ACADEMY Magazine 2018-2019

GENEESKUNDE
is bereikt.” Terugkomend op de doorbraken
op het gebied van kinderoncologie zegt
hij: “Deze artsen doen landelijk stoer wetenschappelijk
onderzoek en werken zeer systematisch.
Ook hun vak is nog niet 'af ', maar
door uit te zoeken wat de oorzaken zijn van
falen verbetert hun werkwijze structureel.
Ze meten voortdurend of ze het goed doen
en leren van zowel goede als slechte resultaten.
Daarvan kan de zorg als geheel veel
leren." Zijn zus, die kinderarts is, onderschrijft
het belang van meten. “Zij zei: ‘Het
is eigenlijk idioot dat ik niet weet hoe het met
mijn patiënten gaat twee jaar nadat ik ze heb
gezien’. Als ze dat zou weten, zou ze haar
kwaliteitsniveau verder kunnen vergroten.”
ADMINISTRATIEVE LAST
“Het willen weten hoe het patiënten ook
na langere tijd vergaat heeft extra administratieve
lasten tot gevolg, terwijl er nu
al klachten zijn over de hoeveelheid rompslomp.
Dat komt gedeeltelijk doordat de verantwoordelijkheid
voor het opschrijven van
deze gegevens bij de artsen is gelegd. Zij kunnen
veel meer delegeren, waardoor die lasten
afnemen, maar dat kan alleen bij een
flink gestandaardiseerde werkwijze. En dat
is nog niet heel gebruikelijk. Jammer.” Een
ander voorbeeld komt uit de neurologie. “Als
mensen een hersenattack (een stolsel in hun
hersenen) hadden werden ze vroeger in bed
gelegd in de hoop dat hun brein het weer
zou gaan doen. Tegenwoordig krijgen ze een
middel om dat stolsel op te lossen, waardoor
hun hersenen weer doorbloed raken. Als
dat mislukt kan men met een kathetertje het
brein binnengaan en het stolseltje ‘eruit peuteren’.
Het komt nu voor dat mensen bewusteloos
het ziekenhuis binnenkomen, zonder
te weten wat er aan de hand is, en wandelend
weer vertrekken. Dat bestond tien, vijftien
jaar geleden niet.” Dat is geweldig! In de
nazorg kan het echter nog altijd beter. “Ziekenhuispatiënten
lopen sowieso risico’s op
stolsels als ze bedlegerig zijn. Ze krijgen een
prikje om dat te voorkomen. Patiënten met
een hersenattack hebben echter al een antistollingsmiddel
gehad en mogen dat prikje
pas na twee dagen krijgen. En dat lukt vaak
niet. Kennelijk is het moeilijk dat te organiseren
als er verschillende afdelingen mee
zijn gemoeid. En dat is iets wat steeds weer
opvalt: de zorg lijkt slecht in projectmanagement
te zijn. Een ander voorbeeld: de zaalarts
zegt op maandag dat een patiënt op
dinsdag naar huis mag, maar op dinsdag
beslist een collega dat de patiënt moet blijven.
Op woensdag is er vervolgens verbazing
dat de patiënt niet allang vertrokken is.
Dit is indicatief voor matig projectmanagement.
Dat zou enorm verbeteren als er meer
gestandaardiseerd en gedelegeerd gewerkt
zou worden.”
PATIËNTEN
KUNNEN HELPEN
Patiënten kunnen meehelpen de administratieve
lasten te verlichten door zelf te laten
weten hoe het met hen gaat. Daar is zelfs
een systeem voor, PROMs (‘Patients Recorded
Outcome Measures’, oftewel door patiënten
opgetekende resultaatmetingen). Via
een ziekenhuisapp kunnen zij hun pijnscore
invullen. Een instelling die dit systematisch
doet is bijvoorbeeld de Xpert Clinic, die patiënten
met hand- en polsproblemen vraagt te
melden hoeveel pijn zij hebben. “Daardoor
is op basis van individuele kenmerken heel
precies te voorspellen hoeveel pijn patiënten
na een operatie nog kunnen verwachten.
Tevoren is dan bekend wat de ingreep hen
oplevert. Voordeel is dat patiënten wéten
dat ze niet 100% pijnvrij zullen worden,
maar wel enorm opknappen. Daardoor valt
het resultaat niet tegen en zijn ze tevredener.
Hier moeten we overal in de zorg naartoe.
Het kan ook. Patiënten vinden het leuk
mee te doen, zien hun pijnscores terug in
een grafiek en hoe zij het doen ten opzichte
van anderen. Deze kliniek heeft een responspercentage
van negentig procent. Dit
is verwachtingsmanagement en ook daarin
is de zorg verbeteren. Kankerpatiënten die
heftige chemotherapie ondergaan, hebben
achteraf vaak polyneuropathie, dove en tintelende
vingers of voetzolen, waarmee ze de
rest van hun leven moeten leren leven. Daarover
klagen ze – logisch - maar dat is vooral
de consequentie van een communicatieprobleem.
Het is beter patiënten een duidelijke
keuze voor te leggen om een verkeerd
verwachtingspatroon te voorkomen: ‘Chemotherapie
verhoogt de kans op overleven
maar de consequentie is vaak polyneuropathie.
Het geven en goed organiseren van keuzemogelijkheden
moet verbeteren.”
SAMEN-BESLISSEN
DOSSIER
We moeten toe naar een samen-beslissendossier,
vindt Erik-Jan Vlieger, zodat de patiënt
de volledige keuze krijgt in wat hij of zij
wel of niet wil. Artsen moeten zich bewust
zijn van de wensen en doelen die mensen
hebben. Een oudere kan gaan voor zo lang
mogelijk leven met kanker en het ondergaan
van alle noodzakelijke behandelingen
of ervoor kiezen zo prettig mogelijk en wellicht
korter verder te leven en af te zien van
allerlei belastende therapieën. “Artsen moeten
daarop heel scherp zijn en wetenschappelijk
uitzoeken wat voor deze patiënten de
beste weg is. Het kan zijn dat voor verschillende
patiëntengroepen andere wegen naar
die doelen leiden. Voor borstkanker bijvoorbeeld
kunnen er nu in plaats van één
wel vier doelen, vier protocollen en vier subprotocollen
zijn. Dat moeten geen stukken
tekst meer zijn, maar op de grote hoeveelheid
wetenschappelijke literatuur gebaseerde
en makkelijk toepasbare algoritmen
die goed synchroon worden gehouden met
de nieuwste wetenschap. Dagelijks wijzigen
is natuurlijk geen optie, er zit een limiet aan
de frequentie waarin je dat kan doen. Ik denk
zelf aan twee keer per jaar.” Samenwerking
tussen ziekenhuizen kan het verschil maken.
“Daar helpt mijn bedrijf Alii bij en dat lukt
heel goed”, zegt Erik-Jan die ook hier een
voorbeeld paraat heeft. “Een groep neurologen
in Amsterdam, die vijf ziekenhuizen
vertegenwoordigen, heeft een set gezamenlijke
protocollen voor de spoedeisende hulp.
Diverse ziekenhuizen in de regio willen nu
meedoen. Niet gek, want ik zie dat de samenwerking
verbetert. Dat is precies waar Alii
over gaat: samenbrengen van de medische
wetenschap en kennis in een werkbaardere
vorm met behulp van groepsintelligentie.”
SPEAKERS ACADEMY® MAGAZINE 2019 179