augsburgse confessie door luther en melanchton. - Geschriften van ...

8. MELANCHTHONS VOORREDE VOOR DE SAKSISCHE
GELOOFSBELIJDENIS
Ontwerp I 1530
Daar uwe keizerlijke Majesteit, ons aller genadigste Heer, in uwer Majesteits laatste
beschrijvingsbrief tot deze voorgenomen algemene Rijksdag, zich tegenover
keurvorsten, vorsten en alle andere Stenden des rijks genadig bereid verklaard hebt,
wat de Christelijke religie aangaat, een ieders overtuiging, opinie en mening
persoonlijk in liefde en in goedheid aan te horen, zo moge uwe Majesteit genadig dit
eerbiedig bericht aanhoren en vernemen, dat over de leer en de kerkelijke gebruiken
handelt, die in de landen en gebieden van de keurvorst van Saksen gevierd en
gehouden worden, en hoe deze dingen in het algemeen gelegen zijn, waarop de
grondslag van genoemde leer en gebruiken rust.
Want aldus hebben oudtijds de vroegere Romeinse keizers, zoals Constantijn,
Theodosius, Karel de Grote, Hendrik II in overeenkomstige zaken, de religie en het
Christelijk geloof aangaande, ook gedaan en strijd en verzoening, naar behoefte,
steeds genadig aangehoord om in zo hoge belangen, die ziel en geweten raken, niet
tegen God in te handelen.
Zo vermaant ook de Heilige Geest in Psalm 2 de koning, vorsten, potentaten en heren
op aarde en verwijst hen allen naar Christus, de hoogste, enige Koning, om het
Evangelie te horen en zij hebben die vermaning, die op de jongste dag in het licht zal
staan, van harte met ernst te aanvaarden. Want aldus spreekt de Psalm: Nu dan, gij
koningen, weest verstandig, laat u gezeggen gij heren en richters der aarde, dat gij de
Christus hoort, het Evangelie (Psalm 2 : 10), enz. Evenzo zegt Psalm 47: De vorsten
der volken zijn vergaderd tot een volk voor de God van Abraham, wanneer de
beschermers der aarde zich tot God voegen. Zo maakt de profeet duidelijk, dat eerst
dan de rechte ere Gods, de rechte, hoge, ware godsdienst opgebouwd en gehandhaafd
wordt, wanneer koning en vorsten godvrezend zijn en zij de rechte, zuivere
Christelijke leer in de Kerk in stand houden. Daarom worden zij ook beschermers
genoemd, omdat God hun heeft opgedragen de vromen en godvrezenden in trouwe
schutse en bescherming te nemen.
Aangezien nu uwe keizerlijke Majesteit onder alle Romeinse keizers, die er ooit
geweest zijn, een van de machtigste is en van hoogadellijke, keizerlijke deugd,
loffelijke faam en naam, niet minder roemrucht dan Constantijn, Theodosius, Karel,
Hendrik II, zo zal uwe Majesteit er zeer loffelijk, Christelijk en keizerlijk aan doen,
indien zij in zulke zaken van de Christelijke religie volgens de keizerlijke
beschrijvingsbrief in liefde en goedheid een dergelijke eenheid tot stand tracht te
brengen.
Opdat alles wat de religie betreft overeenkomstig de goddelijke Schrift en de waarheid
der Christelijke religie uit haar geput en onderzocht worde, niet uit menselijke
instellingen, tradities, gebruiken of gewoonten, die hun plaats in wereldlijke zaken,
het tijdelijke goed en dergelijke aangaande hebben, mogen zij toch in zaken des
geloofs niet overwegen of gelden, zoals het woord van Augustinus en Gregorius
duidelijk maken, die in het Decretum, distinctio VIII in het hoofdstuk 'Veritate
manifestata' en hoofdstuk 'Si consuetudinem' aangehaald zijn 3). 8
8 3) Distinctio VIII, c. 4, 5, Decreti I p., ed. Friedberg, I, 14. Augustinus, de baptismo contra Donatistas, III, CSEL 51, 503.
Gregorius VII, Jaffé, Regesta pontif. Rorn. 3977.
4) Tertullianus, de virginibus velandis, I 1.
80