Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
AMNESTY INTERNATIONAL<br />
mede vorm moet krijgen in het maatschappelijk<br />
debat. Uiteindelijk gebeurt dat, maar<br />
dan is er weer iets anders waarvoor we moeten<br />
strijden.” Hongarije gaat onder president<br />
Viktor Orbán bijvoorbeeld de verkeerde<br />
kant op. “Mijn collega’s zijn beducht dat de<br />
algemene sfeer tegen ngo’s, migranten en<br />
vooral ngo’s die migranten helpen verslechtert.<br />
Dat komt door overheidsmaatregelen<br />
en allerlei stigma’s, maar ook door rechtsradicale<br />
groepen die het recht in eigen hand<br />
nemen. Dan ben je daar echt de pineut.”<br />
DILEMMA’S BLIJVEN ALTIJD<br />
“De samenleving verandert, vaak sneller<br />
dan sommigen aankunnen.” Eduard<br />
Nazarski hoopt dat zijn organisatie basale<br />
dingen, zoals het belang van de menselijke<br />
waardigheid en de gelijkheid tussen mensen,<br />
zo overtuigend kan blijven brengen dat<br />
dit straks het nieuwe normaal is. “Wij zijn<br />
vrij en moeten onze vrijheid ook gebruiken<br />
om die van anderen te vergroten, in Rusland,<br />
Azerbeidzjan, Turkije, Hongarije, Myanmar<br />
en al die andere landen waar men mensen<br />
onderdrukt en om politieke redenen gevangen<br />
zet. Het is onze opgave hun vrijheid te<br />
stimuleren, door stelling te nemen en zoveel<br />
mogelijk mensen te vragen mee te doen.” Ter<br />
verduidelijking zegt hij: “De vrijheid van de<br />
één is als het goed is even groot als die van<br />
de ander. Wanneer daarin verschil zit moeten<br />
we daarover praten en elkaar niet de kop<br />
inslaan.”<br />
Het is volgens hem allereerst belangrijk<br />
dat de wet iedereen hetzelfde behandelt,<br />
maar hij constateert ook dat dit soms misgaat.<br />
Als bijvoorbeeld iemand alleen vanwege<br />
diens huidskleur wordt opgepakt. Hij<br />
vindt ook dat we in ons land niet altijd goed<br />
met vluchtelingen en asielzoekers omgaan<br />
en schrijft en spreekt daar geregeld over.<br />
Het gesprek komt op de Armeense jongeren<br />
Lily en Howick, de Angolese student<br />
Mauro Manuel en eerder de Turkse kleermaker<br />
Zekeriya Gümüş. “Toen ik wat langer<br />
in het veld actief was zei ik al dat asiel- en<br />
migratiebeleid nooit helemaal te beheersen<br />
is en dilemma’s altijd blijven. Als de media<br />
erbij komen kijken krijgen sommige zaken<br />
en personen door de veelheid aan publiciteit<br />
bovendien bijna iconische proporties, wat<br />
het voor bewindspersonen niet gemakkelijker<br />
maakt verblijfsvergunningen te geven<br />
of weigeren.” Zij zitten met het probleem dat<br />
de hand over het hart strijken kan betekenen<br />
dat veel meer mensen proberen ondanks<br />
een afwijzing toch te mogen blijven. Eduard<br />
oppert dat het daarom wellicht beter<br />
zou zijn niet op elk asielzoekers- of discriminatie-incident<br />
te reageren, maar vooral te<br />
focussen op trendmatiger ontwikkelingen.<br />
“Dingen gaan zo snel dat het goed is af en<br />
toe rust en kalmte bewaren.”<br />
‘NOOIT ZO GESCHAAMD…’<br />
Wat Nederland betreft leven we, zegt de<br />
Amnestydirecteur, ondanks wat verbeterpuntjes,<br />
in een mooi land, een rechtsstaat<br />
met goede systemen en ‘een hartstikke vrije<br />
pers’. Dat geldt ook voor veel andere westerse<br />
landen, maar het is ook in Europa niet overal<br />
zo. “Ik heb veel gereisd, maar dat waren<br />
bijna nooit vakantiereisjes. Ik ben geregeld<br />
verzeild geraakt in ingewikkelde situaties,<br />
vooral tijdens bezoeken aan vluchtelingenkampen.<br />
Nooit heb ik me zo geschaamd als<br />
tijdens mijn bezoek aan het opvangcentrum<br />
Idomeni op de grens met Macedonië. Ooit<br />
organiseerde ik popfestivals in Nederland.<br />
