40 HOOFDSTUK 3over de FIFA vestiging, de uitzendrechten en de ticketverkoop is daarom waarschijnlijkverwaarloosbaar. 46 De belastingvrijstelling op de hotelkamers die via de FIFA worden verhuurd iswaarschijnlijk niet verwaarloosbaar en dit wordt hier daarom meegenomen. De FIFA gaat 60.000kamers bemiddelen (voor media, FIFA en sponsors), 55% hier<strong>van</strong> ligt in Nederland. Degemiddelde kamerprijs is € 100. 47 Uitgaande <strong>van</strong> een belastingpercentage <strong>van</strong> 20% (BTW entoeristenbelasting), komen de <strong>kosten</strong> <strong>van</strong> de gemiste belastingvrijstelling op € 23,1 miljoen. In <strong>het</strong>gunstige scenario gaan we uit <strong>van</strong> geen gemiste belastinginkomsten terwijl we in <strong>het</strong> ongunstigealternatief <strong>van</strong> twee maal zo hoge <strong>kosten</strong> uitgaan.TotaalbeeldIn Tabel 3.14 zijn de hierboven besproken batenposten samengebracht. In <strong>het</strong> ongunstigescenario gedragen de totale verdisconteerde baten € 144,8 miljoen. In <strong>het</strong> waarschijnlijke scenarioloopt dit op naar € 179,2 miljoen en in <strong>het</strong> gunstige scenario bedragen de baten € 262,7 miljoen.Tabel 3.14Totale opbrengsten organisatie <strong>WK</strong>ongunstig waarschijnlijk gunstigorganisatie<strong>kosten</strong> LOC € 78,8 € 105,1 € 157,7verblijfs<strong>kosten</strong> nationale teams € 26,8 € 35,7 € 53,6verblijfs<strong>kosten</strong> media € 25,2 € 33,6 € 42,0verblijfs<strong>kosten</strong> sponsors en partners € 13,9 € 27,8 € 55,6<strong>kosten</strong> belastingvrijstelling FIFA € 0,0 -€ 23,1 -€ 46,2totaal opbrengsten € 144,8 € 179,2 € 262,73.4.2 ToerismeEen <strong>van</strong> de belangrijkste effecten <strong>van</strong> een <strong>WK</strong> is dat er meer toeristen naar <strong>het</strong> organiserendeland komen (of lijken te komen). Deze toeristen geven geld uit aan overnachtingen, transport,eten en drinken, merchandising etc. Deze bestedingen vormen een impuls voor de Nederlandseeconomie. Om deze impuls te kunnen waarderen moet een aantal stappen doorlopen worden eneen aantal vragen worden beantwoord. Hoeveel meer toeristen komen er door <strong>het</strong> <strong>WK</strong> enhoeveel meer geven deze uit? Het toerisme rond een <strong>WK</strong> lijkt vaak een hoge vlucht te nemen,echter, eerdere <strong>WK</strong>’s en OS hebben laten zien dat er ook reguliere toeristen worden afgeschriktdoor een groot sportevenement die hoge prijzen, chaos en congestie verwachten (ziebijvoorbeeld Baade & Matheson, 2004; en ETOA, 2006). Verschillende effecten zijn <strong>van</strong> invloedop <strong>het</strong> daadwerkelijke aantal extra toeristen <strong>van</strong>wege <strong>het</strong> <strong>WK</strong>. In navolging <strong>van</strong> Preuss,Kurscheidt & Schütte (2007) onderscheiden we de volgende typen toeristen (in de tekst volgendop deze opsomming beargumenteren we waarom we welke percentage voor Nederlandgebruiken):• Eventbezoekers, mensen die speciaal voor <strong>het</strong> <strong>WK</strong> naar Nederland komen om een duel offanfeest te bezoeken genereren extra bestedingen in Nederland. Deze groep buitenlanders was46 Deels lekken er uitgaven aan tickets weg voor Nederlanders die in Nederland wel naar een <strong>WK</strong> wedstrijdgaan en in <strong>het</strong> buitenland niet. Echter hierbij lekt <strong>het</strong> hele bedrag weg en niet alleen <strong>het</strong> belastingdeeler<strong>van</strong>. Het gehele bedrag dat weglekt wordt verderop al geschat. Hier <strong>het</strong> deel <strong>van</strong> de tickets dat aanbelastingen weglekt schatten zou een dubbeltelling zijn.47 De FIFA legt hier nog 30% opslag bovenop voor de bemiddeling. Echter dit komt in ieder geval niet inNederland terecht.SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
