innovatie en duurzaamheid: valorisatie van afvalwater - Stowa

STOWA 2012-47 Innovatie en Duurzaamheid: De valorisatie van afvalwaterpublieke belang dat daarmee wordt gediend, is een verduurzaming van de energieproductie.Deze voorgestelde uitbreiding van de zuiveringstaak kan strijd met het legaliteitsbeginselvoorkomen; waterschappen blijven dan immers, wanneer zij zich het belang van de leveringvan waterschapsenergie aan derden aantrekken, binnen hun belangensfeer (binnen hungesloten huishouding). Een concrete manifestatie van strijd met het legaliteitsbeginsel zouzich namelijk voor kunnen doen in het geval dat waterschappen zonder de voorgesteldeverruiming van de zuiveringstaakstelling investeren in valorisatie van afvalwater gerichtop de productie van energie ten behoeve van de levering aan derden en deze investeringenbekostigen uit de opbrengst van de zuiveringsheffing. De zuiveringsheffing dient immersslechts ter bekostiging van de zuiveringstaak.Het betreffende waterschap zal zich mogelijk verweren tegen het beroep op strijd methet legaliteitsbeginsel door te verwijzen naar de bepalingen uit de Greendeal tussen deRijksoverheid en de Unie van Waterschappen, die de waterschappen verplichten binnenafzienbare tijd twaalf exemplarische Energiefabrieken te bouwen. 124 De Greendeal moetechter worden gekwalificeerd als een publiekrechtelijke (bevoegdheden)overeenkomst dieop zichzelf geen afbreuk doet aan het wettelijk kader. Zulk een verweer doet aldus geenafbreuk aan het feit dat valorisatie van afvalwater gericht op de productie van energie tenbehoeve van levering aan derden zonder wetswijziging buiten de zuiveringstaakstelling inartikel 1 lid 2 Wsw valt. Wel zouden de waterschappen zich in relatie tot de Rijksoverheidkunnen beroepen op de eerder besproken inspanningsverplichting van dit overheidsverbanduit de Greendeal om juridische belemmeringen voor duurzame energiewinning/leveringweg te nemen om zo de hierboven voorgestelde wetswijzigingen af te kunnen dwingen.Nu valorisatie van afvalwater gericht op de productie van energie ten behoeve van leveringaan derden zonder verruiming van de zuiveringstaakstelling buiten de zuiveringstaak valt,dient te worden aangenomen dat de zuiveringsheffing voor zover uit deze heffing kostenvoor de productie en levering van energie worden betaald in strijd met het legaliteitsbeginselzou zijn opgelegd.De voorgestelde verruiming van de zuiveringstaak is niet problematisch in het licht vanartikel 133 GW, nu de taakstelling aan de waterschappen gedeconstitutionaliseerd is. DeGrondwetgever heeft, zoals reeds is gesteld, de taakstelling juist gedeconstitutionaliseerdmet het oog op flexibiliteit. De Grondwetgever laat de wetgever in deze zin aldus de ruimte detaakstelling van de waterschappen te adapteren aan nieuwe en onvoorziene ontwikkelingen,zoals klimaatverandering en duurzaamheidsdoelstellingen. Voorts sluit, voor zover ditstaatsrechtelijk enige betekenis heeft (zie hoofdstuk 2), het principe van valorisatie aan bijde zorgplicht voor de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering vanhet leefomgeving uit artikel 21 GW, dat door de Grondwetgever min of meer is aangemerktals inhoudelijke taakstelling voor de waterschappen. Valorisatie van afvalwater is immersgericht op duurzaamheid.4.6 In autonomie of medebewind overlaten van de zuiveringstaakIn het vijfde scenario zou de zuiveringstaak door de wetgever in autonomie of medebewindaan het algemeen bestuur kunnen worden overgelaten. Het onttrekken van dezuiveringstaak aan de waterschappen, c.q. het in autonomie (ex artt. 124 lid 1 Gw jo. 105 lid1 Provwet of 108 lid 1 Gemwet) of medebewind (ex artt. 124 lid 2 Gw jo. 105 lid 2 Provwetof 108 lid 2 Gemwet) overlaten van de zuiveringstaak zou neerkomen op het schrappenvan de zuiveringstaakstelling uit artikel 1 lid 2 Wsw en het schrappen van de zorgplicht124 Green Deal 2011.46