Os dados do reloxeiro

Prións: máis alá do ben e do mal 89
–nunca mellor dito–, sen ningunha función útil no organismo. Mais a
natureza garda moitas sorpresas…
Neuronas e memoria
A memoria débese a un reforzamento das conexións entre neuronas. No
cerebro temos miles de millóns de neuronas conectadas entre si
formando unha complicada rede; a cada lugar de conexión chámaselle
sinapse. Cando memorizamos algo estamos potenciando e facendo máis
estables unhas cantas sinapses: afiánzase a unión entre as neuronas
implicadas, o recordo permanece. Desde hai anos sábese que a
memoria, esta consolidación do amor entre neuronas, débese á
formación de novas proteínas nas sinapses; mais non se tiña nin idea de
como é posible conseguir memorias que duren meses e anos xa que as
proteínas normais, como xa dixen antes, degrádanse rapidamente.
O Dr. Eric Kandel leva moitos anos estudando os mecanismos
moleculares da memoria –levou o Premio Nobel no ano 2000 precisamente
por iso– e aos seus 74 anos acaba de facer o descubrimento
máis importante sobre a memoria e a aprendizaxe dos últimos 30 anos:
segundo parece, a produción das proteínas que reforzan as sinapses está
controlada por unha encima –outra proteína– chamada CPEB (de
“cytoplasmic poly(A) element binding”). Pois ben, a CPEB ten unhas
propiedades totalmente excepcionais e é capaz de dar lugar á memoria
xa que… é un prión!
O prión da memoria
A encima CPEB, que é moi común nos lugares de unión entre neuronas,
ten dúas formas; a unha delas imos chamarlle CPEB-prión, con
capacidade de inducir noutras proteínas CPEB normais o cambio a
CPEB-prión. A flamante –ten só uns meses de vida– teoría para a
formación da memoria baseada en prións do Dr. Kandel e o seu equipo
é a seguinte: a activación eléctrica das neuronas orixina un cambio de
CPEBs normais a CPEBs-prión, estas CPEBs-prión multiplícanse e
catalizan a formación das proteínas que reforzan as sinapses e, ademais,
debido a que son moi estables e non se degradan, manteñen a súa
función durante moito tempo.