ALTERNATIEVEN EN EFFECTEN 41bij een <strong>WK</strong> in Engeland niet naar Nederland maar naar Engeland afgereisd en daarom zijn debestedingen <strong>van</strong> deze groep volledig additioneel voor Nederland.• Time-switchers, toeristen die sowieso <strong>van</strong> plan waren om Nederland te bezoeken, en besluitendat te koppelen aan <strong>het</strong> <strong>WK</strong> kunnen niet als extra toeristen worden gerekend. Immers, dezegroep was sowieso naar Nederland gekomen, zij <strong>het</strong> misschien enkele maanden eerder oflater.• Casuals, toeristen die sowieso Nederland zouden bezoeken, ongeacht of er een <strong>WK</strong> aan degang is moeten buiten beschouwing blijven. Immers, dit zijn geen extra toeristen <strong>van</strong>wege <strong>het</strong><strong>WK</strong>.• Verlengers, de bestedingen <strong>van</strong> toeristen die sowieso naar Nederland komen, maar die <strong>van</strong>wege<strong>het</strong> <strong>WK</strong> hun verblijf verlengen zodat zij een wedstrijd of fanfeest kunnen bezoeken moetenniet volledig als extra bestedingen aan <strong>het</strong> <strong>WK</strong> worden toegerekend.• Thuisblijvers, de bestedingen <strong>van</strong> Nederlanders die sowieso <strong>het</strong> <strong>WK</strong> zouden bezoeken, ook als<strong>het</strong> elders zou plaatsvinden, moeten volledig als extra worden meegeteld. Immers, als <strong>het</strong> <strong>WK</strong>in Engeland zou zijn in plaats <strong>van</strong> in Nederland en België dan had deze groep tijdens <strong>het</strong> <strong>WK</strong>in Engeland gezeten en daar zijn geld besteed.• Wegblijvers, mensen die verwachten dat een <strong>WK</strong> leidt tot hoge prijzen, veel drukte, afzettingen,chaos en bouwwerkzaamheden kunnen besluiten hun bezoek aan Nederland uit of af testellen. In <strong>het</strong> geval <strong>van</strong> uitstel is er geen sprake <strong>van</strong> gemiste bestedingen in Nederland, in <strong>het</strong>geval <strong>van</strong> afstel (dit wordt crowding-out genoemd) uiteraard wel.• Meereizenden, mensen die voor een <strong>WK</strong>-duel naar Nederland komen nemen vaak iemand meedie geen <strong>WK</strong>-evenementen bezoekt, maar die zonder <strong>het</strong> <strong>WK</strong> toch niet was gekomen. Ditwordt crowding-in genoemd en leidt tot extra bestedingen in Nederland.• <strong>WK</strong>-vluchtelingen, Nederlanders die geen affiniteit met voetbal hebben en de drukte in despeelsteden vrezen kunnen ervoor kiezen Nederland te ontvluchten. Echter, <strong>het</strong> lijktaannemelijk te veronderstellen dat deze groep, die vermoedelijk sowieso al klein is, er danvoor kiest om een vakantie te plannen tijdens <strong>het</strong> <strong>WK</strong>, waar men anders in een andere periodemet vakantie was gegaan. 48 Dat betekent dat er geen sprake is <strong>van</strong> gederfde bestedingen doorgevluchte Nederlanders, maar puur <strong>van</strong> time-switching. De groep mensen die een extra vakantieplant <strong>van</strong>wege <strong>het</strong> <strong>WK</strong> is bij veronderstelling verwaarloosbaar klein en we stellen de gederfdebestedingen <strong>van</strong> deze groep in de MKBA vast op nul.Buitenlandse bezoekers <strong>van</strong> wedstrijdenGemiddeld zal <strong>het</strong> aantal beschikbare tickets voor <strong>WK</strong>-duels rond de 50.000 liggen (Holland-Belgium Bid). Dat betekent dat er bij 32 duels in Nederland 1,6 miljoen tickets te vergeven zijn.Wedstrijden <strong>van</strong> <strong>WK</strong>’s zijn doorgaans (nagenoeg) uitverkocht. We gaan daarom in <strong>het</strong>waarschijnlijke en <strong>het</strong> gunstige scenario beide uit <strong>van</strong> 1,6 miljoen verkochte tickets bij eenbezettingsgraad <strong>van</strong> 100% Tabel 3.15). In <strong>het</strong> ongunstige alternatief gaan we uit <strong>van</strong>tegenvallende ticketverkoop. Bij een gemiddelde bezettingsgraad <strong>van</strong> 85% worden er dan 1,36miljoen tickets verkocht. De gemiddelde wedstrijdbezoeker had tijdens <strong>het</strong> <strong>WK</strong> 2006 2,2 tickets(Kurscheidt, Preuss & Schütte, 2008). Dat geeft in <strong>het</strong> waarschijnlijke scenario een totaal <strong>van</strong>727.000 unieke bezoekers. Hoe meer kaartjes men per persoon heeft, hoe lager <strong>het</strong> aantal uniekebezoekers. We gaan daarom in <strong>het</strong> ongunstige scenario uit <strong>van</strong> gemiddeld 3 tickets per persoon48 Kurscheidt, Preuss & Schütte (2006) hebben een steekproef <strong>van</strong> 665 mensen in <strong>het</strong> centrum <strong>van</strong> één <strong>van</strong>de speelsteden <strong>van</strong> <strong>het</strong> <strong>WK</strong> 2006 gevraagd of zij <strong>van</strong>wege <strong>het</strong> <strong>WK</strong> een buitenlandse vakantie haddengeboekt. Eén respondent gaf aan dat gedaan te hebben.SEO ECONOMISCH ONDERZOEK