Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
WETENSCHAP<br />
Meesters van het<br />
Multiversum ontwikkelen nieuw<br />
model van onze kosmos<br />
Kosmoloog Stephen Hawking heeft twintig jaar nauw samengewerkt met zijn Vlaamse collega Thomas<br />
Hertog. Samen hebben ze vlak voor Stephens overlijden in maart <strong>2018</strong> de studie ‘A smooth exit from eternal<br />
inflation’ afgerond, die in mei is gepubliceerd. Daarin bestrijden ze het idee dat er oneindig veel universa zijn<br />
in een eeuwig uitdijende kosmische oceaan. Volgens hen is er een begrensd multiversum en is de doorbraak<br />
dat ze daar nu voor het eerst greep op krijgen. Een interview over de oerknal, ontdekkingen en de bijzondere<br />
band tussen de jonge Vlaamse theoretische fysicus en de Britse astrofysicus, die iedereen kent als de<br />
wetenschapper in rolstoel die sprak via zijn computer.<br />
Thomas Hertog is een wereldwijd<br />
bekende kosmoloog en<br />
theoretisch fysicus, die jarenlang<br />
heeft samengewerkt met de<br />
Britse fysicus Stephen Hawking.<br />
Ze ontmoeten elkaar als de dan 22-jarige<br />
Thomas als juist afgestudeerd natuurkundige<br />
door de gangen van de universiteit van<br />
Cambridge doolt. De jonge Vlaamse wetenschapper<br />
is op weg naar een college hogere<br />
wiskunde. Hij excelleert en mag bij Hawking,<br />
die daar zijn werkkamer heeft, onderzoek<br />
doen op weg naar zijn doctoraat. “Na<br />
het behalen daarvan ging ik naar Amerika.<br />
Vervolgens zag ik hem tijdens een conferentie<br />
en bleek dat wij beiden over dezelfde<br />
vragen rond de oerknal waren blijven nadenken.<br />
Toen vonden we elkaar pas echt en ontstond<br />
een nieuwe werkrelatie. Twintig jaar<br />
lang werkten we nauw samen en ontwikkelden<br />
we theorieën om te kunnen terugkijken<br />
naar het begin van alles, zo’n 13,8 miljard<br />
jaar geleden, de oerknal. Uiteindelijk werden<br />
we ‘soul mates’ in onze queeste vat te krijgen<br />
op de fysische aard van de oerknal.” In een<br />
gezellige Antwerpse brasserie vol geroezemoes<br />
stelt Thomas Hertog voor het eerst en<br />
vooral over de wetenschap te hebben en vervolgens<br />
ook over Stephen Hawking, die we<br />
daardoor op een unieke manier een beetje<br />
beter leren kennen.<br />
We beginnen bij dat begin. De oerknal<br />
of ‘big bang’. “Er zijn heel wat theoretische<br />
en observationele aanwijzingen dat die<br />
heeft plaatsgevonden. Maar wat er precies<br />
gebeurd is, blijft onderwerp van discussie.”<br />
De oerknal is een geesteskind van de Leuvense<br />
priester/kosmoloog Georges Lemaître.<br />
Hij ontdekte in de jaren dertig van de<br />
vorige eeuw op basis van Albert Einsteins<br />
algemene relativiteitstheorie dat het heelal<br />
expandeert en concludeerde daaruit dat dit<br />
waarschijnlijk een oorsprong heeft gekend<br />
in een ver verleden. In Lemaîtres visie is de<br />
oerknal letterlijk het begin van de tijd zoals<br />
we die kennen. Einstein had de traditionele<br />
notie van tijd al bijgeschaafd en in feite<br />
`gerelativeerd’. Lemaître ging een stap verder<br />
en stelde dat tijd is geboren vanuit een<br />
soort abstracte tijdloze realiteit bij de ‘big<br />
bang’. Hij heeft daarvoor echter nooit een<br />
wetenschappelijk model opgesteld. De tijd<br />
was daar nog niet rijp voor.” Einsteins relativiteitstheorie<br />
gaat immers niet op bij de oerknal.<br />
“Het was wachten op de ontwikkeling<br />
van de snaartheorie vooraleer het oerknalonderzoek<br />
echt op gang kwam. Vandaag vermoeden<br />
we op basis daarvan dat het heelal<br />
ontstaan is met een korte fase van versnelde<br />
expansie, ook wel inflatie genoemd. Dergelijke<br />
fase van inflatie gaat gepaard met<br />
zwaartekrachtsgolven, die vervolgens al<br />
die miljarden jaren uiteen zijn getrokken<br />
door de uitdijing van het heelal. Hun golflengtes<br />
zijn daardoor enorm. Ze zijn niet<br />
rechtstreeks waarneembaar met de huidige<br />
meettoestellen,maar inflatie voorspelt dat<br />
ze hun sporen nalaten in de kosmische achtergrondstraling,<br />
het nagloeien van de hete<br />
oerknal. Satellietbeelden moeten nu uitwijzen<br />
of dat zo is.”<br />
HOLOGRAFIE<br />
Thomas Hertog en Stephen Hawking zijn<br />
in hun zoektocht naar antwoorden over de<br />
aard van de oerknal vertrokken vanuit de<br />
allesomvattende, fundamentele en daardoor<br />
zeer complexe snaartheorie. Die theorie is<br />
een wiskundig kader dat Einsteins relativiteitstheorie<br />
van de zwaartekracht verenigt<br />
met de kwantumtheorie, die de microscopische<br />
wereld beschrijft, en zo potentieel geldig<br />
blijft bij de oerknal. “De kwantumtheorie<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2019</strong> 31
Change language