Proceedings Book / Bildiri Kitabı - Orman Fakültesi - Süleyman ...
Proceedings Book / Bildiri Kitabı - Orman Fakültesi - Süleyman ...
Proceedings Book / Bildiri Kitabı - Orman Fakültesi - Süleyman ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2 nd International Non-Wood Products Symposium 8-10 September 2011 - Isparta/TURKEY<br />
gösterdiği bulunmuştur. Bu sonuçlar ekstraktların antioksidan özelliklere sahip olduğunu<br />
göstermektedir.<br />
Anahtar kelimeler: Nepeta türleri, Antioksidan aktivite, DPPH, Folin-Ciocalteu, Cuprac<br />
1. GİRİŞ<br />
Bitkilerin sadece besin maddesi olarak değil, pek<br />
çok hastalığın tedavisinde kullanılması insanlık<br />
tarihi kadar eskidir. Bitkiler içerdikleri maddelerle<br />
insan ve hayvan sağlığı yönünden önem taşırlar.<br />
Günümüzde insan ve hayvanların tedavisinde<br />
birçok ilaç sentetik olarak üretilmesine rağmen<br />
son 30–40 yılda özellikle endüstrileşmiş ülkelerde,<br />
bitkisel ilaçlara doğru bir yöneliş görülmektedir<br />
(Baytop, 1999).<br />
Labiatae (= Lamiaceae) familyası, özellikle<br />
Akdeniz ülkelerinde doğal olarak yetişen ve<br />
ılıman iklim kuşağında yer alan, birçok ülkede de<br />
kültürü yapılan bitkilerin oluşturduğu, 200 kadar<br />
cins ve 3000’in üzerinde türü içeren zengin bir<br />
familyadır (Bruneton, 1999). Labiatae familyasına<br />
ait bitkilerin çoğu antik çağlardan bu yana halk<br />
ilacı olarak çeşitli hastalıkların tedavisinde<br />
kullanılmalarının yanı sıra tıp, gıda endüstrisi,<br />
parfümeri ve kozmetikte de kullanılan bitkiler<br />
arasındadır (Souleles vd., 1987).<br />
Nepeta L. Dünya’da yaklaşık 250 türle temsil<br />
edilmektedir. Nepeta cinsi, türlerinin büyük<br />
çoğunluğu Asya olmak üzere, Avrupa ve<br />
Afrika’nın bazı bölgelerine kadar geniş bir yayılım<br />
gösterir (Hedge, 1992). Türkiye’de Nepeta üzerine<br />
yapılan son çalışmalara göre, 22’si endemik olan<br />
44 takson vardır (Aytaç ve Yıldız, 1996). Nepeta<br />
italica (kedi nanesi) Türkiye’de bulunan en<br />
yaygın Nepeta türlerindendir ( Kökdil vd., 1997).<br />
Nepeta türlerinin de halk ilacı olarak kullanımına<br />
ait literatürler mevcuttur (Miceli vd., 2005).<br />
Antispazmolitik, antitusif etkileri ya da anemi<br />
tedavisinde kullanımının yanında, bitkinin<br />
çiçeklenen üst kısımlarının sedatif etkisi uzun<br />
zamandır bilinmektedir. Başka bir tür olan N.<br />
kopetdaghensis ekstrelerinin bakteriostatik,<br />
diüretik ve ekzama tipi deri hastalıklarını tedavi<br />
edici ilaç olarak kullanıldığı gösterilmiştir ve N.<br />
hindostana’nın ise serum lipidleri ve<br />
lipoproteinlerinin seviyelerini azalttığının<br />
bulunmasıyla arteroskleroza karşı ek bir tedavi<br />
olabileceği fikri ileri sürülmüştür (De Pooter<br />
vd.,1987).<br />
Bu genusun üyelerinden elde edilen uçucu<br />
yağların kimyasal kompozisyonları hakkında<br />
birçok rapor vardır. Nepeta türlerinden izole edilen<br />
eserden yağlar eser miktardan %80 gibi yüksek<br />
miktarlara varan 1,8 sineol yüzdeliği vermişlerdir<br />
(Kökdil vd., 1997).<br />
Bu türün antioksidan özelliklerine yönelik<br />
çalışmada, Nepeta flavida Hub.-Mor’nın çeşitli<br />
ekstreleri ve uçucu yağlarında antioksidan aktivite<br />
incelenmiştir (Tepe ve ark., 2007) essential<br />
yağının major bileşikleri 1,8 sineol ve linalool<br />
olduğu bulunmuştur ve bu bileşiklerin antioksidan<br />
potansiyeli değerlendirilmiştir. 1,8 sineol dikkate<br />
değer bir aktivite gösterirken, linalool, hemen<br />
hemen inaktif bulunmuştur. Bugüne kadar uçucu<br />
yağ bileşikleri çalışmasında N. İtalica’nın temel<br />
bileşik olarak,1,8 sineol’ü %61,5 oranında içerdiği<br />
bulunurken (Kökdil, 1997), Nepeta cilicica’nın<br />
temel içeriğinin nepelakton olduğu ve diğer türleri<br />
ile benzer oranlarda bulunduğu gösterilmiştir.<br />
Ayrica Nepeta caesarea Boiss.’in esssensial<br />
yaginin temel bilesenininde alfa-nepelakton<br />
oldugu ve önemli derecede analjezik aktivite<br />
gosterdiği bulunmuştur (Aydın vd., 1998).<br />
Çalışmanın amacı, Nepeta italica, Nepeta cilicia<br />
and Nepeta ceasera’dan elde edilen metanol<br />
ekstraktlarınının in vitro antioksidan aktivitelerini<br />
saptamak ve karşılaştırmaktır.<br />
2. MATERYAL VE YÖNTEM<br />
2.1. Bitkilerin Toplanması ve Ekstraktlarının<br />
Hazırlanması<br />
Nepeta italica Burdur ili civarinda, Nepeta<br />
ethano Seydisehir civarinda 2009 Haziran<br />
ayinda toplanmistir. Bitkiler gölgede oda ısısında<br />
kurutulduktan etha toz haline getirilmistir.<br />
Bitkiler eth petrol eteri ile Soxhlet aletinde<br />
ekstre edildi. Daha etha saf ethanol ile Soxhlet<br />
aletinde tekrar ekstre edildi.<br />
2.1 Antioksidan Aktivitenin Belirlenmesi<br />
2.2.1. Toplam Fenolik Madde Miktarı<br />
Bitkilerin metanol ekstraktında bulunan fenolik<br />
bileşik miktarı Folin-Ciocalteu reaktifi ile total<br />
olarak belirlenmiştir (Singleton et al., 1999).<br />
Bitkilerden elde edilen metanol ekstraktındaki<br />
toplam fenolik bileşik miktarı için önce stok<br />
çözelti hazırlandı. Bu amaçla 1 mg metanol<br />
ekstraktı 1 ml saf metanolde çözüldü. Stok<br />
çözeltiden 100 μl alınarak cam deney tüpüne<br />
konuldu ve hacim 2300 μl’ye saf metanol ile<br />
107
Change language