Reader - Studium Generale

onderzocht stof bedekt is, ontlaadt. Zo
ontdekte zij dat ook thorium "radioactief" is.
Daarna vond ze dat de straling die vrijkwam uit
pekblende, een mineraal dat hoofdzakelijk
bestaat uit uraniumoxyde (UO 2 ), intenser is dan
wat uit zijn gehalte aan uranium en thorium
verklaard kan worden. Met de hulp van haar
echtgenoot, Pierre Curie (die zijn eigen werk
op het gebied van de piëzo-electriciteit opgaf
om zich ook te wijden aan het onderzoek van
de nieuw ontdekte stralen) slaagde zij erin de
onbekende sterk stralende elementen
chemisch te isoleren. Midden 1898 hadden zij
een geconcentreerde oplossing bekomen van
een sterk radioactief element, dat zij polonium
noemden (Marie Curie was afkomstig van
Polen), en in september van hetzelfde jaar een
ander, nog intenser stralend element, dat
radium werd gedoopt.
De volgende jaren besteedden de Curies aan
het onderzoek van de fysische en chemische
eigenschappen van deze elementen. Daartoe
moesten die in zo zuiver mogelijke vorm
bekomen worden. Tonnen pekblende waren
Marie Curie
nodig om enkele grammen radium te isoleren.
Het pas opgerichte Nobel-comité in Stockholm wist al deze inspanningen te waarderen. In 1901, toen de
medaille voor het eerst werd uitgereikt, mocht Röntgen de prijs voor fysica in ontvangst nemen. In 1903
werden Becquerel en beide Curies met de Nobelprijs voor fysica geëerd. Marie Curie zou in 1911 ook
nog de Nobelprijs voor Scheikunde ontvangen.
Pierre Curie overleed al in 1906, tengevolge van een fatale aanrijding op straat in Parijs door een koets.
Tijdens de oorlog van 1914-18 richtte Marie Curie, samen met haar dochter Irène, een ambulancedienst
op aan het front in België. Daar gebruikte zij een X-stralen-apparaat om medische hulp te verstrekken
aan de gewonden. (Irène Curie zou in 1935, samen met haar echtgenoot Frédéric Joliot, de Nobelprijs
voor Scheikunde krijgen, ook voor hun onderzoek van nieuwe radioactieve elementen.)
In 1898 had Ernest Rutherford (in het laboratorium van J.J. Thomson in Cambridge) door middel van
absorptie-experimenten ontdekt dat de uranium-straling complex is, en dat er minstens twee soorten
onderscheiden moeten worden: er is een soort die gemakkelijk door materialen tegengehouden wordt, en
een andere met een doordringingsvermogen dat aanzienlijk groter is. De eerste soort noemde Rutherford
α–stralen, de tweede soort β–stralen. De β–stralen kon hij identificeren als elektronen. De α–stralen
buigen minder af in een magnetisch veld en bestaan uit zwaardere deeltjes. Het zou nog bijna tien jaar
duren voor deze deeltjes geïdentificeerd konden worden als heliumkernen. (Het element helium werd op
aarde pas in 1895 gevonden, nadat het eerder spectroscopisch in de zon was ontdekt.)
In 1900 ontdekte Paul Villard in Parijs een derde soort radioactiviteit, γ–straling, die zeer doordringend is
en in het geheel niet afbuigt in een magnetisch veld. Het duurt enkele jaren, maar dan drong door dat γ–
stralen van dezelfde aard zijn als de Röntgen-stralen, waarvan in 1912 wordt aangetoond (door middel
van diffractie in kristalroosters) dat ze een golfnatuur hebben.
3.5. TRANSMUTATIES
3.5.1. Pierre en Marie Curie
De discussie over het bestaan van atomen was aan het begin van de 20e eeuw voorbij haar hoogtepunt.
Maar dat betekende niet dat de idee dat een atoom energie kan uitstralen gemakkelijk ingang kon
vonden, want het was in strijd met het concept van een atoom zelf. Per definitie was een atoom het
meest elementaire, ondeelbare en onveranderlijke deeltje waaruit de elementen is samengesteld. De
Bodifee, Hoe wankel is de wereld? 2013 27