Manuel Lugrís Freire. Edición e análise literaria. - Centro Ramón ...

A obra narrativa en galego de Manuel Lugrís Freire
También toca a su témino, la representación del apropósito
lírico-dramático, escrito en idioma gallego, De Galicia
á Lavapiés.
L.U. Gris, inspirado autor de esa obra, ha salpicado las
primeras seis escenas de la misma, únicas que por ahora conocemos,
de chistes de buen género y que dan su merecido a los
autores y actores, que pretendieron poner en ridículo el carácter
gallego en el esperpento literario De Lavapiés á Galicia.
Como decíamos en nuestro número anterior en breve
se llevará a la escena del Teatro Torrecillas. Veña pronto esa
obra, amigo L.U.Gris, e si lle fai falla (que non lle fará) un fungueiro
pra tundar (enténdase literariamente) ós ferrapulgas que
quixeron rirse dos gallegos, acórdese de nós, que temos no
sobrado da chouza, dúas pólas de sanguiño que nin a moca d’ O
Tío Marcos d’a Portela. Ó velas fuxen como os mouros cando
lles deron a paliza ós betanceiros en Val-Doncel.
Non han de fuxir... ¡Vaiche na misa en Conxo!.
Un ano máis tarde, en 1885, foi nomeado socio de honra do
“Liceo Artístico e Literario de Regla” e do “Casino Español de
Guanabacoa”.
Sen saírmos de 1885, o 5 de xullo fundou a primeira publicación
ultramariña redactada integramente en lingua galega, A gaita gallega
que Repinica muiñeiras, fandangos y-alboradas, unha vez ó mes 11 . A
11
Cando lle estabamos a poñer o ramo a este traballo, chegou ás nosas mans unha edición
facsimilar desta revista, cunhas presentacións de: Anxo Tarrío Varela, Xosé Neira Vilas,
Jorge Domingo Cuadriello e Yolanda Vidal Felipe, ademais dun completo estudo introdutorio
a cargo de Natalia Regueiro. Foi publicada polo Centro Ramón Piñeiro para a Investigación
en Humanidades.
12
Pseudónimo de Ramón Armada Teijeiro, escritor e xornalista nacido en Santa Marta de
Ortigueira o 14 de setembro de 1848. Despois de ter feito varias viaxes a América, asentou
definitivamente na capital cubana en 1909 e permaneceu alí ata o 1 de xullo de 1920,
data do seu pasamento. Fundou A gaita gallega e El Eco de Ortigueira, ademais de ocupar
diversos cargos en asociacións galegas da emigración. Na nosa lingua escribiu a obra
teatral Non máis emigración, estreada no Teatro Tacón da Habana o 10 de abril de 1886.
Publicou tamén os poemarios: Aturuxos (1897), prologado por Manuel Curros Enríquez,
Caldo de grelos (1895) e Da Terriña (1918), ademais do monólogo Mexamorno en Viveiro
(1912). Faleceu na Habana o 1 de xullo de 1920.
13
Nº 154, 7 de xuño de 1885, p. 4.
12