innovatie en duurzaamheid: valorisatie van afvalwater - Stowa

More documents

Recommendations

Info

STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaamheid: De valorisatie van afvalwater1. ProductieVoor valorisatie gericht op energie bestaat de eerste fase uit de productie van energieuit afvalwater. Hieronder zal nader worden ingegaan op de technische details van ditproductieproces. In deze fase moet een onderscheid worden gemaakt tussen enerzijds hetproductieproces dat voor zijn productie enkel gebruik maakt van de vergisting van hetslib dat afkomstig is uit afvalwater en anderzijds tussen het productieproces dat naast dereguliere vergisting van slib tevens gebruik maakt van de vergisting van bijv. mest, GFT afval,slachtafval of visvetten: combinatievergisting (voor waterschappers: covergisting). 32. LeveringIn de tweede fase van de valorisatie wordt de geproduceerde energie (‘waterschapsenergie’)geleverd door de waterschappen. In deze fase moeten worden onderscheiden de leveringvan ‘waterschapsenergie’ aan een ander openbaar lichaam in het kader van de publieketaak (vrachtwagens van de gemeentelijke reinigingsdienst die rijden op waterschapsbiogas),de levering van energie aan het energienet (aan een commerciële energieleverancier) enten slotte de rechtstreekse levering van energie aan particuliere afnemers/gebruikers. Opdit moment doen de waterschappen Aa en Maas, de Dommel en de Stichtse Rijnlandenmee met een proef waarbij wordt onderzocht of de consument interesse heeft voor doorde waterschappen opgewekte ‘waterschapsenergie’. Greenchoice ontvangt om niets decertificaten (GVO’s = garantie van oorsprong) en voegt die samen met hun eigen energie enverkoopt deze aan particulieren.4Opgemerkt zij dat de leveringsfase van het valorisatieproces uit kan blijven, wanneer eenwaterschap de geproduceerde energie zelf gebruikt, bijvoorbeeld ten behoeve van hetzuiveringsproces.3.TerugwinningVoor valorisatie die gericht is op de terugwinning van grondstoffen, moet worden opgemerktdat de eerste fase van de valorisatie nauwe verwantschap vertoont met de productie vanenergie, al betreft het andere processen. Grondstoffen zoals bijvoorbeeld fosfaat zijn reedsaanwezig in het afvalwater en hoeven daarmee niet geproduceerd te worden, maar dienen teworden teruggewonnen. Met behulp van magnesium en ammonium wordt opgelost fosfaatveranderd in een onopgeloste vorm, hetgeen men ook als productie zou kunnen definiëren.Alginaten worden gewonnen uit algen die groeien op afvalwater. Energie als eindproduct(zowel elektrische energie als biogas) zit als zodanig niet in afvalwater en moet wordengeproduceerd uit afvalwater. Door middel van een actief bewerkingsproces kan energieworden geproduceerd uit afvalwater. Biogas ontstaat door middel van chemische reactieswaarbij de verschillende koolstofketens worden aangepast, waarbij methaan ontstaat.Vergisting is een biologisch proces waarbij bacteriën in een zuurstofvrije omgeving biogasproduceren uit slib. Eigenlijk is het een rottingsproces waarbij onder andere methaangas(biogas) vrijkomt. Elektrische energie kan eventueel worden opgewekt door dit biogas teverstoken in bijv. gasmotoren.3 Werkrapport ‘De Energiefabriek’, 17 juli 2009, pp. 4-5.4 Zie: http://www.greenchoice.nl/waterschapsenergie. In Nederland bestaat een certificeringssysteem dat borgt dat energie duurzaam is opgewekt.Dit zijn zogenaamde GVO’s: garanties van oorsprong. Op dit moment hebben de waterschappen lopende contracten waarin de inkoop van energieis vastgelegd. In sommige contracten is ook vastgelegd dat voor de terug geleverde energie een vergoeding wordt ontvangen. Feitelijk hebben dewaterschappen op dit moment geen energie om te verkopen aan particulieren. Op het moment dat waterschappen duurzaam opgewekte stroomterugleveren aan het net hebben ze recht op certificaten die aantonen dat deze stroom duurzaam is opgewekt. Met deze certificaten die afkomstigzijn van de waterschappen vergroent Greenchoice dus zijn stroom en kan het deze als waterschapsenergie in de markt zetten.11
STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaamheid: De valorisatie van afvalwater1.3.3 Aanleiding tot valorisatieValorisatie van afvalwater wordt pas recentelijk toegepast. Lange tijd zijn de waterschappener namelijk vanuit gegaan dat afvalwater geen waarde vertegenwoordigde, vandaar de naamafvalwater. Men zag het als een afvalstof en daarmee als een kostenpost; de zuiveringstaakkost jaarlijks circa 1,2 miljard euro. Ongeveer 50% van de begroting is bij een gemiddeldwaterschap gereserveerd voor de zuiveringstaak. Onder invloed van maatschappelijke entechnologische ontwikkelingen zijn de waterschappen afvalwater de laatste jaren echtersteeds meer als potentieel waardevolle factor gaan zien; afvalwater als drager van energieen grondstoffen.De belangrijkste maatschappelijke ontwikkeling die ten grondslag ligt aan de opkomstvan valorisatie van afvalwater, is gelegen in een verbrede focus van het klimaatbeleid vanwaterschappen. Klimaatverandering stelt waterschappen voor grote uitdagingen. Als geenander ondervinden zij de gevolgen van klimaatverandering. Zo worden waterschappenonder andere geconfronteerd met een stijgende zeespiegel, een stijgend waterpeil in de groterivieren, bodemdaling, de verzilting van zoet oppervlaktewater en extremen in neerslag.Tot enige jaren geleden lag de focus van het klimaatbeleid van waterschappen voornamelijkop adaptatie; men richtte zich op de aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering.In deze zin werden waterkeringen versterkt en werd het watersysteem robuuster gemaakt.De laatste jaren wordt ook met name mitigatie steeds belangrijker: het tegengaan vanklimaatverandering door reductie van broeikasgassen, het terugdringen van het verbruikvan fossiele brandstoffen en het opwekken van duurzame energie. Dit geldt met namevoor de afvalwaterzuivering. Deze verbreding van de focus is onder andere bevestigd in hetKlimaatakkoord tussen de Unie van Waterschappen en het Rijk.5 Hierin is onder meer deambitie uitgesproken dat waterschappen in 2020 een aandeel duurzame energie realiserenvan 40% van hun energiebehoefte door eigen opwekking.6 Daarbij wordt Tevens verplichthet Klimaatakkoord waterschappen tot het verbeteren van de energie- efficiency met 30%in de periode 2005-2020. Ook wordt de verbreding van de focus op het klimaatbeleid vande waterschappen teruggevonden in het Bestuursakkoord Water, waarin afspraken zijngemaakt over de verduurzaming van de waterketen middels de terugwinning van energieen reststoffen.7Daarnaast moet in dit kader worden gewezen op de gesloten Greendeal tussen de Rijksoverheiden de Unie van Waterschappen van 3 oktober 2011, waarmee door de Rijksoverheid de bouwvan 12 Energiefabrieken zowel juridisch als financieel wordt gefaciliteerd.8 Ook heeft deUnie van Waterschappen 4 oktober 2012 met de Rijksoverheid en andere deelnemers uitbedrijfsleven en de non-profitsector het Ketenakkoord Fosfaat ondertekend. Dit convenantheeft als doel de fosfaatkringloop in Nederland te sluiten. Naast de landbouwsector is deafvalwatersector een grote fosfaatstroom in de kringloop, waaruit veel fosfaat verdwijnt.Tot slot heeft de Unie van Waterschappen samen met de VNG de Routekaart Afvalwaterketenuitgebracht, waarin een toekomstvisie wordt gegeven op de afvalwaterketen in 2030. Alsrode draad door deze routekaart loopt de samenwerking met de omgeving om op duurzamewijze energie en grondstoffen te winnen.Een andere maatschappelijke ontwikkeling die heeft bijgedragen aan de opkomst vanvalorisatie van afvalwater is de uitputting van fossiele brandstoffen en de schaarste van5 Klimaatakkoord 2010-2020, gesloten tussen de Unie van Waterschappen en het Rijk, Apeldoorn, 12 april 2010.6 Zie Thema 3 van het Klimaatakkoord over duurzame energiewinning.7 Bestuursakkoord Water, gesloten tussen Rijk, provincies, waterschappen, gemeenten en drinkwaterbedrijven, mei 2011. Zie de paragraaf ‘Innovatiein de waterketen’, p. 30.8 Greendeal, gesloten tussen Rijk en de Unie van Waterschappen, 3 oktober 2011, zie paragraaf ‘Tegenprestatie Rijksoverheid’ artikel 2.12
Page 5: STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaam
Page 10 and 11: STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaam
Page 62 and 63:
STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaam
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88:
TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 50
show all

innovatie en duurzaamheid: valorisatie van afvalwater - Stowa

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?