als PDF downloaden - Emis - Vito

2.1.2. De bedrijfskolom (Mathijs E., 2004)
SOCIO-ECONOMISCHE EN MILIEU-JURIDISCHE SITUERING VAN DE SECTOR
De moderne land- en tuinbouwsector is ingebed in verschillende aanbodsketens of bedrijfskolommen.
Traditioneel is er tussen elke schakel in de keten een aparte markt die gekenmerkt
wordt door losse transacties.
In een aantal subsectoren van de veeteeltsector (b.v. pluimvee- en varkenshouderij) worden de
relaties tussen de verschillende schakels nauwer aangehaald. Bijgevolg kan de selectie van de
‘best beschikbare technieken’ ook gevolgen hebben in de rest van de keten. Veehouders, verwerkers
en zelfs distributeurs gaan relaties aan van langere duur om hun acties beter op elkaar
af te stemmen. Meestal is er een bepaalde schakel in de keten die aan de grondslag ligt van deze
coördinatie. In de intensieve veehouderij is deze schakel of integrator meestal de leverancier
van veevoeders. In andere subsectoren zijn voornamelijk de supermarktketens de drijvende
kracht. Voornoemde voorbeelden zijn tevens vormen van achterwaartse, verticale integratie.
Indien de landbouwer zelf het initiatief neemt (b.v. coöperatieve zuivelfabriek of supermarkt),
is er sprake van voorwaartse, verticale integratie.
Recent is er een toenemende tendens waarbij de rechtstreekse relatie tussen de landbouwer en
de consument zich weerspiegelt in korte ketens die meestal gebaseerd zijn op hoeveverkoop en
boerenmarkten.
a. Rundveehouderij (Feyaerts T. et al., 2002; An., 2002b; An., 2003f; Audenaert D, 2004)
In de rundveehouderij worden 4 diercategorieën onderscheiden:
• melkvee
• vleesvee
• jongvee
• vleeskalveren
Bedrijven waar melkvee wordt gehouden, vertonen onderling grote verschillen. Van hooggespecialiseerde
bedrijven met als enige activiteit melkproductie, over bedrijven met melkkoeien en
zoogkoeien, melkvee en varkens tot bedrijven die melkvee combineren met akkerbouw. Gemiddeld
telt een melkveebedrijf in Vlaanderen 33 melkkoeien. Van de melk gaat 90% naar de melkerij.
Wat overblijft wordt ofwel op het bedrijf verkocht, op het bedrijf verwerkt tot zuivelproducten
ofwel aan jonge dieren gevoederd. Het gemiddeld Vlaams bedrijf heeft een
productierecht (quotum) van 185 000 liter melk; voor een gemiddeld Belgisch bedrijf is dit
quotum 177 000 liter. De vetmesting van kalveren is een sterk geïntegreerde productie. De integratoren
zijn producenten van kunstmelk of exploitanten van slachthuizen. De vleesveebedrijven
zijn geëvolueerd naar gesloten zoogkoebedrijven waarbij de kalveren op het bedrijf zelf
worden geboren.
Figuur 1, p. 10, geeft de bedrijfskolom melkvee. De bedrijfskolom vleesvee is weergegeven in
Figuur 2, p. 11, en die van vleeskalveren in Figuur 3, p. 12.
Vlaams BBT-Kenniscentrum 9