Download het boekje - Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en ...

8. Een vreemde taal leren doe je zo!
De factoren die van invloed zijn op het succesvol verwerven van een vreemde taal
Door Marijke Laan
Yulia, Jeanne en Víctor. Op het eerste gezicht hebben ze niks met elkaar gemeen. Yulia komt
uit Rusland, is 33 jaar, jurist, kwam naar Nederland vanwege werk en familie en spreekt
Russisch, Engels en Nederlands. Jeanne komt uit Frankrijk, is 27 jaar, kwam voor haar PhD
naar Nederland en spreekt Frans, Engels, Duits en Nederlands. Víctor komt uit Spanje, is 29
jaar, docent Frans en Engels en kwam naar Nederland voor zijn vriendin. Toch is er iets dat
hen samenbracht: de cursus Nederlands semi-intensief
niveau één aan het Talencentrum van de RUG. Dit is
ook de plek waar ik hen voor het eerst ontmoette. Dat
het ging om enthousiaste en toegewijde cursisten werd
mij al gauw duidelijk. Een datum voor een interview
met elk van hen volgde al snel. Interviews waarin
verrassende taalleerervaringen aan het licht kwamen.
Bewustwording en leren van vreemde talen
Ervaringen van taalleerders kunnen ons veel vertellen
over het proces van vreemdetaalverwerving. Het bewust
Marijke Laan
worden van het leerproces en de succesfactoren is
belangrijk voor de taalleerder zelf, maar ook voor
zijn/haar docent en omgeving. En wanneer de ervaringen herkenbaar zijn, kunnen ook andere
cursisten ervan profiteren. Een grotere bewustwording van hoe het leren van een vreemde taal
in de dagelijkse praktijk werkt, kan hopelijk een situatie zoals Jeanne die beschrijft voorkomen:
"Ik ben toen eens uitgelachen en dat heeft mijn zelfvertrouwen geen goed gedaan. Als ik nu in
de supermarkt kom, spreek ik vaak maar Engels in plaats van Nederlands."
Het leren van een taal is een complex proces. In de taalwetenschap maakt men een
onderscheid tussen het leren van een taal op jonge leeftijd en op oudere leeftijd. Hierbij wordt
een zogeheten 'kritieke periode' gehanteerd. Dit is een periode waarin het leren van een taal je
natuurlijk en zonder veel moeite af gaat. Na deze periode zou het leren van een taal lastiger
worden. Wetenschappers zijn het niet eens over wanneer deze kritieke periode precies zou
eindigen, ergens tussen het zesde en veertiende levensjaar. Naar het taalverwervingsproces
van jonge kinderen is veel onderzoek gedaan. Het meeste onderzoek richt zich op het
verwerven van de moedertaal, van het taalverwervingsproces voor vreemde talen is minder
bekend.
Met een 'vreemde taal' wordt hier een taal bedoeld die is geleerd op latere leeftijd, na
de moedertaal/moedertalen. Eén manier om meer over dit proces te weten te komen, is het
analyseren van ervaringen die taalleerders hebben. In de literatuur worden naast leeftijd
meerdere factoren genoemd die van invloed zouden kunnen zijn op het leren van een vreemde
taal. Denk hierbij aan de omgeving waarin je de taal leert, hoe je de taal leert en het type
feedback dat je vanuit je omgeving krijgt. Daarnaast kan nog worden gedacht aan de
36 | W i e g e e n v r e e m d e t a l e n k e n t , w e e t n i e t s v a n z i j n e i g e n t a a l