Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
COLUMN<br />
Manipulatie heeft onterecht<br />
een verkeerd imago<br />
‘Wat krijg ik dan precies te zien? is altijd de vraag als een nieuw televisieprogramma ‘gepitcht’ wordt bij RTL.<br />
De goede ‘pitcher’ (producent) is een verhalenverteller die zijn toeschouwers meeneemt op reis. Zeker bij<br />
een zogenaamd ‘paper format’, waarvoor nog geen beelden zijn gedraaid, geen ‘mood tape’ is gemaakt en<br />
waarvan nog geen inspiratie-YouTube-videootje voorhanden is van een soortgelijk idee uit Zweden.<br />
Tekst: Matthias Scholten<br />
De verhalenverteller moet op alle fronten geloofwaardig<br />
gevonden worden door de toehoorders. Hij moet zelf<br />
een bepaalde houding aannemen, fanatisme tonen en<br />
uiteraard moet zijn verhaal op een bedje liggen van<br />
geloofwaardige elementen. Als de zender (of Videoland)<br />
na de ‘pitch’ vertrouwen heeft in het idee, starten de onderhandelingen<br />
om overeen te komen wat dit verhaal mag kosten. Wanneer<br />
de deal gesloten is, moet een grote groep volgers (productie, redactie,<br />
regie, cameramensen etc.) het verhaal leren, zodat ieder in zijn eigen<br />
discipline een deeltje van het verhaal kan invullen. In een militaire<br />
operatie zullen alle deeltjes tijdens een (live-)uitzending bij elkaar<br />
komen en is het hopen op nieuwe volgers (kijkers).<br />
Deze regels gelden niet alleen voor de industrie waarin ik werk en<br />
ze zijn de reden dat we met bijna 8 miljard mensen de wereld domineren.<br />
We vertellen elkaar verhalen, willen ze geloven om te overleven<br />
en de sterkste zijn. De Israëlische wetenschapper Yuval Noah Harari<br />
beschrijft het in zijn bestseller Sapiens zo geweldig:<br />
‘Door het vertellen van verhalen kon de mens hele grote eenheden<br />
groeperen. De meeste andere soorten komen niet verder dan een groep<br />
van maximaal 50 leden. Dat is zo'n beetje de begrenzing van een stam<br />
waarvan je de leden allemaal nog herkent. Wordt de groep te groot dan<br />
ontstaan er spanningen, conflicten en valt de groep vroeg of laat uit<br />
elkaar.<br />
Homo Sapiens was echter in staat om verhalen te verzinnen en<br />
te vertellen die hele grote groepen verbond. En de beste vertellers<br />
hadden de meeste gelovers, die bereid waren de grootste gevaren te<br />
trotseren omdat het verhaaltje zo mooi zou kunnen eindigen. Zo ontstonden<br />
koninkrijken, steden, religies en bedrijven; met als enige verbindende<br />
factor een verhaal’.<br />
Volgens Harari is de Homo Sapiens zelfs in staat geweest de Neanderthalers,<br />
die groter, sterker en met meer waren door samen te werken<br />
(“jij gaat ze lokken, de rest wacht af tot ze de grot ingaan”) uit te<br />
roeien.<br />
Hoe mooier het verhaal, hoe groter de aantrekkingskracht met als<br />
huidig hoogtepunt dat we leven in een wereld waarin met één foto op<br />
Instagram een heel (succesvol) leven kan worden verteld. ‘Love-atfirst-frame’<br />
noemen we dat.<br />
‘BIOLOGIE VAN DE OVERTUIGING’<br />
Dat we heftig in de verhalen geloven die we iedere dag zien, horen,<br />
voelen en ruiken bewijst de celbioloog Bruce Lipton. In zijn boek<br />
‘Biologie van de overtuiging’ toont hij aan dat onze cellen daadwerkelijk<br />
fysiologisch reageren op verhaaltjes die we geloven. De blauwe<br />
enveloppe van de Belastingdienst is hier een mooi voorbeeld van. Een<br />
bedacht symbool, een afspraak met de Nederlandse bevolking, met<br />
een verwoestende impact op ons lijf. Of denk je dat de gemiddelde<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2019</strong> 201
Change language