innovatie en duurzaamheid: valorisatie van afvalwater - Stowa

More documents

Recommendations

Info

STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaamheid: De valorisatie van afvalwatergezien wellicht de meest essentiële tak van overheidszorg is en daarom beschermingverdient onder de Grondwet door het waarborgen van het functioneel karakter van dewaterschappen. 40 Het waterbelang zou in de politieke waan van de dag in de verdrukkingraken wanneer het wordt opgedragen aan niet-functionele openbare lichamen. Opgemerktzij echter dat het functionele karakter van de waterschappen ook in oudere regelingen vande Grondwet maar weinig uit de verf kwam. Er werd, wat impliciet en vaag, gesproken overde ‘huishouding’ van de waterschappen. 41De regering pareerde tijdens de Grondwetsbehandeling bovenstaande kritiek op het nietopnemen van een expliciete materiële taakstelling in artikel 133 Gw deels met een beroepop artikel 21 Gw. 42 Naar het oordeel van de regering valt de waterstaatszorg ook onder dereikwijdte van dit artikel. Artikel 21 Gw luidt:‘De zorg van de overheid is gericht op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbeteringvan het leefmilieu.’.Hoewel de waterstaatszorg in artikel 21 Gw inderdaad ingelezen kan worden in ‘debewoonbaarheid van het land’ en het waterkwaliteitsbeheer onder ‘de verbetering van hetleefmilieu’ gebracht kan worden, blijft het bezwaar bestaan dat de waterstaatszorg nietexpliciet genoemd wordt in de Grondwet. Dit doet geen recht aan de cultuurhistorischesituatie en de geografische ligging van ons land. Voorts moet gewezen worden op hetjuridisch karakter van artikel 21 Gw. 43Artikel 21 Gw is een zogenaamd ‘sociaal grondrecht’. Zulke grondrechten zijn in rechtenauwelijks afdwingbaar. Zij behelzen slechts een inspanningsverplichting voor de overheid.Deze inspanningsverplichting kan botsen met andere inspanningsverplichtingen, waarnaeen belangenafweging dient plaats te vinden in het kader van de uitoefening van eenbevoegdheid. De uitkomst van deze belangenafweging kan niet worden aangevochten meteen beroep op artikel 21 Gw.De betekenis van sociale grondrechten is juridisch aldus betrekkelijk gering. De formuleringvan sociale grondrechten als artikel 21 Gw is erg abstract en laat de overheid veel beleidsvrijheidbij de implementatie. Sociale grondrechten lenen zich dan ook niet als toetsingskader vooroverheidsbesluiten. Rechterlijke toetsing is pas mogelijk na implementatie in wetgeving. Dezorgplicht uit artikel 21 Gw komt echter wel een zekere symbolische waarde toe. 44 Dit geldteens te meer nu vandaag de dag veel nadruk wordt gelegd op duurzaamheid.De Grondwetgever heeft de taakstelling van de waterschappen bij de Grondwetsherzieningvan 1983 voorts gedeconstitutionaliseerd om rekening te kunnen houden met belangrijketoekomstige veranderingen ten aanzien van het waterschapsbestel. 45 De Grondwetgeverwilde vanwege het rigide karakter van de Grondwet de wetgever hierbij niet in de wegstaan. Ten gevolge hiervan kan het juridische kader betreffende de taakstelling van dewaterschappen, zoals vervat in artikel 1 lid 2 Wsw, bij een gewone wet in formele zinworden gewijzigd. Deze anticiperende houding van de Grondwetgever maakt het mogelijkdat het waterschapsbestel wordt aangepast aan toekomstige veranderende behoeften enveranderende bestuurlijke verhoudingen. Op deze wijze kan hierop adequaat wordengereageerd. Zo is recentelijk bijvoorbeeld een derde lid aan artikel 1 Wsw toegevoegd met het40 H.J.M. Havekes 2008, p. 67.41 D.E. Bunschoten 2011, p. 32. H.J.M. Havekes 2008, p. 68.42 H.J.M. Havekes 2008, p. 69.43 Chr. Backes, ‘Het grondrecht op de bescherming van het leefmilieu’, in: J.B.M.B. ten Berge et al., De Grondwet als voorwerp van aanhoudendezorg, Zwolle: W.E.J. Tjeenk Willink 1995, pp. 185-204.44 H.J.M. Havekes en H.F.M.W. van Rijswick 2010, p. 7445 D.E. Bunschoten 2011, p. 29.19
STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaamheid: De valorisatie van afvalwateroog op de muskusrattenbestrijding. 46 In dit artikellid is gesteld dat het watersysteembeheermede de muskusrattenbestrijding omvat. Voorheen werd de muskusrattenbestrijdingaangemerkt als provinciale taak.Het ontbreken van een Grondwettelijke materiële taakstelling van de waterschappen draagtrisico’s in zich voor de exacte invulling van het functionele karakter van de waterschappen.De plaatsing van artikel 133 Gw in hoofdstuk 7 van de Grondwet (zie hierna) kan hierbijechter van belang zijn.2.3.2 Openbare lichamen in één hoofdstukZoals hierboven reeds is betoogd, bevestigt de plaatsing van de waterschappen in hoofdstuk 7hun status als volwaardig lichaam van openbaar bestuur naast de provincies en gemeenten.Deze plaatsing doorbreekt de klassieke Thorbeckiaanse hoofdstructuur bestaande uitRijk, provincies en gemeenten. De waterschappen moeten vanwege hun democratischelegitimatie wel degelijk worden gezien als bouwstenen van het openbaar bestuur. In zekeropzicht betekent de plaatsing van de waterschappen in hoofdstuk 7 van de Grondwetaldus een versterking van de positie van het waterschap. Naarmate de taakstelling vande waterschappen wordt uitgebreid met taken die buiten het waterbeheer zijn gelegen,vertroebelt het functioneel decentrale karakter van de waterschappen echter. 47 Dit kan hetgeval zijn bij de ontwikkeling naar een duurzamer zuiveringsbeheer, waarbij het waterschapnaast waterbeheerder ook energieleverancier wordt. Op dit aspect wordt hierna uitvoerigeringegaan. Het is dan legitiem om de vraag op te werpen in welke zin de waterschappen quahuishouding nog verschillen van de provincies en gemeenten indien zij taken uitoefenendie buiten de waterstaatszorg vallen. 48 Zo ontstaat voor de waterschappen de paradox datnaarmate hun taak uitgebreider is, hun bestaansrecht als apart functioneel openbaarlichaam meer aanvechtbaar is. 49De laatste jaren ligt het bestaansrecht van de waterschappen onder vuur. Zo werd eind2011 in de Kamer de motie Schouw aangenomen, welke pleit voor een onderzoek naar hetonderbrengen van de waterschapstaken bij andere bestuurslagen omwille van redenen vanefficiency en het verminderen van de ‘bestuurlijke drukte’. 50 Staatssecretaris Atsma heeftslechts beperkt uitvoering gegeven aan deze motie. In een brief aan de Kamer heeft hij zichuitgesproken tegen het onderbrengen van waterschapstaken bij andere bestuurslagen enuiteengezet hoe op andere manieren de efficiëntie kan worden vergroot en de bestuurlijkedrukte kan worden verkleind. 51 In dit kader wordt door hem grote waarde gehecht aan deuitvoering van het Bestuursakkoord Water.Recentelijk is een onderzoek verschenen van de Universiteit Utrecht waarin de onderzoekersconcluderen dat een Grondwetswijziging nodig is voor het afschaffen van de waterschappenals bestuurslaag. 5246 Zie hoofdstuk 4.47 D.E. Bunschoten 2011, pp. 28-29.48 D.E. Bunschoten 2011, pp. 28-29.49 D.E. Bunschoten 2011, pp. 28-29.50 Kamerstukken II 2011-2012, 33000, nr. 98.51 Kamerstukken II 2011-2012, 27625, nr. 255.52 R. Nehmelman et al., De constitutionele inbedding van het waterschap, Nijmegen: Wolf Legal Publishers 2011.20
Page 5: STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaam
Page 10 and 11: STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaam
Page 70 and 71:
STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaam
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88:
TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 50
show all

innovatie en duurzaamheid: valorisatie van afvalwater - Stowa

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?