Bijenplanten_web

strandkruidfamilie 81
Engels gras (Armeria maritima)
Er zullen maar weinig imkers in ons land zijn met bijen die
op Engels gras kunnen vliegen. Deze soort komt in het wild
maar op een beperkt aantal plaatsen voor: op de Waddeneilanden
en langs de kust van Groningen, Friesland en
Zeeland. Het is een zoutminnende plant en kan daardoor
ook in bermen langs gepekelde wegen voorkomen.
Strandkruidfamilie
Engels gras behoort tot de Strandkruidfamilie (Plumbaginaceae).
Op het Iberisch schiereiland komen de meeste
Armeria-soorten voor. De naam is afgeleid van het Keltische ar
(nabij) en mor of mer (zee). Engels gras is geen echt gras.
De enige gelijkenis ligt in de lange smalle bladvorm. Nauw
verwant ermee is de Lamsoor (Limonium vulgare), een geliefde
bijenplant, die op de Waddeneilanden een heerlijke honing
kan opleveren. Hoewel de Strandkruidfamilie soorten in kustgebieden
over de hele wereld heeft, komen de meeste soorten
toch voor in het Middellandse-Zeegebied. In Portugal zijn
veel endemische soorten te vinden.
Op hoge kwelders
De plant is overblijvend en heeft een stevige penwortel met
een aantal groeipunten waaruit de bladeren en bloeistengel
ontstaan.
We vinden hem vooral op de hoger gelegen kwelders, welke
alleen bij springvloeden onder water komen te staan. De bodem
daarvan moet zandig zijn en mag niet te veel slib bevatten,
want de wortels kunnen niet tegen een dichte vochtige grond.
De bladeren staan in een rozet. Ze hebben speciale klieren, die
een te veel aan zout kunnen uitscheiden.
De bloei van Engels gras begint in mei en eindigt in de herfst.
Per bladrozet vormen zich een of twee bloeiwijzen. De bloemen
staan dicht bij elkaar aan het eind van een al of niet behaarde
bloeistengel. De bloeiwijze lijkt op een hoofdje en bestaat uit
korte schichten, met één tot drie bloemen, die aan de voet een
aantal vliezige schutbladen hebben.
De schutbladen langs de rand van het ‘hoofdje’ vormen een
omwindsel. Enkele daarvan hebben een aanhangsel dat zich
tegen de bloeistengel naar beneden voortzet, waardoor rond
de stengel een vliesvormige koker wordt gevormd. De bloei
van een enkele bloem is maar kort: vroeg in de ochtend
gaat hij open en in de namiddag is hij al weer uitgebloeid.
De bloemen zijn tweeslachtig en vijftallig. De kelkbladen zijn
met elkaar vergroeid tot een groene behaarde buis met een
trompetvormige vliezige zoom. De kroonbladen, meestal roze
van kleur, zijn aan de voet met elkaar vergroeid. De meeldraden
zijn op de bases van de kroonbladen ingeplant. Op het
vruchtbeginsel staan vijf stempels, die onderaan sterk behaard
zijn, hetgeen bescherming geeft aan de nectar die op de
bovenkant van het vruchtbeginsel wordt afgescheiden.
Twee soorten bloemen
Engels gras heeft twee soorten bloemen. De verschillen liggen
in de vorm van de stempels en in het oppervlak van de stuifmeelkorrels.
Bloemen van type A hebben stuifmeelkorrels met
een grofmazig oppervlak en stempels die bedekt zijn met afgeplatte
knobbeltjes. Bloemen van type B hebben stuifmeelkorrels
met een fijnmazig oppervlak en stempels met tepelvormige
knobbeltjes (papilleus). De bloemen zijn zelfsteriel
en er vormt zich alleen zaad als er stuifmeel van type A op de
bloemen van type B komt, of omgekeerd. Van beide types zijn
ongeveer evenveel planten. Voor de bestuiving zijn de bloemen
aangewezen op insecten. Behalve door honingbijen worden ze
ook veel door hommels bezocht. Bijna alle Armeria-soorten
hebben deze tweevormigheid. In gebieden met weinig of geen
insecten zijn er soorten ontstaan met één soort bloemen die
wel zelffertiel zijn; ze hebben zich op een bewonderenswaardige
wijze aangepast aan de beperkingen van het milieu.
Kelk voor zaadverspreiding
Na de bloei vallen bloemkroon, meeldraden en stempels af en
blijft alleen de kelk zitten. In de kelk vormt zich een eenzadige
vrucht in de vorm van een nootje, dat een papierdunne wand
heeft. De vrucht blijft in de kelk zitten, ook nadat deze van de
plant is afgevallen. De verspreiding van het zaad geschiedt
drijvend op wind of water.
plaat 28. Engels gras
A bloeiende plant; B bloemknop; C bloem met schutbladen;
D bloemkelk; E meeldraden; F stuifmeelkorrel type A (tricolpaat):
1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; G stuifmeelkorrel type B
(tricolpaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak
(focus boven en in tectum); H stamper; I kelk met vrucht;
J nootje; K zaad.