augsburgse confessie door luther en melanchton. - Geschriften van ...

27
voor zichzelf voor God moet staan en rekenschap geven, zodat zich daarin niemand
op grond van minder- of meerderheidsbesluiten verontschuldigen kan en op andere
redelijke, gegronde goede oorzaken niet verplicht kan worden zo te handelen.
'En opdat Uwe koninklijke doorluchtigheid en liefde en Gij anderen en nog vele
anderen, tot wie dit stuk mocht komen, onze bezwaren, gronden en oorzaken (waarom
wij ons in de genoemde zaken met U ditmaal niet verenigen kunnen) nogmaals en
precies vernemen mogen, zo is het openlijk aan den dag en niet te ontkennen, dat er in
zake de leer in onze Christelijke religie op vele punten in artikelen een tijdlang en tot
nu toe geschil geweest is. Vanwaar dit geschil veroorzaakt en voortgekomen is, dat
weet God in de eerste plaats, aan wiens oordeel wij alles overlaten. En dit is ten dele
op de Rijksdag te Neurenberg door de pauselijke legaat, naar luid van zijn aanstelling
en instructie, destijds gedaan en overhandigd en ook overigens door vele keurvorsten,
vorsten en andere Stenden van het Rijk, die toch ten dele ook bij Uw partij horen, zelf
erkend. Gelijk dan ook op vermelde Rijksdag te Neurenberg door de wereldlijke
rijksStenden ons aller bezwaren in 80 artikelen onder woorden gebracht en aan genoemde
pauselijke legaat zijn overhandigd, en ook verder openlijk in druk zijn
verschenen, welke bezwaren en misbruiken echter nog niet zijn afgeschaft en er nog
vele van voor ieders ogen bestaan.
'Ofschoon terzelfder tijd en daarna en ook thans alhier op allerlei wegen is gezonnen,
zo is ook op alle Rijksdagen altijd gemeend, dat voor de zaken, van alle kanten
bekeken, geen passender middel en maatregel te vinden is, dan dat ten spoedigste een
vrij, algemeen Christelijk concilie of ten minste een nationale vergadering gevormd en
uitgeschreven zou worden. En dat vermelden wij thans met geen andere dan getrouwe,
Christelijke, vriendschappelijke, dienstvaardige, goede bedoelingen en ook daarom
opdat Uwe koninklijke doorluchtigheid en liefde en Gij, anderen, ook in menig
opzicht daaruit opmaken en Uzelf herinneren moogt: wanneer het voegt en past om
aan een deel [van het volk] afstand of veroordeling op te leggen van de leer ( die
bestaat tot Gods eer en der zielen heil en zaligheid), die het voor Christelijk houdt, in
acht neemt en in zijn gebieden en landen in acht laat nemen en leven, vóór een vrij,
Christelijk, algemeen concilie, dan zou er door de stadhouders van Zijne keizerlijke
Majesteit, commissarissen, oratores, keurvorsten vorsten en andere Stenden van het
Rijk niet zo dikwijls en plechtig van zulk een concilie gesproken en gehandeld zijn en
nog worden, om de geschillen (zowel betwijfelde leringen als andere zaken), waarvan
zij zelf niet zeker zijn, aan te horen en daarover te handelen.
'Dat ons echter thans voor ons deel, naar inhoud en strekking van een aantal punten en
artikelen (met het oog op het geschil in geloof en vrede opgesteld) zulks overkomt, en
niet slechts stilzwijgend, maar ook in het openbaar opgelegd schijnt te zullen worden,
is uit de volgende mededeling genoeg te zien en te verstaan.
'Want aldus hebben sommigen in de commissie hun eerst opgestelde en op 10 april
herziene, en ook in enige andere opzichten gewijzigde opvatting, vastgesteld, dat de
keurvorsten, vorsten en andere Stenden (onder welke wij evenals Uwe liefden en U,
anderen, begrepen en bedoeld waren), thans hier met elkander besloten hebben, dat
degenen die bij het (vroeger bepaalde) keizerlijke edict [van Worms] tot nu toe
gebleven zijn, ook voor het vervolg tot het aanstaande concilie zullen blijven en hun
onderdanen daaraan moeten en willen houden. Ons echter, die dat edict met goed
geweten in alle onderdelen niet kunnen houden noch ten uitvoer leggen, gelijk dat ook
op vroegere Rijksdagen niet alleen door ons maar ook door andere rijksStenden in
bedenken is gegeven, is het ten hoogste bezwaarlijk en voor God geenszins te
verantwoorden, iemand hetzij van hoge of van nederige stand door ons medebesluiten