan, abeltzaintzan, arrantzan,<br />
artisautzan eta merkataritzan oinarritzen zen, baina, gaur egun,<br />
industrian eta zerbitzuetan oinarritzen da.<br />
XIX. mendearen azken herenean, Hegoaldean industrializazioa<br />
garatu zen. <strong>Euskadi</strong>n, ohiko industria-sektoreak, besteak beste,<br />
honako hauek izan dira: siderurgia, transformatuak, ontzigintza,<br />
ontzi-enpresak, ekipo-ondasunak, makina-erreminta, industria<br />
kimikoa, paper-fabrikak, automobilgintzaren industria osagarria<br />
eta kautxua. Sektoreon banaketa geografikoa, astiro-astiro,<br />
orekatu egin da. Industrializazioa, XIX. mendean, Bilboko<br />
ibaiaren ezker aldetik Bizkaia osora, eta, batez ere, Gipuzkoako<br />
eskualdeetara hedatu zen. Araban eta Nafarroan aldaketa handia<br />
XX. mendeko 50-60ko hamarkadetan izan zen.<br />
Beraz, <strong>Euskadi</strong>n, gehienbat Araban nekazaritza errentagarria<br />
garatu da (mahastiak eta patatak batez ere).<br />
Larratze-abeltzaintzaren ordez, baserriak ezarri dira, abeltzaintza<br />
erabat desagertu ez bada ere. Arrantza-harrapaketen kopurua<br />
txikiagotu eta mugatu egin zen jurisdikziopeko uren ondorioz<br />
(220 mila) eta arrantza-baliabideak agortzeak eragina izan<br />
du arrantzaren errentagarritasunean eta ontzi-kopuruak<br />
murriztean.<br />
70ko hamarkadaren amaierako krisiak eta irekitasun ekonomikoak<br />
kalte handia eragin zuten euskal ekonomian, eta, ondorioz,<br />
enpresa ugarik eta ia sektore osoek (siderurgia handiak,<br />
metalgintzako eta ekipo-ondasu<strong>net</strong>ako enpresek, ontzigintzak...)<br />
itxi egin behar izan zuten.<br />
Langabezia Europar Batasunekoaren bikoitza baino handiagoa<br />
zen. Gaur egun ere, krisiaren ondorioak ikus daitezke zenbait<br />
aldetan. <strong>Euskadi</strong>k BPG-aren % 7,5a zuen 60ko hamarkadaren<br />
amaieran, eta, 1990ean, puntu eta erdi baino gehiago jaitsi zen.<br />
1993az geroztik krisia murrizten hasi zen eta ekonomia anitzago<br />
bihurtu zen, kanpora zabaldu zen eta ez zen lehengoa bezain<br />
espezializatua eta indartsua.<br />
1975ean, BPG-a 8.030 milioi eurokoa zen, gehiena, biztanleria<br />
aktiboaren % 50ari lana ematen zion industriatikoa.<br />
Hogeita hamar urte geroago, biztanle-kopurua antzekoa izanik,<br />
Espainiako biztanleen % 4,8, alegia, BPG-a, 2005ean, 57.548<br />
milioi eurokoa zen prezio arruntetan, batez ere, zerbitzuen<br />
sektorea, biztanleria aktiboaren % 60ari baino gehiagori lana<br />
ematen diona, hazi delako, baina, baita industria-sektorea<br />
mantendu egin delako ere.<br />
Izan ere, Balio Erantsi Gordinari (BPGa ken produktuen gaineko<br />
zergak) dagozkion 51.340,7 roetatik sektore industrialarena %<br />
29,27 zen, zerbitzuena % 60,8, eraikuntzarena % 8,9 eta sektore<br />
lehen sektorearena % 1. milioi eGaur egun, euskal ekonomiak<br />
hamarren batzuk berreskuratu ditu, eta Espainiako BPG-aren %<br />
6,4koa da. Batez besteko urteko inflazio-tasa, Espainian bezala,<br />
% 3-4 ingurukoa da.<br />
Lurraldeen arabera, <strong>Euskadi</strong>ren BPG-arekiko ekarpena, ehunekotan,<br />
honako hau izan zen: Bizkaiak: % 50,4, Gipuzkoak: % 32,6,<br />
eta Arabak: % 16,7.<br />
Biztanle okupatuak <strong>Euskadi</strong>n, 1930ean eta 2006an, sektoreen<br />
arabera.<br />
1930 2006<br />
Nekazaritza eta arrantza 25% 1%<br />
Industria eta eraikuntza 42% 34%<br />
Zerbitzuak 33% 64,6%<br />
Iturria: González Portilla 1994 eta Eustat 2007
Change language