augsburgse confessie door luther en melanchton. - Geschriften van ...

66
door die oefeningen zondenvergeving te verdienen of genoegdoening voor zonden
te verkrijgen. Op die lichamelijke discipline moet altijd aangedrongen worden, niet
alleen bij weinigen en op vastgestelde dagen, zoals Christus voorschrijft: 'Pas op, dat
jullie hart niet bezwaard wordt door een roes' (Lukas 21 :34). Tevens: 'Dit
duivelsgeslacht kan door niets uitgedreven worden, tenzij door vasten en gebed'
(Markus 9:29). En Paulus zegt: 'Ik tuchtig mijn lichaam en houdt het in bedwang' (1
Cor. 9: 27). Daar toont hij duidelijk aan waarom hij zijn lichaam tuchtigt. Niet om
door die discipline vergeving van zonden te verdienen, maar om een lichaam te
kweken dat bruikbaar en geschikt is voor geestelijke zaken, en dat de plichten van het
dagelijks werk kan vervullen. Daarom wordt niet het vasten op zich vervloekt, maar
de tradities die het geweten belasten door bepaalde dagen en bepaald voedsel voor te
schrijven, alsof dergelijke werken noodzakelijk zijn om God te dienen.
Bij ons worden veel tradities in stand gehouden, zoals de volgorde van de lezingen in
de mis, feestdagen etc., die ertoe bijdragen dat de zaken in de Kerk ordelijk verlopen.
Maar ondertussen wijzen wij de mensen erop, dat een dergelijke leefwijze niet
rechtvaardig maakt tegenover God, en dat men er geen zonde in moet zien als
dergelijke zaken zonder problemen worden weggelaten. Deze vrijheid ten opzichte
van menselijke gebruiken was de kerkvaders niet onbekend. Want in het Oosten werd
Pasen op een andere tijd dan in Rome gevierd. 3O)
Toen de Romeinen vanwege die ongelijkheid het Oosten van een schisma
beschuldigden, werden zij er door anderen op gewezen dat zulke gewoonten niet
overal hetzelfde hoeven te zijn. Irenaeus zegt: 'Een verschil in vasten heft de
eenstemmigheid in het geloof niet op'. En in Distinctio 12 wijst paus Gregorius erop
dat een dergelijke verscheidenheid de eenheid van de Kerk geen schade doet. In de
Historia Tripartita zijn veel voorbeelden van verschillende gewoontes verzameld, en
staan deze woorden geschreven: 'Het was niet de bedoeling van de apostelen
feestdagen vast te stellen, maar vroomheid en een goede levenswandel te prediken'.
XXVII. Over de kloostergeloften
Men begrijpt beter wat er bij ons over de kloostergeloften geleerd wordt, als men zich
herinnert, in wat voor staat de kloosters verkeerden, hoeveel er dagelijks gebeurde, dat
tegen de kerkelijke voorschriften van de kloosters inging.
In de tijd van Augustinius waren het nog vrije gemeenschappen. Later, toen de
discipline overal verslapt was, werden er geloften aan toegevoegd om, als het ware
door het bedenken van een gevangenis, de discipline te herstellen.
Langzamerhand zijn aan die geloften veel andere regels toegevoegd. In die boeien zijn
velen, tegen de voorschriften in, voor de daartoe vastgestelde leeftijd geketend. Velen
kwamen door een vergissing in deze levensstaat terecht, niet omdat zij niet de juiste
leeftijd hadden, maar omdat zij geen goed oordeel over hun eigen krachten hadden.
Degenen die zo in een valstrik terechtgekomen waren, werden gedwongen te blijven,
ook al konden zij door een milde toepassing van de voorschriften bevrijd worden. Dit
gebeurt in vrouwenkloosters nog meer dan in mannenkloosters, hoewel men met het
zwakke geslacht behoedzamer moet omgaan.
Deze strengheid beviel veel goedgezinde mensen vroeger al niet. Zij zagen hoe
meisjes en opgroeiende jongens vanwege het levensonderhoud in kloosters
weggestopt werden. Zij zagen ook wat voor ongelukken zo'n besluit met zich
meebracht, wat voor ergernis het tot gevolg had, in wat voor valstrik het geweten
terechtkwam. Zij betreurden het dat de autoriteit van de kerkelijke voorschriften in
deze hoogst gevaarlijke zaak totaal verwaarloosd en geminacht werd. Bij deze