Proceedings Book / Bildiri KitabÄ± - Orman FakÃ¼ltesi - SÃ¼leyman ...

More documents

Recommendations

Info

2 nd International Non-Wood Forest Products Symposium 8-10 September 2011 - Isparta/TURKEY Non-Wood Forest Products and Evaluation Facilities Spreading in Balikesir Forests Fatih YILMAZ 1 , Fatih SATIL 2 , Ahmet MİZAN 3 1,3 Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü, Balıkesir, fatihyilmazivrindi@ogm.gov.tr, ahmetmizan@ogm.gov.tr 2 Balıkesir Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Çağış Kampüsü, Balıkesir, fsatil@gmail.com Abstract: In this study, consumption and commercial potential and evaluation possibilities of nonwood forest products which spreaded in boundaries of Forest District Directorate in Balıkesir, are investigated. In addition, economical, social and environmental benefits of these products have been identified. As a result, non-wood forest product considered to be a total of 16 taxa belonging to 11 families have been identified. These taxa constitute a source of livelihood in the most forest villagers, and they are offered for sale at local and national markets. Also, botanical, ecological and phenological characteristics, collecting periods, parts of plants utilizing for using, distribution in researching area of these plant taxa were investigated in this study. Keywords: Non-wood forest products, Balıkesir, Medicinal plants, Ethnobotany Balıkesir Ormanlarında Yayılış Gösteren Odun Dışı Orman Ürünleri Ve Değerlendirme Olanakları Özet: Bu çalışmada Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde yayılış gösteren ve yöre halkı tarafından tüketimi ve ticareti yapılan odun dışı orman ürünleri potansiyeli ve değerlendirme olanakları araştırılmıştır. Ayrıca bu ürünlerin ekonomik, sosyal ve çevresel yönden yararları tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, odun dışı orman ürünü olarak değerlendirilen 11 familya ait toplam 16 takson tespit edilmiştir. Bu taksonların bir çoğu orman köylülerinin geçim kaynağını teşkil etmekte, yerel ve ulusal pazarlarda satışa sunulmaktadır. Çalışmada, ayrıca bu bitki taksonlarının önemli botanik ve fenolojik özellikleri, araştırma alanındaki yayılışları, ekolojik istekleri, toplanma zamanları, kullanım alanları ile bitkilerin yararlanılan kısımları araştırılmıştır. Anahtar kelimeler: Odun dışı orman ürünleri, Balıkesir, Tıbbi bitkiler, Etnobotanik 1. GİRİŞ Türkiye, Avrupa ve Orta Doğunun en zengin biyolojik çeşitliliğe sahip ülkesi olup, Avrupa kıtasında biyolojik çeşitlilik açısından dokuzuncu sıradadır. Ülkenin 7 coğrafi bölgesinin her biri ayrı iklim, flora ve fauna özellikleri gösterir ve dünyanın en önemli üç ekolojik bölgesine sahiptir. Türkiye 12.000 in üzerinde bitki taksonu, 120 memeli, 400’ü aşkın kuş türü, 130 kadar sürüngen, 400’e varan balık türü ile biyolojik çeşitlilikte tür çeşitliliği açısından çok zengindir (Demirayak, 2002; Erik ve Tarıkahya, 2004). Bu biyolojik
2 nd International Non-Wood Products Symposium 8-10 September 2011 - Isparta/TURKEY çeşitliliği en çok bünyesinde barındıran ve canlıların en önemli habitat yerini teşkil eden ortamlar ormanlarımızdır. Ülkemizin yaklaşık %27.2’sini ormanlık alanlar kaplamakta ve bünyesinde sayısız ekosistemi barındırmaktadır. Bu ekosistemler çok sayıda hayvana, bitkilere, kuşlara, mantarlara ve endemik türlere uygun yaşam alanları sunmaktadır (Kılıç ve Üner, 2009). Orman kaynaklarından elde edilen faydalar arasında öteden beri odun üretimi önemli bir yer tutmakla birlikte, toplumun orman kaynaklarına yönelik değişen ve artan ihtiyaçları, ormanların odun üretimi dışındaki işlevlerinin önemini de giderek artırmaktadır. Ormanların çok amaçlı fonksiyonları arasında odun dışı orman ürünlerinin hizmet ve faydalarının yeri artan bir trend içerisinde bulunmaktadır. Bitkisel kaynaklarımızın bölgesel ve milli ekonomiye olan önem ve katkısının sağlıklı biçimde ortaya konulabilmesi, bu kaynaklardan sürdürülebilir şekilde optimum değerlendirmenin yapılabilmesi için mevcut kaynak potansiyelinin tehdit ve tehlike unsurlarıyla birlikte belirlenmesi ile mümkündür (Büyükgebiz, 2006). Orman ürünü kavramı genel olarak ormanlardan elde edilen odun ve diğer verimler olarak tanımlanabilir. Geçmişte asli ürünler ve yan ürünler olarak yapılan ayrım, günümüze gelindiğinde değişen ve gelişen ormandan yararlanma usulleri ve insan ihtiyaçları karşısında farklılaşmış; yerli