Bijenplanten_web

ozenfamilie 187
Appel (Malus sylvestris)
Het geslacht Appel (Malus) behoort tot de Rozenfamilie
(Rosaceae) en is inheems in Europa, Azië en Noord-Amerika.
Het telt 25 tot 52 soorten, al naar gelang de opvatting in de
geraadpleegde literatuur. De meeste soorten zijn als sierplant
in cultuur gebracht, en stuk voor stuk zijn het prima bijenplanten.
Al lang in cultuur
De cultuurappel zoals we die in vele variaties in de boomgaarden
aantreffen is het resultaat van vele kruisingen. Hij stamt
af van wilde soorten uit Oost-Europa en Zuidwest-Azië,
vooral uit het gebied tussen de Kaukasus en Turkestan.
In de klassieke oudheid zouden de Grieken de appel in cultuur
hebben genomen. Ook de Romeinen hielden zich bezig met
deze cultuur, waarbij al gebruik gemaakt werd van oculeren
en vegetatieve vermeerdering door middel van stekken en
afleggers.
Langloten en kortloten
De als fruitboom gecultiveerde Appel kan een hoogte van
10 tot 15 meter bereiken, heeft een korte stam en een ronde
kruin. De takken zijn in het begin viltig behaard, maar worden
later kaal. Aan een boom vinden we langloten en kortloten.
Een langlot is een twijg waaraan de bladeren op enige afstand
van elkaar staan. Door de vorming van langloten wordt de
kruin van de boom groter. Aan kortloten komen de bladeren
dicht opeen tot ontwikkeling, alsof ze in een bundel staan.
Kortloten vormen zich aan korte zijtakjes, die vele jaren oud
kunnen worden. De bladeren zijn breed elliptisch en worden
5 tot 10 centimeter lang en 3 tot 5 centimeter breed.
De bovenzijde is kaal, de onderzijde viltig en de rand onregelmatig
getand. De steunblaadjes vallen snel af.
Beschermd nectarium
De Appel bloeit in april, iets later dan de Peer (Pyrus communis).
De bloemen verschijnen in de oksels van de bladeren op de
kortloten. Ze staan in bundels bij elkaar en vallen zodoende
goed op voor bezoekende insecten. De bloemen hebben een
komvormige vlezige bloembodem. Aan de rand daarvan staan
vijf kelk- en kroonbladen en 20 meeldraden in twee kransen.
De kelkbladen zijn viltig behaard en meestal teruggebogen.
De eivormige kroonbladen zijn vanboven wit en vanonder rood
aangelopen. Aan de basis eindigen ze in een smalle nagel.
De vruchtbladen zijn perkamentachtig en liggen in de bloembodem
verzonken. Aan de rugzijde zijn ze met de bloem bodem
en aan de rand met elkaar vergroeid. Binnen ieder vruchtblad
liggen twee zaadknoppen. De stijlen zijn aan de basis met
elkaar vergroeid. Bij het opengaan van de bloemen zijn de stempels
al rijp om stuifmeel te ontvangen. Enige dagen daarna
komt het eigen stuifmeel vrij, het eerst uit de helmknoppen van
de meeldraden in de binnenste krans. De meeldraden blijven
hun rechte stand houden, ook nadat het stuifmeel is vrijgekomen.
Samen met de stijlen sluiten ze de toegang af tot de
komvormige bloembodem, waarop het nectarium is gelegen.
Om nectar te kunnen puren gaan de bijen op de bloemkroon
staan en steken de tong tussen de meeldraden door of ze
kruipen van boven tussen de meel draden en stampers door.
Alleen in het laatste geval zal een bijdrage aan de bestuiving
kunnen worden geleverd. In het algemeen zijn de bloemen zelfsteriel
en dus op kruisbestuiving aangewezen.
Klokhuis
In 5 tot 10% van de bloemen vindt vruchtzetting plaats.
Daarbij groeit de bloembodem uit tot de bekende appel.
De perkamentachtige vruchtbladen vormen daarin het klokhuis.
De donkerbruine pitten bevatten het giftige blauwzuur.
plaat 81. Appel
A bloeiwijze; B blad; C onderzijde bloem; D meeldraden; E stuifmeelkorrel
tricolp(or)aat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht;
F stamper; G stempel; H vrucht; I pit; J zijtakken, met kortloten en
winterknoppen; K langlot met winterknoppen.