Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
Euskal Herria ezagutzea (pdf, 4,3Mb) - Kultura Saila - Euskadi.net
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
8.6. Komunikabideak<br />
Gizarte- edo masa-komunikabideak (mass media), aldi berean,<br />
erakunde sozialak eta kulturalak dira –irabazteko asmoa izan ala<br />
ez–; ideiak, informazioa, joera estetikoak, irudiak eta soinuak<br />
sortzen eta transmititzen dituzte, eta eragin kultural, sozial eta<br />
politiko handia dute.<br />
Komunikabideek masa-kultura kudeatzen dute. Masa-kultura<br />
horren bidez biztanleen ehuneko handi bat hornitzen da<br />
intelektualki. Gaur egungo hiru komunikabide handiak prentsa,<br />
irratia eta telebista dira. Inter<strong>net</strong> ere garrantzia hartzen ari<br />
da. Denen artean gero eta bat-batekoagoa den gaurkotasuna<br />
hurbiltzen digute.<br />
Hala ere, nazioartean zein gizarte bakoitzean informatzeko ahalmena<br />
ez dago berdintasunez banatuta. Are gehiago, eragin ekonomikoa,<br />
soziala eta politikoa informazio-eraginean edo audientzia handien<br />
programazioan islatzen dira, bai komunikabideen jabetza<br />
pribatuaren zein publikoaren bidez, bai korporazioen informazioganberetan<br />
edota lobby-etan (presio-taldeetan).<br />
Komunikabide publikoek hiru eginkizun nagusi dituzte, hots:<br />
informazioa ematea, prestakuntza ematea, eta enntretenitzea;<br />
hala ere, gaur egungo sisteman azken eginkizun horrek<br />
–entretenitzeak– bastertu egin ditu este biak.<br />
Irratian edo telebistan jarduteko Administrazio Publikoaren<br />
esleipena behar da, komertzialak ez diren (publizitaterik ez<br />
duten) eta eremu txikian aritzen diren elkarte-irratientzat salbu.<br />
Komunikabideek, edonoren esku ez dauden inbertsioak eskatzen<br />
dituzte. Garrantzitsuenak finantza-talde eta talde ekonomiko<br />
handien barruan egon ohi dira edo jabetza publikokoak izan ohi<br />
dira. Telebista publikoak, estatukoak zein autonomikoak, oro<br />
har, mistoak izan ohi dira (diru publikoaren eta publizitatearen<br />
bidez finantzatzen dira).<br />
2010. urtea sistema digitalera aldatzeko muga-data da; harrezkero,<br />
telebista analogikoa kendu egingo da, eta, horrek, erabat aldatuko<br />
du komunikabideen panorama, <strong>Euskadi</strong>n ere bai.<br />
<strong>Euskal</strong> Herriko Hegoaldeak (<strong>Euskadi</strong>k eta Nafarroak) bere<br />
komunikazio-egitura du, prentsan batez ere, Madrilgo komunikabideen<br />
eragina, irratian zein telebistan, nagusi bada ere,<br />
eta horrela behar du izan, zeren Espainiako irrati-telebistako<br />
kate publiko eta pribatuen eskaintza oso handia baita.<br />
8.6.1. Taldeak eta agenteak<br />
Bertako sisteman, talderik garrantzitsuenak, EITB, euskal irratitelebista<br />
publikoa eta Vocento taldea dira.<br />
<strong>Euskal</strong> Irrati Telebista (EITB), Eusko Jaurlaritzaren mendekoa<br />
da. Irratia (5 instalazio) eta telebista (2 kanal –ETB1 eta ETB2–<br />
<strong>Euskadi</strong>rako eta beste bi kanal atzerrirako –Canal Vasco eta ETB<br />
Sat–) kudeatzen ditu. <strong>Euskadi</strong>ko guztizko irrati eta telebistako<br />
ikus-entzuleen laurdena kaptatzen du.<br />
Kate publiko horren xedeak legearen arabera araututa daude.<br />
Xedeok Eusko Jaurlaritzarekin egindako Programa Kontratuaren<br />
bidez kontrolatuta daude. Kontratu horretan laur urtetik behingo<br />
betebeharrak tasatzen dira, aurrekontuen % 70 inguru betetzen<br />
duen finantziazio publikoaren truke. Xede horiek, besteak<br />
beste, programazio kulturalari, bertako produkzioari, euskarari,<br />
albistegi-kopuruari edo euskal kulturari dagozkie.<br />
Vocento –lehen, Grupo Correo deitzen zen–. Tradizio handiko<br />
talde kontserbadorea da. Egia esateko, dagoeneko, Espainiako<br />
prentsa-talderik garrantzitsuena da. Bizkaian eta Araban El Correo<br />
egunkaria eta Gipuzkoan El Diario Vasco egunkaria argitaratzeaz<br />
gain, beste dozena bat egunkari ditu Espainia osoan, eta tirada<br />
handiko Madrilgo ABC egunkariaren eta Taller de Editores-en jabea<br />
da eta Cimeco eskualdeko prentsako sozietate argentinarraren<br />
heren bat dauka. Akziodun garrantzitsua da telebistan, irratian<br />
eta ikus-entzunezko ekoizpenean. Inter<strong>net</strong>ako atari asko ditu.<br />
Hegoaldean, aipatutako taldeon komunikabideez gain, beste egunkari,<br />
irrati eta telebista probintzial eta lokal batzuk ere badaude.<br />
8.6.2. Ikus-entzuleak<br />
<strong>Euskadi</strong>n, prentsa-irakurleei dagokienez (biztanleen % 50ak<br />
irakurtzen du) hedapen-bolumen erlatiboak (190 ale mila biztanleko,<br />
prentsa espezializatua sartuz gero) Europako herrialdeen adinakoak<br />
dira. Espainiako batez bestekoaren ia bikoitza da eta Frantziako<br />
baino handiagoa da. <strong>Euskadi</strong>n, irrati-entzuleak Espainiako Estatuko<br />
handie<strong>net</strong>akoak dira (% 58ak irratia entzun ohi du), 2004 martxoa<br />
eta urria bitarteko CIES-aren arabera.<br />
Bertako komunikabideak Estatukoak baino gehiago erabili ohi dira.<br />
Lehentasun hori oso nabarmena da prentsari dagokionez, zeren,<br />
batez ere, lurraldekoa edo probintziala baita. 10 egunkaritik ia 9,<br />
bertan argitaratutakoak dira.<br />
Egin eta Egunkaria (azken hori euskaraz) epailearen aginduz itxi<br />
ziren egunkariak dira, hurrenez hurren, 1998an eta 2003an.<br />
69<br />
EITB sozietate publikoaren<br />
irrati-estudioak.<br />
Errotatibaren irteera.
Change language