augsburgse confessie door luther en melanchton. - Geschriften van ...

37
Intussen liep het lang aan. Omdat de protesterende standen niet wisten hoe het
gezantschap zou aflopen kwamen zij dikwijls bij elkaar om te overleggen wat er te
doen stond als de gezanten geen voldoenend antwoord ontvingen. De keurvorst van
Saksen en de landgraaf Philip hadden reeds op de Spierse Rijksdag met de
gedeputeerden van de steden Straatsburg, Neurenberg en Ulm aan een Verbond
gewerkt en besloten om in het stadje Totach in het Coburg's district bij elkaar te
komen en de laatste hand eraan te slaan en de vorsten van Bronswijk en Brandenburg
daarin ook uit te nodigen.
Maar Luther verwekte bij de keurvorst aarzeling door zijn bedenking die hij in zijn
naam en die van zijn ambtgenoten had opgesteld.
Dit verbond was onder andere, zei hij wegens de drift van de Landgraaf (Philipp van
Hessen) gevaarlijk, die gemakkelijk te ver kon gaan. Zoals men ook in Basel en
Straatsburg met de Stichtkerken hadden gedaan die nochtans niet in hun macht
stonden, zodat men zichzelf in gevaar bracht tegen het bevel: gij zult de Heere uw God
niet verzoeken. Daarbij mochten de meesten meer staat maken op menselijke hulp dan
op God. Behalve dat er ook met een goed geweten geen verbond kon worden
aangegaan met zodanige die in de leer van het Heilig Avondmaal verschillend waren
en zich niet wilde laten onderrichten, als daaraan te veel gelegen was omdat iemand
niet minder onchristelijk was die één artikel, of vele verloochende; enzovoort.
De Evangelischen besloten om op Bartholomeus dag te Swabach bij elkaar te komen
om de laatste hand aan het ontwerp van een alliantie te maken. Dit ontwerp is in die
vorm opgesteld zoals de keurvorst Johann zijn gezanten had voorgeschreven en was
de hulp in geval van vijandelijkheid om het geloof vanwege de keizer of de
Schabachse bondgenoten, alleen op 3000 soldaten en 1500 ruiters vastgesteld.
Ondertussen bleef de keurvorst van voornemen zich met de Zwinglianen in geen
verbond in te laten en achtte daarom raadzaam dat hij, de Markgraaf, en de Landgraaf
de 1e juli in persoon bij elkander kwamen.
Luther ontving kort daarna van alle kanten bericht dat de Evangelischen binnenkort
van de keizer zou worden besprongen, waarvan hij de keurvorst kennis gaf en
verzocht te weten of hij hem en anderen in zulk geval wilde bijstaan?
Op Luthers brieven antwoordde de keurvorst de 23e september godvruchtig en
dapper:
“… Uwe Liefde zal zo God wil niet anders bevinden, dan dat ik door Zijn genade bij
Zijn woord ten koste van lichaam, eer en een goed of aardse dingen blijven zal.” Enz.
Te Schleits kwam de keurvorst Johann en de markgraaf George bij elkaar, maar de
Landgraaf verontschuldigde zich dat hij niet tegenwoordig kon zijn.
Zij kwamen daar overeen omtrent de instructies die ze aan hun gezanten op de
Schwabachse vergadering besproken hadden en die naar Gallidag verschoven was, om
deze hen ter hand te stellen. Het hoofdpunt was: ‘dat zij zich met niemand in een
alliantie zouden inlaten die met hen niet van een recht christelijk geloof was en één
doop en sacrament houdt. Dat te dien einde zekere artikels zouden opgesteld en in de
vereniging ingelijfd worden, teneinde men van de overeenstemming van het geloof
verzekerd was. En als dit verkregen werd moest men alle krachten samenspannen en
de keizer niet meer gehoorzamen dan men voor God en met recht verplicht was.’
De overige artikels van deze instructie, vermeerdering der troepen enzovoort, kan de
nieuwsgierige lezer in de instructie zelf naslaan.