Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
66<br />
Nafarroako Artxibategia. Iruñea.<br />
Rafael Moneoren lana.<br />
Artxibo eta Dokumentu Ondarearen<br />
Zerbitzuaren web-gunea Irargin<br />
(Dokumentu Ondarearen Zentroan).<br />
8.3. Artxibategiak<br />
Artxibategi-zerbitzuek honako oinarrizko hiru eginkizun hauek<br />
dituzte: funtsak kontserbatzea, tratatzea eta hedatzea. <strong>Euskadi</strong>n,<br />
1990ean, eskumenak berrantolatzen dituen <strong>Euskal</strong> <strong>Kultura</strong><br />
Ondarearen Legea onartu zen. Hiru Diputazioek dagokien<br />
Artxibategiaren eskumena dute, eta herrialdeko gainerako<br />
Dokumentuen Ondarearen eskumena <strong>Kultura</strong> <strong>Saila</strong>ri dagokio.<br />
Hiru Probintzietako Artxibategi Historikoen eskumena Kultua<br />
Ministerioarena da.<br />
Badator zerbitzua 1998an inauguratu zen eta “Irargi” web-ean<br />
dago instalatuta. Bergaran dagoen Artxibategi Zerbitzua eta<br />
Dokumentu Ondarearen erakundea da. 1986az geroztik, Eusko<br />
Jaurlaritzaren artxibategi-politikaz arduratzen da.Dozenaka<br />
artxibategi publiko zein pribatuetako 300.000 erreferentzia baino<br />
gehiago dauzkate, eta egiazko denboran kontsulta daitezke. Eliz<br />
artxibategi historikoak ere eskuragarri daude.<br />
<strong>Euskadi</strong>ko Artxibategi Historiko Nazionala izango denaren<br />
egoitza Bilboko Vesga eraikina izango da. Besteak beste,<br />
Eusko jaurlaritzako funts guztiak, Bergarakoak eta Salamancan<br />
atxikitako Gerra Zibileko artxiboak barne.<br />
Poliki-poliki, udalerrietan artxibategi-zerbitzuak finkatzen<br />
ari dira. Inter<strong>net</strong> sarearen garapenak hedapen-esparru egokia<br />
eskaini du.<br />
Nafarroako Artxibategi Orokorra<br />
Nafarroako Artxibategi Orokorra 1836an sortu zen, Nafarroako<br />
Diputazioak deuseztatutako Konptu-Ganberaren artxibategiaren<br />
jagotea bere gain hartu zuenean.<br />
Bertara beste funts paralelo batzuk iristen joan dira, hots:<br />
Erresumako Artxiboak, Antzinako Nafarroako Errege<br />
Kontseiluaren prozesu judizialen aktak, Errege Auzitegiaren<br />
eta Kleroaren sekzioak, Notario-protokoloak eta, oraintsuago,<br />
Ogasun Saileko, Gobernu Zibileko eta Lurralde Auzitegiko<br />
funtsak. Halaber, Nafarroako artxiboen errolda/gidak, Nafarroako<br />
Gobernuaren, <strong>Kultura</strong> Ministerioaren eta Eusko Ikaskuntzaren<br />
arteko hitzarmenaren bidez.<br />
8.4. Zenbait hezkuntza- eta<br />
zientzia-erakunde<br />
2006-2007 ikasturtean, EAEko Unibertsitateaz kanpoko<br />
hezkuntza-sisteman 1.051 ikastetxe zeuden eta ikastetxe<br />
horietan 336.850 ikasle ari ziren ikasten (% 49 mutilak eta % 51<br />
neskak), honelaxe banatuta: haur-hezkuntzan (84.057), lehen<br />
hezkuntzan (103.609), hezkuntza berezian (408), Derrigorrezko<br />
bigarren Hezkuntzan (DBH-n) (69.227), batxilergoan (30.659),<br />
Maila Ertaineko Lanbide Heziketan (10.721), Gai Mailako LH-n<br />
(15.644) eta zereginen ikaskuntzan (411). Ikasleen erdiak<br />
baino ez zebiltzan ikastetxe publikoetan (% 52,2), eta ikastetxe<br />
pribatuetan 161.031 ikasle ari ziren (ikastetxe pribatu gehienek<br />
diru-laguntza publikoa jaso ohi dute).<br />
Lurraldeen arabera, Bizkaian 174.659 ikasle ari ziren, Gipuzkoan<br />
112.524 eta Araban 49.667 zebiltzan.<br />
Horrez gain, bestelako ikaskuntza arautuak ere badaude:<br />
hizkuntzak (28.823 ikasle ari dira), musika (1.590), arte eta<br />
lanbideak (273) eta dantza (61).<br />
Aldaketa demografikoek eskolaratutako populazioa gelditzea<br />
eragin dute. 1997-1998 ikasturtean, 432.113 ikasle zeuden<br />
(unibertsitatekoak barne), eta 2005-2006 ikasturtean, 437.900 ikasle<br />
daude. Batez ere, haur-hezkuntzan eta lehen hezkuntza nabaritzen<br />
da, eta ez da hainbeste nabaritzen unibertsitatean (90.623 izatetik<br />
68.924 izatera pasatu da). Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako lehen<br />
zikloan eskolaratzea derrigorrezkoa de<strong>net</strong>ik, ordea, ikasleen kopurua<br />
handiagotu egin da, zeren 20.000 ikasle gehiago baitaude.<br />
<strong>Euskal</strong> <strong>Herria</strong>n, bost unibertsitate daude. Horietako hiru <strong>Euskadi</strong>ko<br />
Autonomia Erkidegoan daude. Ikasleen % 54,4 emakumeak dira.<br />
<strong>Euskadi</strong>n, 56 zentro unibertsitario daude (fakultateak eta eskolak),<br />
hainbat kanpusetan banatuta (Medikuntza, Zientziak, Arte<br />
Ederrak, Zuzenbidea, Informazio Zientziak, Kimika, Informatika,<br />
Ekonomia, Ingeniaritza Industriala...). 2004an Unibertsitatearen<br />
Antolakuntzaren Legea o<strong>net</strong>si zen.<br />
<strong>Euskal</strong> Herriko Unibertsitatea (EHU) publikoa da. 2005ean,<br />
34 zentro eta 107 sail zituen. 2005erako aurrekontua 313 milioi<br />
eurokoa zen eta 39 milioiren baliabideak, kontratuak eta hitzarmenak<br />
lortu zituzten. 4.147 irakasle eta ikertzaile zituen kontratatuta<br />
eta horietako 2494 doktoreak ziren. Lehen eta bigarren zikloko<br />
58 titulazio eta graduatu osteko edo doktoretzako 114 ikastaro<br />
ematen zituen hiru lurraldeetan. 57.390 ikasle zeuden matrikulatuta<br />
(<strong>Euskadi</strong>ko ikasle guztien % 77), nazioarteko programetako Kanpus<br />
Birtualeko 6.027ak barne. Ikasleen % 50ak euskaraz hitz egiten<br />
zuen. Ikerketa-erakunderik garrantzitsuena da.
Change language