Download het boekje - Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en ...

taalkundige afstand vast te stellen (Van der Slik, 2010). Een voorbeeld van de woorden die op
een dergelijke lijst staan, zijn: ‘ik’, ‘twee’, ‘die’, ‘vrouw’ en ‘water’. Voor het Duits en het
Nederlands zijn er veel woorden op die lijst die erg op elkaar lijken; bijna 84% van de woorden
komt overeen (Van der Slik 2010, p.415). Op basis hiervan kunnen we dan zeggen dat er tussen
het Nederlands en het Duits een kleine taalkundige afstand ligt.
Dit komt overeen met de ervaringen van Lina, die over het algemeen Nederlands
makkelijk vindt, omdat het zo lijkt op het Duits. Dat deze kleine taalkundige afstand niet alleen
voordelen heeft, is voor Lina ook duidelijk. Bij het leren van het Nederlands is ze erachter
gekomen dat er in het Nederlands en het Duits een heleboel ‘valse vrienden’ bestaan. Dit zijn
woorden in de beide talen die erg veel op elkaar lijken, maar toch iets anders betekenen. Dit is
voor Lina soms erg lastig en verwarrend: “Je dacht altijd dat je het goed had en dan merk je dat
het fout is.”
Voor het Russisch en het Chinees zien we dat er veel minder overeenkomsten zijn met
het Nederlands. Liubov en Sandy hebben dus geen last van valse vrienden, maar ze hebben ook
geen profijt van hun moedertaal bij het leren van het Nederlands. Interessant is hier dat Sandy
aangaf dat het haar wel helpt dat ze al goed
Engels kent: “Soms vind ik dingen in het
Nederlands wel makkelijk, maar dat komt omdat
ik het dan vergelijk met het Engels, niet met het
Chinees, dat is echt allemaal totaal anders.” Uit
de Swadesh-lijst blijkt ook dat de taalkundige
afstand tussen het Engels en het Nederlands vrij
klein is, bijna 60% van de woorden op de lijst
komt met elkaar overeen (Van der Slik, 2010,
p.415).
Sandy: “Soms vind ik dingen in het
Nederlands wel makkelijk, maar
dat komt omdat ik het dan
vergelijk met het Engels, niet met
het Chinees. Dat is echt totaal
anders.”
Ook voor Liubov hielp het in het begin dat ze al een beetje Engels kende, maar nu ze begonnen
is met Nederlands, wordt ze naar eigen zeggen juist steeds slechter in Engels: “Toen ik naar
Nederland kwam, sprak ik Engels, maar sinds ik begonnen ben met Nederlands leren, ben ik
met Engels gestopt. Ik versta het nog wel, maar kan het niet meer spreken. Het gaat een beetje
weg, ik denk omdat mijn Engels niet zo sterk was.” Liubov heeft het hier eigenlijk over het
tegenovergestelde van het leren van taal, namelijk over het ‘verliezen’ van taal. Liubov heeft
het idee dat haar kennis van het Nederlands het Engels wegdrukt.
In Nederland kent iedereen wel Engels
De taalkundige afstand van de moedertaal tot de tweede taal lijkt dus wel degelijk invloed te
hebben op het leren van die tweede taal, maar dit is zeker niet het enige dat meetelt. Motivatie
wordt gezien als een ander zeer belangrijk aspect bij vreemdetaalverwerving (Ellis, 1994). Dit
klinkt erg logisch. Als je geen zin hebt om een tweede taal te leren, of het nut er niet van inziet,
zal je minder je best doen en waarschijnlijk uiteindelijk een lager niveau behalen, dan wanneer
het voor jou heel belangrijk is om de taal goed te leren. Hoe zit het met de motivatie van Sandy,
Liubov en Lina?
Sandy zegt daarover: “Toen ik hier kwam, dacht ik dat ik geen Nederlands hoefde te
leren, want iedereen zei dat Engels hier ook prima kon.” Met haar vriend kan ze ook gewoon
Chinees praten en er was dus voor haar geen grote motivatie om Nederlands te leren. Voor
6 | W i e g e e n v r e e m d e t a l e n k e n t , w e e t n i e t s v a n z i j n e i g e n t a a l