augsburgse confessie door luther en melanchton. - Geschriften van ...

29
zou mogen aannemen - dat kan iedere Christelijke, gewone man zonder moeite
bedenken en inzien. Indien enige overheden van Uw partij zouden trachten bij hun
onderdanen te doen gelden, dat wij hiertoe met Uwe koninklijke doorluchtigheid,
liefden en U, anderen, mede besloten hadden, zouden [die onderdanen] het daarom
ook moeten houden en doen.
'In zover wij ook met Uwe koninklijke doorluchtigheid, liefden en U, anderen,
besloten, dat degenen, die tot nu toe bij het edict gebleven zijn, daar voortaan tot aan
het komende concilie ook bij moeten volharden, zouden wij erkennen niet alleen, dat
de opvattingen van Uw partij juist zijn, maar ook, dat het edict nog in stand is en
behoort te zijn, ofschoon het door het besluit van de vorige Rijksdag van Spiers, gelijk
uit de gehele handeling blijkt, geschorst en opgeheven is, zodat elke stende van het
Rijk in zaken, het edict betreffend, voor zichzelf met de zijnen aldus zich houden,
leven en regeren kan als hij dat in de eerste plaats jegens God en Zijne keizerlijke
Majesteit hoopt te kunnen verantwoorden.
'Daarom kunnen wij ons met zulk een onverplicht juk van het edict niet meer laten
bezwaren.
'Wij twijfelen er niet aan, dat dit dan ook niet het welbehagen of de opvatting van
Zijne keizerlijke Majesteit is. Maar wij hopen en vertrouwen onze leer, leven,
regering, ons doen en laten in dit opzicht jegens God de almachtige en Uwe keizerlijke
Majesteit, als een Christelijk keizer, op grond van een waarheidsgetrouwe
uiteenzetting van zaken wel te [kunnen] verantwoorden.
'Zo zijn er betreffende het artikel van de Mis dergelijke en nog veel meer bezwaren.
Want wij twijfelen er niet aan of Uwe koninklijke doorluchtigheid en Gij, de anderen,
hebt reeds voldoende gehoord en vernomen, hoe onze predikers en leraars de
pauselijke Mis, zoals deze een tijd lang en tot nu toe in gebruik geweest en gehouden
is, met hulp van de heilige, onoverwinnelijke, bestendige Schrift ten sterkste hebben
bestreden en verslagen, en daartegenover het edele, kostelijke Avondmaal van onze
lieve Heer en Heiland Jezus Christus, zoals de Evangelische Mis genoemd wordt, naar
de instelling en het voorbeeld van Christus, onze enige Meester en het gebruik van
Zijn heilige apostelen, ingesteld hebben. Zouden wij nu met zulk een opvatting of
besluit, zoals door de commissie betreffende de Mis gesteld is, meegaan of daarin
bewilligen, dan zou dat echter niet anders verstaan worden, dan dat wij tegen de leer
van onze eigen predikers waren, die wij toch Christelijk en gegrond achten en er aan
medewerkten deze als onjuist te beoordelen, hetgeen toch, door de verlening van Gods
genade, onze gezindheid in het geheel niet is en ook met geen goed geweten
geschieden kan. Uwe koninklijke doorluchtigheid, liefden en Gij, de anderen, ja
menigeen, moogt ook wel bedenken dat, wanneer wij in onze steden, dorpen en
gebieden tweeërlei met elkander in strijd zijnde Missen zouden laten houden, alsof de
pauselijke Mis niet in strijd met God en Zijn heilig Woord ware - hetgeen toch
nimmermeer volgehouden kan worden - daaruit dan toch bij de gemene man en in het
bijzonder bij degenen, die een goede ijver voor de eer en de naam van God hebben
(niet minder dan een hiertegen strijdende preek het zou doen) verzet, oproer, opstand
en allerlei ongeluk zou volgen en die in het geheel tot geen vrede en eenheid zou
dienen.
'Dat echter door Uwe koninklijke doorluchtigheid, liefden en U, de anderen, de
pauselijke Missen, zoals deze een tijdlang en tot nu toe gehouden en in gebruik zijn
geweest, bedoeld zijn en de bepaling daarop betrekking hebbend begrepen meet
worden, is voor ons gemakkelijk daaruit af te leiden, dat de vermelde bepaling op die
gebieden is gericht, waar de andere leer (zoals ze genoemd is) ontstaan is en in het