Als ik er nu een beroepsmatig bezoek zie ik<br />
overal toiletten, is de logistiek in orde en alles<br />
prachtig geregeld. In Griekenland is geen<br />
barst geregeld. Dat stoort me bovenmatig. Er<br />
zijn geen douches en wc’s, het is er een afgrijselijke<br />
troep. Mensen wachten er in de regen<br />
en de modder op niks. In Idomeni werd een<br />
kind schoongespoeld met regenwater. Op<br />
Lesbos zitten 20.000 vluchtelingen. Voor<br />
het eiland zou dat gezien het aantal toeristen<br />
dat het aankan, geen probleem moeten zijn.<br />
Toch maken jongeren daar, volgens Artsen<br />
zonder Grenzen, uit wanhoop een eind aan<br />
hun leven, omdat er geen perspectief is op<br />
een betere toekomst. We mogen niet wegkijken.<br />
Dit kan allemaal beter, maar er is een<br />
gebrek aan politieke wil. Men ziet het als bijkomende<br />
schade van de Turkije-deal.” Eduard<br />
Nazarski heeft tijdens zijn reizen ook<br />
Nigeria als ingewikkeld ervaren.<br />
Een andere ervaring: “In een sloppenwijk<br />
van Nairobi, Kenia, kreeg ik toch even een<br />
warm gevoel. Op aanbeveling van een collega<br />
zei ik dat ik uit Den Haag kwam. Deze<br />
tamelijk ongeletterde mensen wisten dat<br />
daar het Internationaal Strafhof is en hadden<br />
gehoord over menselijke waardigheid<br />
en mensenrechten en dat zij die rechten ook<br />
kunnen claimen. Als je daarin als Amnesty<br />
katalysator kunt zijn, doe je heel belangrijk<br />
werk. ”<br />
ACTIEVOEREN NU<br />
HEEL ANDERS<br />
Eduard loopt al vrij lang mee. Eerst bij Vereniging<br />
VluchtelingenWerk en alweer sinds<br />
2006 bij Amnesty. “Eigenlijk ben ik in mijn<br />
studententijd al geïnteresseerd geraakt. De<br />
Duits-Britse socioloog Norbert Elias sprak<br />
met humor en diepgang over zijn vorm van<br />
sociologie in de burgerlijke maatschappij,<br />
het maatschappelijk middenveld, dat zo<br />
belangrijk is om een individuele mening te<br />
kunnen geven over wat zich in de samenleving<br />
afspeelt. Daar is ook de manier van<br />
actie op gebaseerd, die wij samen met onze<br />
leden voeren. We zijn ooit begonnen met het<br />
schrijven van brieven aan gewetensgevangenen,<br />
maar wisten niet in welke gevangenis ze<br />
zaten. Als ze niet meer terugkwamen hoopten<br />
we maar dat ze eindelijk waren aangekomen.<br />
In december hebben we nog een grote<br />
schrijfmarathon onder het motto ‘Write for<br />
rights’ op zevenhonderd plaatsen in Nederland<br />
gehouden. Dankzij die acties komen<br />
toch veel mensen vrij. Een Syrische man, die<br />
in Assads kelders was gemarteld, en anderen<br />
zeiden dat zij dachten dat het beter met hen<br />
ging vanaf het moment dat ze hoorden dat<br />
Amnesty voor hen in actie kwam. Ze hadden<br />
het idee dat er iemand om hen gaf en begreep<br />
wat hen overkwam. Als ik zoiets hoor van<br />
familieleden of een advocaat. beschouw ik<br />
dat als een van de mooiste momenten van<br />
mijn werk.” Dat schrijven is opnieuw ingevoerd.<br />
Ook nu weer met een pen. “Als je<br />
met de hand een brief schrijft ofwel aan een<br />
machthebber ofwel een gevangene, denk je<br />
anders na dan dat je iets typt of doorklikt.<br />
Het is veel persoonlijker, doorleefder. Het is<br />
niet voor niets dat zo’n marathon in zoveel<br />
plaatsen plaatsheeft en tienduizenden mensen<br />
meedoen.” Vooral veel leden van het<br />
eerste uur hechten aan deze vorm van actievoeren.<br />
Over het geheel genomen is de werkwijze<br />
van Amnesty wel drastisch veranderd. Allereerst<br />
richt de organisatie zich ook qua leden<br />
op de hele wereld, niet meer vooral op het<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2019</strong> 125
Change language