ACADEMY Magazine 2018-2019

GEO-POLITIEK
Nieuw recept tegen
ongewenste leiders
Mikheil Saakashvili, de voormalige president van Georgië en vroegere gouverneur van Odessa, Oekraïne,
zet sinds 25 februari 2018 zijn strijd tegen corruptie en voor hervormingen en directe democratie in beide
landen voort. Vanuit Nederland. Zijn vrouw, Sandra Roelofs, is Nederlandse, maar woont met hun jongste
zoon gedeeltelijk in Georgië, het land waar hem een gevangenisstraf boven het hoofd hangt. Volgens
Mikheil Saakashvili is het echter de Russische president die hem meer dan wie ook haat, zelfs meer dan
de Oekraïense leider Petro Porosjenko. “Wanneer Poetin mij fysiek wil pakken, lukt hem dat toch wel. Ik
loop zonder lijfwachten op straat, ga uit eten en besef dat Novitsjok, het dodelijkste gifgas ter wereld,
tegenwoordig makkelijk te transporteren is.”
In hartje Amsterdam woont Mikheil
Saakashvili nu. Alweer bijna een jaar. Hij
heeft het druk met het leiden van zijn
oppositiebeweging en weet zich gesteund
door vele landgenoten en Oekraïners, die
hem wekelijks met miljoenen tegelijk volgen
via Facebook of hem aanklampen op straat.
Sinds hij weg is, verdampt de economische
groei in Georgië en stijgen de misdaadcijfers
weer. Daar en in Oekraïne neemt ook de
corruptie weer toe. Werk genoeg dus. En lastig.
Oost-Europese leiders houden niet van
hervormingen en meer democratie, want
dat betekent vrijwel altijd dat hun macht en
invloed afneemt. Na dit gesprek, in een voor
Amsterdam unieke stadstuin, wacht hem
een Skype-interview met een belangrijk
nieuwsmedium uit Oekraïne. “Ik reis veel
en mensen zoeken me hier op. In Polen ontmoet
ik binnenkort een Georgische groep,
onder wie een presidentskandidaat voor de
verkiezingen van oktober. Daar organiseer
ik ook een groot congres voor directe democratie
in Oekraïne, waarbij ik pleit voor elektronische
stemsystemen. In oktober houd
ik, onder auspiciën van Speakers Academy®,
een keynote speech voor 2.000 studenten
van de Tilburg Universiteit over hoe ik de
toekomst zie van de Oost-Europese regio”,
vertelt hij. Inmiddels kan hij erop terugkijken,
maar hij heeft het nog steeds even druk.
De strijd is nog lang niet gestreden.
CULTUURSCHOK
Zijn verhaal – tot het moment dat hij als
stateloos burger, met een voorlopige Nederlandse
verblijfsvergunning, vanuit Amsterdam
zijn beweging leidt – is spannend, bijna
een filmscript. Terwijl hij een glas Aloë Vera
inschenkt, begint Saakashvili te vertellen:
“In 1998 won ik een Sovjet studentenwedstrijd.
Ik had de meeste kennis over de Verenigde
Naties, dus werd ik als beloning naar
Den Haag gestuurd om een conferentie bij te
wonen op Scheveningen. Dat was mijn eerste
buitenlandse reis en meteen een grote cultuurschok.
Mijn vrouw Sandra ontmoette ik
in Straatsburg, waar wij beiden mensenrechten
studeerden. Zij was toen al een keer in
Georgië geweest, waar zij deel uitmaakte van
een humanitaire missie.” Samen studeren ze
rechten in New York, voordat ze in 1995
verhuizen naar zijn geboorteland Georgië,
waar Saakashvili eerst parlementslid en later
minister van Justitie wordt voor de partij van
Edoeard Sjevardnadze. Hij neemt ontslag en
gaat verder als oppositieleider, als die zijn
anti-corruptiewetsvoorstel weigert te steunen.
In 2003 leidt Saakashvili de Rozenrevolutie,
die uiteindelijk leidt tot Sjevardnadzes
vertrek.
Van 2004 tot 2013 is Mikheil Saakashvili,
met een korte onderbreking, president
van Georgië. Het gaat negen jaar goed met
het land, hoewel grote buur Rusland voor
de nodige onrust zorgt. Om het zachtjes
uit te drukken. “Wij waren het enige voorbeeld
van succesvolle postcommunistische
economische en politieke hervormingen in
de voormalige Sovjet-Unie. Die geslaagde
transformatie maakte Poetin bang. De Georgische
economie groeide bijna 400 procent
tijdens de negen jaar dat ik president was.
Dat was uniek in de wereld, zeker gezien
de Russische aanval op ons land tijdens die
periode en de wereldwijde economische crisis.
Cijfers staven dat. In de Business Index
van de Wereldbank waren wij vijf jaar lang
’s werelds nummer één hervormer, waardoor
we in die lijst opklommen van de 127ste
naar de negende plaats. Van een falende staat
SPEAKERS ACADEMY® MAGAZINE 2019 21