Van deadline naar lifeline - Hogeschool Leiden

50
Door onze huidige omgang met tijd en ruimte -waarin we leven alsof we geen tijd meer hebben en
doen alsof de ons omringende ruimte er niet toe doet-, bieden we kinderen weinig mogelijkheden
om deze krachten in zichzelf te ontdekken en te ontwikkelen. Sterker nog: het aantal kinderen
waarbij problemen worden gesignaleerd met leren en ontwikkelen neemt toe
(Gray 2011; Goorhuis-Brouwer 2010).
Onze huidige verwachtingen ten aanzien van het zijn, kennen en kunnen van kinderen, sluiten
niet aan bij hoe kinderen zich daadwerkelijk ontwikkelen. In antwoord hierop zijn in het
maatschappelijk speelveld drie ontwikkelingen zichtbaar:
1 Versterken/verankeren van programmatische leer- en ontwikkelingslijnen in onderwijs,
kinderopvang en zorg;
2 Debat over de kwaliteit van een opvoedings- en onderwijssysteem waarin programmatisch leren
en ontwikkelen een centrale plaats heeft.
3 Maatschappelijke aandacht voor (de betekenis van) spel en natuur in kinderlevens resulterend in
praktijkinitiatieven die een andere ontwikkelingstijd en ruimte voor kinderen willen realiseren.
Het eerste antwoord is een antwoord van de huidige tijdsgeest. Leren en ontwikkelen wordt gezien
als een activiteitenplan. De ontwikkelingsstappen van kinderen worden geïnitieerd, geregistreerd en
geëvalueerd, en op grond van de resultaten worden kinderen uitgedaagd (alsnog) vervolgstappen te
zetten. De leerplannen zijn leidend. Het kind is volgend. Voor het ‘zelf’ willen, het ‘zelf’ ontdekken,
het ‘zelf’ experimenteren en het ‘zelf’ ervaren van (on)mogelijkheden, kwaliteiten en krachten wordt
weinig ruimte gelaten. In het tweede en derde antwoord klinkt de tegenstroom door. Een stroom
die ingaat tegen het planmatige, ingekaderde en afgebakende groot groeien. Een tegenkracht die
tijd en ruimte vraagt voor de eigen (spel)activiteiten van kinderen, omdat we weten dat kinderen
dit nodig hebben om hun eigen zijns-, denk- en handelingskracht te ontwikkelen.