augsburgse confessie door luther en melanchton. - Geschriften van ...

96
ontstaat het sacrament - vromelijk vereerd, dat wil zeggen hooggehouden en
eerbiedig behandeld te worden. Zij kunnen weliswaar de genade niet scheppen, maar
ze verbinden ons wel op zichtbare wijze met de Kerk waarin wij reeds van tevoren
opgenomen zijn; daarop moet men met de diepste eerbied letten omdat dit tegelijk met
de woorden van de goddelijke belofte bij de bediening [van de sacramenten]
verkondigd en bekend gemaakt wordt.
Wanneer zij anders over de elementen denken, bijvoorbeeld dat het uitwendig
toegepaste inwendig reinigt, dan heeft het Jodendom weer zijn intrede gedaan, dat
geloofde dat de zonden door verschillende zalvingen, wijdingen, schenkingen, offers
en spijsverboden verzoend werden en de genade om zo te zeggen gekocht en
verworven. Dit hebben echter de profeten, en in het bijzonder Jesaja en Jeremia,
steeds hardnekkig bestreden door daar tegenover te leren, dat de beloften en weldaden
door Gods vrije goedheid gegeven zijn en niet met het oog op verdienste en uiterlijke
ceremoniën.
Ik geloof ook, dat de Wederdopers volkomen dwalen zolang zij de doop van de
kinderen der gelovigen afwijzen; en niet alleen op dit punt, maar ook in vele andere
dingen, waarvoor het hier echter niet de plaats is om daarop in te gaan. Juist om de
dwaasheid en de boosheid van dezen te voorkomen, heb ik als eerste niet zonder
gevaar in het vertrouwen op Gods hulp geleerd en geschreven, zodat thans door Zijn
goedheid dit verderf bij ons afgenomen is. Zoverre is het van mij om ook maar iets
van deze oproerige partij over te nemen, te leren of te verdedigen.
Nadat Zwingli uitvoerig zijn bekende, on-sacramentele leer over het Avondmaal,
het grote geschilpunt tussen hem en Luther, uiteengezet en met Bijbel en kerkvaders
geargumenteerd heeft, volgen nog enige kortere hoofd stukken over de kerkelijke gebruiken,
die hij afwijst, over het heilige en noodzakelijke ambt van de profeten, over de overheid
(Rom. 13) en over de leer van het vagevuur, die hij verwerpt. Daarna richt hij deze
slotwoorden tot de keizer:
Dit alles geloof ik vast, leer en verdedig ik, zoals ik het heb doen voorafgaan, niet met
mijn eigen, maar met uitspraken van het goddelijk Woord en ik beloof dit naar Gods
wil te doen zolang de Geest deze mijn ledematen regeert. Tenzij iemand anders op
grond van een juist begrip van de leringen der waarlijk heilige Schrift evenzo open en
eenvoudig, als wij in het voorafgaande, het tegendeel aantoont en bewijst. Het is ons
namelijk even aangenaam en welkom als billijk en rechtmatig, ons eigen oordeel te
onderwerpen aan de heilige Schrift en de Kerk, die uit de Geest naar de maatstaf van
de Schrift oordeelt. Wij hadden alles ook uitvoeriger en uitgebreider uiteen kunnen
zetten; maar omdat daartoe de gelegenheid ontbrak, stelden wij ons hiermee tevreden.
Wij geloven, dat het zo is, dat men er weliswaar iets op kan aanmerken - wat
tegenwoordig in het algemeen immers heel gemakkelijk is- maar niemand kan het
doen wankelen! Mocht iemand dit toch proberen, dan zal hij het niet ongestraft doen.
Dan zullen wij de ons nog resterende wapenen onverschrokken trekken! Mogen de
bewijzen intussen thans voldoende zijn.
Daarom, lieve keizer en u, andere vorsten, machthebbers, edelen en u, gezanten en
hoofden van de staten, bid ik met aandrang door Jezus Christus, onze Heere en
Broeder, door Zijn goedheid en gerechtigheid, door Zijn oordeel, waarnaar Hij allen
naar verdienste zal vergelden, aan wie geen raad verborgen blijft, die de voornemens
van goddeloos beraadslagende en regerend.; vorsten vernietigt, die de nederigen
verheft en de hoogmoedigen vernedert, om de geringheid van de vermaner niet á