als PDF downloaden - Emis - Vito

HOOFDSTUK 2
Er kunnen een aantal trends onderscheiden worden die een effect zullen hebben op de structuur
van de toekomstige aanbodsketen:
– De voorkeur van de consumenten verandert. Er is meer verticale coördinatie tussen de verschillende
actoren in de aanbodsketen nodig om de behoeften van de consument te leren
kennen, om snel te kunnen reageren en om garanties met betrekking tot voedselveiligheid
te kunnen bieden.
– Liberalisering van de voedselmarkten. Handelsbelemmeringen worden steeds meer afgebouwd
om ruimte te laten voor de marktmechanismen.
– Globalisering van de voedselmarkten. De vraag naar voedsel op wereldvlak stijgt door een
toenemende bevolkingsgroei, die gepaard gaat met verstedelijking en een hogere levensstandaard
in heel wat ontwikkelingslanden in Zuid-Amerika en Azië.
– Technologische vooruitgang in biotechnologie en informatietechnologie hebben een (theoretisch)
potentieel tot het genereren van vernieuwingen die de productiewijze van de landbouw
grondig kunnen wijzigen. Zij kunnen bijdragen tot versnelde innovatie van de productieprocessen.
Met het oog op de globalisering, het vrijmaken van de markt en de uitbreiding van de Europese
Unie, is het noodzakelijk dat de landbouwsector evolueert van prijsondersteunende naar inkomensondersteunende
subsidies en dat de beschermende maatregelen voor de landbouwsector
afgebouwd worden. Om zich in de toekomst en op de wereldmarkt te kunnen handhaven, zal de
landbouwsector zich meer moeten richten op productdifferentiatie, producten met hoge toegevoegde
waarde, ontwikkeling van nichemarkten, coördinatie tussen verschillende schakels in de
voedingsketen, publieke goederen (b.v. landschap, natuur, water) en functieverbreding 19 (b.v.
hoevetoerisme, natuurbeheer, landbouweducatie, zorgboerderijen). De grenzen tussen de landbouwsector
enerzijds en de industriële en dienstensector anderzijds zullen vervagen. De landbouwsector
zal niet alleen voedsel produceren maar ook goederen en diensten leveren voor
bijvoorbeeld toerisme, recreatie, landschapsbeheer en natuurbehoud.
Hierbij dient opgemerkt te worden dat coördinatie van de aanbodsketen en differentiatie een
opportuniteit kunnen zijn voor de ene landbouwer maar ook een bedreiging kunnen zijn voor de
andere. Door de verticale coördinatie van de aanbodsketen neemt het belang van contractproductie
toe. Het belang van open referentiemarkten (b.v. dierenmarkt) neemt af en een aantal
producenten kunnen uitgesloten worden van deelname in de gecoördineerde aanbodsketen. Er
kan een gebrek ontstaan aan transparantie met betrekking tot contractspecificaties. De distributie
of verwerkende industrie kan hun marktmacht misbruiken door lage prijzen of andere contractspecificaties
te bedingen die nadelig zijn voor de landbouwproducenten. De hoeveelheid en
de aard van de onderlinge relaties in de aanbodsketen nemen toe. Door een toenemende productdifferentiatie
neemt de behoefte aan kwaliteitsmeting en prijsrapportering toe. Ten slotte gaat
verticale integratie gepaard met toenemende rationalisatie en concentratie zowel aan input- als
outputzijde, met een afname van de marktmacht van de versnipperde landbouwsector tot
gevolg.
c. Reguleringsfactoren (An., 2004e; An., 2004o; Mathijs E., 2004)
De maatschappelijke vraag naar multifunctionaliteit en duurzaamheid heeft milieureglementering,
ruimtelijke beperkingen en natuurbeschermingsmaatregelen tot gevolg. De wetgever zal
steeds striktere eisen opleggen met betrekking tot localisatie, productiewijze en productkwaliteit.
Ook de verwerkende en distributiesector zullen steeds meer regulerende bepalingen
19
Beperkingen voor varkens- en pluimveehouderij ten opzichte van rundveehouderij.
56 Vlaams BBT-Kenniscentrum