Download het boekje - Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en ...

zijn op het leren van het Nederlands. Zo wordt duidelijk waarom er verschillen zijn in de mate
van beheersing van de taal.
Nederlandse mensen denken een beetje anders
Laten we eerst eens kijken naar het effect van de moedertaal op het leren van het Nederlands.
Het lijkt logisch dat het meer moeite kost om een taal te leren die heel anders is dan je
moedertaal, dan een taal die veel op je moedertaal lijkt. Veel Nederlanders zullen bijvoorbeeld
de ervaring hebben dat Duits makkelijker te verstaan is dan bijvoorbeeld Spaans en zeker dan
Chinees of Russisch.
Sandy en Liubov hadden ook duidelijk het gevoel dat ze bij het leren van het Nederlands
eigenlijk niks aan hun moedertaal hadden, maar Sandy gaf aan wel profijt gehad te hebben van
het Engels, dat zij al eerder geleerd had. Wat vindt Sandy het grootste verschil tussen het
Chinees en het Nederlands? “De uitspraak is anders en het schrift ook, maar de grammatica is
het meest verschillend. Dat is echt moeilijk, want je moet de woorden op een andere plaats
zetten.”
Ook Liubov vindt de structuur van Nederlandse
Liubov: “In het begin was
het allemaal onbegrijpelijk
en dacht ik ‘Waarom?
Waarom zeggen zij dat zo?’”
zinnen erg moeilijk en heel verschillend van de
Russische structuur: “Wat erg moeilijk is aan de
Nederlandse taal, is dat Nederlandse mensen een
beetje anders denken, dus de structuur van de zinnen
is ook heel anders. Ik kan het natuurlijk vertalen en ik
begrijp ook meestal wel waarom iets in een bepaalde
volgorde staat, zeker nu ik deze cursus heb gevolgd,
maar ik merk dat ik zelf nooit dezelfde zinnen ga maken.” Wel geeft Liubov aan dat het steeds
beter gaat in vergelijking met toen ze net begon met Nederlands leren: “In het begin was het
allemaal onbegrijpelijk, ik dacht: Waarom? Waarom zeggen zij dat zo?” Nu denkt ze dat ze het
misschien ooit nog wel onder de knie krijgt, maar dat het altijd moeilijk voor haar zal zijn om
een echte Nederlandse structuur te maken.
Lina, daarentegen, vindt de Nederlandse grammatica erg makkelijk, omdat het zoveel lijkt op de
grammatica van haar moedertaal. Ook geeft ze aan dat veel woorden hetzelfde zijn. Lina vindt
de uitspraak van het Nederlands heel erg verschillen van het Duits en het spreken van de taal
vindt ze dan ook het lastigste onderdeel.
Taalkundige afstand en valse vrienden
Uit de interviews komt dus naar voren dat het helpt om een taal te kennen die lijkt op de taal
die je probeert te leren. Wij hebben misschien wel het idee dat het Nederlands veel meer lijkt
op het Duits dan op het Spaans, maar hoe groot zijn die overeenkomsten en verschillen
eigenlijk? Dat is nog niet zo gemakkelijk te bepalen, want talen zijn complexe systemen. Toch
heeft een aantal taalwetenschappers recent geprobeerd om het effect van een moedertaal op
een te leren taal te meten in termen van ‘taalkundige afstand’.
Er zijn een aantal manieren waarop verschillen tussen talen kunnen worden
weergegeven en waarop de taalkundige afstand kan worden gemeten. Eén van deze manieren
is kijken naar een lijst van 200 basis- en hoogfrequente woorden, de zogenaamde Swadesh-lijst.
Door te kijken hoe de woorden op deze lijst tussen talen verschillen, is het mogelijk om een
5 | W i e g e e n v r e e m d e t a l e n k e n t , w e e t n i e t s v a n z i j n e i g e n t a a l