innovatie en duurzaamheid: valorisatie van afvalwater - Stowa

STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaamheid: De valorisatie van afvalwaterkon de regeling worden gerechtvaardigd op grond van de communautaire kaderregelingmilieusteun uit 2001.In het kader van de activiteiten van de Energiefabriek/Grondstoffenfabriek kan sprakezijn van het ontvangen van staatssteun. Immers, de activiteiten binnen de Energiefabriek/Grondstoffenfabriek zijn als ondernemingsactiviteiten aan te merken (zie hiervoor). Als dewaterschappen – die dan de hoed op hebben van onderneming – steun ontvangen voor dezeactiviteiten, bijvoorbeeld van de centrale overheid, kan er sprake zijn van staatssteun. Daarvanis sprake als de productie of levering van energie (mede) wordt gefinancierd door de staat ofdoor staatsmiddelen. Overigens maakt het voor de toepassing van de staatssteunregels nietuit of de staat de staatssteun rechtstreeks aan een onderneming heeft of door tussenkomstvan een afzonderlijke rechtspersoon. Indien bijvoorbeeld staatsmiddelen aangewendworden om opgewekt biogas te leveren voor een niet-marktconforme prijs aan een andereonderneming, dan zal ook sprake kunnen zijn van verboden staatssteun.We kunnen dan de volgende situaties onderscheiden:• De waterschappen leveren energie aan het netwerk, waarmee zij concurreren met andereproducenten van duurzame energie (op de markt voor productie van energie);• De waterschappen leveren energie rechtstreeks aan particulieren, waarmee zij inconcurrentie treden met energiemaatschappijen (op de markt voor levering van energie).In beide gevallen geldt dat als de Energiefabriek/Grondstoffenfabrieken van dewaterschappen steun ontvangen, waardoor zij goedkoper kunnen leveren, of onder gunstigervoorwaarden kunnen concurreren, zij als steunontvanger kunnen worden aangemerkt. Inhet Klimaatakoord Unie-Rijk wordt ook expliciet genoemd dat het Rijk subsidies beschikbaarzal stellen, waaronder voor de productie van duurzame elektriciteit door rwzi’s. In het kadervan de subsidies in het kader van de Innovatieagenda Energie wordt zelfs duidelijk gemaaktdat de waterschappen voor deze subsidies in aanmerking komen op gelijke voet met hetbedrijfsleven.Het ondernemingsbegrip is cruciaalHiervoor, bij de bespreking van het ondernemingsbegrip, kwam aan de orde onder welkeomstandigheden de waterschappen die energie leveren aan een (ander) overheidsorgaaneen economische activiteit verrichten. In dat geval treden zij in concurrentie metenergiemaatschappijen. Ook hier zijn er verschillende situaties denkbaar (zie paragraaf5.2.1.1). Ten eerste kan het waterschap in dit geval, vanwege de steun die zij heeft ontvangenvan het rijk, wellicht goedkoper energie leveren dan overige energiebedrijven. De staatssteundie het waterschap ontvangt wordt in feite doorgegeven aan een volgende overheidsorgaan.Als dat overheidsorgaan géén onderneming is, bijvoorbeeld omdat de energie wordt gebruiktvoor de huisvuilophaaldienst, kan het zijn dat het waterschap ook niet als ondernemingwordt aangemerkt. In dat geval is er geen sprake van steun aan een onderneming omdat hetwaterschap immers geen onderneming is.Maar als de redenering is dat het waterschap wel als onderneming optreedt, ook als wordtgeleverd aan de gemeente-die-geen-onderneming is, dan is de situatie gelijk als bij leveringaan een willekeurig andere onderneming.Er is nog een derde situatie, namelijk dat het waterschap géén onderneming is – maarzelf als overheid wordt aangemerkt en goedkoper levert aan een ander overheidsorgaan.Als dat overheidsorgaan zelf wel een onderneming is, dan verleent het waterschap aan68