Van deadline naar lifeline - Hogeschool Leiden

Het voert te ver om op deze plaats een zorgvuldige analyse te maken van de kwaliteit van deze
interventieprogramma’s, zoals op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie en remediërende
trajecten in het onderwijs. Een gegeven is wel dat er discussie wordt gevoerd over de kwaliteit en
daarmee de waarde van deze trajecten (Berkhout 2012; e.g. Goorhuis-Brouwer 2011; de Haan et al.
2011; Meijer 2004, 2006). Verder, zo stelt Goorhuis-Brouwer (2010) neemt ‘het aantal kinderen met
gedragsproblemen hand over hand toe. De scholen voor speciaal basisonderwijs zitten voller dan ooit,
maar niemand vraagt zich af of dat misschien ook iets te maken heeft met ons onderwijssysteem’.
Tegelijkertijd zie je in de beperkte niche die het onderwijssysteem open laat, initiatieven ontstaan in
een hele andere omgeving en tijdsorde dan die van de (voor)school. Te denken valt bijvoorbeeld aan
zorgboerderijen, boerderijscholen, technasia of technisch colleges, maar ook een initiatief van een
beeldhouwer (Volkskrant 01-02-2012) die probleemjongeren weer in beweging krijgt door ze mee te
laten werken in zijn atelier. En dit laatste -het weer in beweging krijgen- is niet alleen een herkenbaar
aspect voor betrokkenen bij deze projecten (Schuler 2010), maar vanuit pedagogisch perspectief ook
fundamenteel. Opvoeding en onderwijs zijn immers in essentie gericht op de ontwikkeling van
kinderen. Indien grote groepen kinderen niet langer vanzelfsprekend tot ontwikkeling komen binnen
het huidige onderwijs- en opvoedingssysteem, dan is ten eerste met Goorhuis-Brouwer de vraag
gerechtvaardigd in hoeverre het systeem wel functioneert. Ten tweede verdienen deze andere leefleeromgevingen,
die kinderen wel het plezier en vertrouwen geven om te leren en zich te ontwikkelen,
onze volwaardige aandacht in onderzoek en in onderwijs, opvang en zorg.
1.2.2 Doel van opvoeding en onderwijs
Het doel van opvoeding en onderwijs is altijd tweeledig. Er is een kind- en een maatschappelijk
belang. Litt (1967) stelt in Führen oder Wachsen lassen dat het kind niet mag worden opgeofferd aan
een dwingend maatschappelijk perspectief, maar evengoed dat opvoeding en onderwijs verder reiken
dan de individuele wensen en behoeften van een kind. ‘Opvoeding dient zich te richten op de toenemende
zelfstandigheid en op de eigen, persoonlijke verantwoordelijkheid van opvoedelingen voor
hun denken en doen, hun handel en wandel’ (Meijer, 1992 p.55). In dit citaat van Meijer tref je beide,
het kind- en het maatschappelijk perspectief, aan. Niet elk kind ontwikkelt op een vergelijkbare wijze
zijn of haar zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel. Als opvoeder houd je rekening met de
geaardheid en mogelijkheden van een kind, en draag je zorg voor de kwaliteiten van het kinderleven
op het moment zelf.
18