als PDF downloaden - Emis - Vito

SOCIO-ECONOMISCHE EN MILIEU-JURIDISCHE SITUERING VAN DE SECTOR
– De consument is in zijn basisbehoefte naar voedsel voorzien. De vraag naar diversiteit en
naar nieuwe producten, die vooral uit het buitenland worden ingevoerd, neemt toe. De vraag
naar kwaliteit neemt toe en de bekommernis om kwantiteit vervaagt. Bovendien evolueert
de eerste invulling van kwaliteit als intrinsieke productkwaliteit naar kwaliteit van het productieproces
en voedselveiligheid.
– De vergrijzing van de bevolking zorgt voor verschuivingen in de vraag en in het aankoopgedrag
(b.v. daling vleesconsumptie bij ouderen).
– De participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt stijgt en gezinnen worden steeds kleiner.
De consument wil tijd besparen door buitenhuis te eten, voorgekookte maaltijden te kopen,
etc.
– De consument die tijd wil besparen en vrije tijd wil spenderen, koopt steeds meer in de
supermarkt. Het koopproces zelf, de ervaringen en de mogelijkheden die daaraan verbonden
zijn (b.v. kinderopvang, restaurant, bereikbaarheid), worden steeds belangrijker.
– Verschillende voedselcrisissen hebben de consument bewuster en alerter gemaakt. Consumenten
wensen meer informatie met betrekking tot de voedselveiligheid (b.v. oorsprong van
producten). Sommige consumenten kopen hierdoor steeds meer lokaal bijvoorbeeld rechtstreeks
bij de landbouwer.
– Het aantal consumenten dat bewust ethisch of duurzaam koopt (b.v. ‘fair trade’), neemt toe.
– Een welvarende maatschappij waar de primaire behoeften verzadigd zijn, kan zich permitteren
om meer belang te hechten aan immateriële waarden (b.v. kennis, informatie, betrokkenheid,
schoonheid en natuurlijkheid) en emoties gekoppeld aan goederen en diensten.
Bijgevolg worden er steeds nieuwe eisen aan de sector gesteld met betrekking tot kwaliteit,
volksgezondheid (b.v. ketenbewaking), milieubeleid (b.v. biologische landbouw, mestproblematiek)
en dierenwelzijn. De verstedelijkte Vlaming wil de resterende open ruimte koesteren
als recreatiegebied en natuurlijke omgeving. Aangezien de landbouw het dichtst bij deze ruimte
staat (plantenteelt en grondgebonden veeteelt zijn grootgebruikers van deze ruimte), wordt van
de landbouwer een grote bijdrage verwacht aan het platteland als publiek goed. Men verwacht
dat de landbouwer de nadelige invloeden die hij op de omgeving uitoefent beperkt.
Hierbij dient opgemerkt te worden dat het integreren van voornoemde eisen een kostprijsverhoging
tot gevolg heeft waardoor de concurrentiepositie van de land- en tuinbouwsector verzwakt.
De grote uitdaging bestaat erin om deze eisen om te zetten in toegevoegde waarde zodat ze
kunnen vertaald worden in de marktprijs. Er zal zich een herlocalisering van de verschillende
deelsectoren in de land- en tuinbouw opdringen. Duurzame grondgebonden sectoren zullen zich
vestigen op plaatsen waar een duurzame grondgebondenheid wenselijk en mogelijk is, d.w.z.
regio’s met de grootste ecologische draagkracht. Op kwetsbare gronden of landschappelijk
waardevolle gebieden zal extensiever gewerkt moeten worden.
b. Aanbodfactoren (An., 2003c; An., 2004k; Mathijs E., 2004; An., 2003h;
www2.vlaanderen.be)
De landbouwsector wordt gekenmerkt door volledige mededinging: veel aanbieders bieden een
homogeen product aan op anonieme markten (prijsnemers). De landbouwmarkt kent een
geringe elasticiteit van het aanbod: het aanbod aan landbouwproducten reageert traag op prijsveranderingen.
Deze prijsinelasticiteit kan verklaard worden door de aard van het productieproces:
de inelasticiteit neemt toe met de lengte van de productiecyclus. Bovendien kan de productiecapaciteit
op korte termijn moeilijk of niet aangepast worden: des te meer gespecialiseerd,
des te minder flexibiliteit.
Vlaams BBT-Kenniscentrum 55