ve yabancı kaynaklarda, odun ve odun dışı orman ürünleri şeklinde yapılır hale gelmiştir (Türker, 2011). Odun Dışı Orman Ürünleri, reçine ve sığla yağı başta olmak üzere yaprak, çiçek, meyve, kozalak, tohum, kabuk ve binlerce odunsu ve otsu bitkilerden elde edilen odun dışı ürünler olarak tanımlanmaktadır (OGM, 2011). Balıkesir ormanlık ve mesire alanları bakmından ülkemizin en önde gelen illerinden birisidir. İlimiz ormanlarının %63’ü verimli %37‘si verimsizdir. Ormanlarımızın toplam serveti 50.605.599 m 3 , biyokütle miktarı 52.466.307 ton, oksijen üretimi 1.369.722 ton, karbon stoğu ise 37.303.544 tondur. Balıkesir ilimizin 18 ilçesi ve 892 köyü mevcuttur. Köylerin 800 adedi orman köyüdür (341 orman içi, 459 orman bitişiği). Bu köylerde yaklaşık 316.000 birey yaşamaktadır. Bu verilere göre il nüfusunun % 28’i ormanla ilişkili köylerde yaşadığı ortaya çıkmaktadır (OGM, 2011). Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde yayılış gösteren ve yöre halkı tarafından tüketimi ve ticareti yapılan odun dışı orman ürünlerinin mevcut durumu ve potansiyeli bu çalışma ile geniş kapsamda ilk kez ele alınmış ve bu ürünlerin ekonomik, sosyal ve çevresel yönden yararları tespit edilmiştir. Balıkesir ormanlarının zengin tür çeşitliliği göz önüne alındığında bu çalışmanın odun dışı orman ürünleri potansiyelimizin sürdürülebilirliği ve yöre halkı tarafından en iyi şekilde değerlendirilmesini sağlamada yapılacak çalışmalara katkı sağlayacağını temenni ediyoruz. 2. MATERYAL ve YÖNTEM 2004-2009 yılları arası Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü sınırlarında yoğun olarak üretimi ve ticareti yapılan 16 ürün araştırma materyalimizi oluşturmaktadır. Bu ürünlere ait resmi veriler, Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü, İşletme ve Pazarlama Şube Müdürlüğü Kayıtlarından elde edilmiştir (Anonym, 2011). Ayrıca, zaman zaman tespit edilen bu ürünlerin üretim, hasat ve işleme sahalarına gidilerek gözlemler yapılmıştır. 3. BULGULAR Balıkesir’de ise toplam 32 ürün odun dışı orman ürünü olarak değerlendirilmektedir. Ancak bunlar arasında yoğun olarak toplanıp gelir elde edilen 11 familyaya ait 16 ürün bulunmaktadır. Tespit edilen odundışı orman ürünlerinden Çizelge 1’de gösterildiği gibi 11 türü (sıra no 1-11 arası), Orman Bölge Müdürülüğü dahilinde büyük oranda üretimi gerçekleşen, diğer 5 tür ise (sıra no 12-16), köylüler tarafından yılın belli mevsimlerinde toplanan ve yerel pazarlarda satılan tıbbi bitkileri oluşturmaktadır. Çalışmayı oluşturan ürünlerin familyaları, bilimsel ve yöresel isimleri, kullanılan kısımları ve yöredeki kullanımları Çizelge 1’de gösterilmiştir. Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü’ne Bağlı 7 Orman İşletme Müdürlüğü (O.İ.Ş.) ve 47 adet Orman İşletme şefliği bulunmaktadır. Bu işletmelerde yetişen odundışı orman ürünlerinin dağılımı Şekil 1’de gösterilmiştir. Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğünde odun dışı ürün çeşitleri ve yayılış gösterdiği işletmeler ise Çizelge 2’de görülmektedir (Anonym, 2011). Bu ürünler köylüler ve bitki ticareti yapan aracı tüccarlar tarafından yılın belli mevsimlerinde toplanarak değerlendirilmektedir. 142
Page 2 and 3:
2 nd International Non-Wood Product
Page 4 and 5:
Page 6 and 7:
Page 8 and 9:
II. session Room: Sedir Chair: Asso
Page 10 and 11:
IV. session Room: Sedir Chair: Asso
Page 12 and 13:
Final Session Final Session Room: M
Page 14 and 15:
Comparison of Pinus sylvestris, Pin
Page 16 and 17:
2 nd International Non-Wood Forest
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107: 2 nd International Non-Wood Forest
Page 108 and 109: 2 nd International Non-Wood Product
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Page 274 and 275:
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Page 288 and 289:
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
Page 294 and 295:
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Page 306 and 307:
Page 308 and 309:
Page 310 and 311:
Page 312 and 313:
Page 314 and 315:
Page 316 and 317:
Page 318 and 319:
Page 320 and 321:
Page 322 and 323:
Page 324 and 325:
Page 326 and 327:
Page 328 and 329:
Page 330 and 331:
Page 332 and 333:
Page 334 and 335:
Page 336 and 337:
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
show all

Proceedings Book / Bildiri KitabÄ± - Orman FakÃ¼ltesi - SÃ¼leyman ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?