ACADEMY Magazine 2018-2019

EUROPA
‘Meer dan 95 procent van de Europese
regels is er gekomen op verzoek van de
lidstaten zelf ’
rest van het Europese programma niet verstoren,
dus heeft Commissievoorzitter Jean-
Claude Juncker een taskforce opgericht die
onder leiding van Michel Barnier met de
Britten moest onderhandelen over de Brexitvoorwaarden.
Ik was daar heel nauw bij
betrokken en gaf Barnier, samen met andere
hoge ambtenaren, advies. Op een gegeven
moment is een direct onder mij vallende
afdeling opgezet die zich vooral bezighield
met de voorbereidingen op de Brexit. Gekeken
is naar de gevolgen van een vertrek met
én zonder akkoord. In december 2018 heeft
de commissie een aantal voorstellen op tafel
gelegd over wetgeving en hoe we met het uittreden
moeten omgaan. De bedoeling was
onder meer te voorkomen dat vliegtuigen
niet meer tussen het Verenigd Koninkrijk en
de EU kunnen vliegen omdat landingsrechten
vervallen, of de Britten met een enorm
tekort aan medicijnen komen te zitten.” Italianer
benadrukt dat de grens tussen Noord-
Ierland, dat onderdeel is van het Verenigd
Koninkrijk, en de Ierse republiek, die in de
EU blijft, de grootste aandacht vraagt. “Voor
Europa is belangrijk te kijken naar de toekomstige
positie van Europese burgers in
Groot-Brittannië en Britten in de EU-landen
en de financiële afhandeling. Mogen
producten die al verscheept zijn Europa nog
binnen en omgekeerd na 29 maart 2019 als
er geen deal is? Het grote struikelblok voor
de Britten is echter die nieuwe Europese buitengrens
met het VK, straks een ‘derde land’,
in Ierland. We moeten daar bepaalde controles
uitvoeren. Het akkoord met Theresa
44
SPEAKERS ACADEMY® MAGAZINE 2019
May, dat een speciale backstopbijlage kent,
geeft ruimte voor onderhandelingen na de
uittreding tijdens een overgangsperiode tot
31 december 2020.” Tot die tijd blijft het VK
onderdeel van de Europese Douane Unie en
kan de grens open blijven. Het grote probleem
is dat die transitie weliswaar éénmaal
te verlengen is, maar het vangnet voor
Noord-Ierland (de backstop) in principe
oneindig kan blijven duren wanneer er geen
beter alternatief is. Dat stuit veel Britse politici
tegen de borst. Zij willen niet aan Europese
regels gebonden blijven. Afwijzing van
het akkoord en ook de backstop betekent
echter dat er bij het ontbreken van een handelsovereenkomst
in 2019 al een harde grens
zal ontstaan.
‘MAY DOET HET ENIGE
JUISTE’
“De Britse regering is nooit in staat geweest,
vanwege wisselende inzichten en steun van
diverse partijen, een duidelijk beeld te verschaffen
van hoe de toekomstige relatie met
de EU er moet uitzien. May’s tegenstanders,
ook uit haar eigen Conservatieve partij, hebben
er geen baat bij dat het door haar gesloten
akkoord een succes wordt en blijft, maar
zij doet het enige dat juist is: voet bij stuk
houden. Wanneer er 29 maart geen ordelijk
arrangement is ontstaat chaos, ondanks
eventuele voorzorgsmaatregelen aan beide
zijden. Het beste is een goed geregelde overgangstermijn,
ook voor hen, want het duurt
jaren voordat ze honderden nieuwe internationale
handelsakkoorden kunnen sluiten.
Dat betekent een juridisch vacuüm en er zullen
rechtszaken volgen”, zegt Alexander Italianer,
die zich niet meer beroepsmatig met
de kwestie bezighoudt, maar die nauw blijft
volgen en er op aanvraag graag over spreekt.
LIEFDE VOOR EUROPA
Alexander Italianer wekt niet de indruk
dat zijn liefde voor Europa bekoelt door
het vertrek van de Britten. Hij blijft zoals
altijd positief en tegelijk waar nodig kritisch.
Europa speelt eigenlijk al sinds zijn
geboorte een rol in zijn leven. “Mijn vader
Franz Italianer, die van 1973-1977 directeur-generaal
Europese Samenwerking en
daarna tot 1982 secretaris-generaal op het
ministerie van Buitenlandse Zaken was, is
er een beetje ingegroeid. Als jong ambtenaar
was hij betrokken bij de onderhandelingen
over het verdrag dat leidde tot de Europese
Defensiegemeenschap (EDG). De Fransman
Jean Monnet, de ‘vader van Europa’ en
een der wegbereiders van de Europese eenwording,
probeerde geen grote unie op te
richten zoals we die nu kennen, maar via
kleine projecten integratie te bewerkstelligen.
Dat begon met de Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal (EGKS) in 1952 en
direct daarop volgde de EDG, die indertijd
bedoeld was om mogelijke Duitse militaire
activiteiten in te kapselen. Het streven was
de oprichting van een Europees leger, maar
Frankrijk besloot in 1954 de ratificatie niet
ter stemming te brengen. Mijn vader, die dus
al vroeg in zijn carrière met de Europese eenwording
in aanraking kwam, heeft wel altijd