Proceedings Book / Bildiri Kitabı - Orman Fakültesi - Süleyman ...

2 nd International Non-Wood Products Symposium 8-10 September 2011 - Isparta/TURKEY
Çalışmamıza konu olan Kapıdağ Yarımadası (Erdek/Balıkesir), Güney Marmara Bölümünün kıyı
ortasında, Karadeniz, Akdeniz ve İç Anadolu Karasal iklim şartlarının kesiştiği “Marmara Geçiş
Bölgesi” içinde bulunmaktadır. Gerek coğrafik konumu gerekse iklimsel koşullarının kazandırdığı
oldukça zengin bir floraya sahiptir (92 familya, 359 cins ve 668 takson).
Bu çalışmada Kapıdağ Yarımadası florasında tespit edilen ekonomik önemi olan türler ve bazı
önemli özellikleri verilmiştir.
Anahtar kelimeler: Kapıdağ Yarımadası, Ekonomik değeri olan bitkiler
GİRİŞ
Günümüzde; gıda amacıyla (sebze, meyve, mantar
gibi yenilebilenler ve içilerek tüketilenler); tıp ve
eczacılıkta; kozmetik sanayinde (uçucu yağ ve
koku içerenler); tanen ve boya maddesi eldesinde;
lif, elyaf ve iplik üretiminde, hayvan yemi, arıcılık
ve ipek böcekçiliğinde ve buna benzer bir çok
alanda odun dışı orman ürünleri kapsamında
kullanılan bitkiler çok önemli ekonomik değere
sahiptirler.
Ülkemizde yapılan bir çalışmada, doğadan
toplanarak iç ve dış ticareti yapılan çiçekli
bitkilerin bir listesi hazırlanmış ve 347 bitki
türünü kapsayan bu listenin yaklaşık %30’nun
ihraç edildiği belirlenmiştir. İhraç edilen doğal
bitkilerimizin yıllık miktarı yaklaşık 30 000 ton ve
bunun parasal değeri ise yaklaşık 50 000 000
Dolar’dır. Bu ihracat rakamlarıyla Türkiye, Dünya
tıbbi bitki ticaretinde Çin ve Hindistan’dan sonra
üçüncü ülke durumundadır (Özhatay ve ark.,
1997).
Yaptığımız bu çalışmada Kapıdağ Yarımadası
florasının ekonomik değeri olan türleri belirlenmiş
ve kullanım amaçlarına göre sınıflandırılmıştır.
Çalışma alanı olan Kapıdağ Yarımadası Balıkesir
İlinin Erdek İlçesi siyasi sınırları içinde
bulunmaktadır. Yarımada Greenwich başlangıcına
göre 27 o 53' 24.73'' batı boylamı ve 40 o 27'41.33''
kuzey enlemi arasında kalmaktadır. Bir tombolo
oluşumu olan yarımada, yaklaşık olarak 30 000
hektarlık bir alana sahip olup üçgen şeklindedir
(Şekil 1).
Yapılan uzun dönemli (1975-2008) meteorolojik
ölçümlere göre çalışma alanının yıllık ortalama
sıcaklığı 14,0 o C, ortalama yıllık yağışı 700 mm ve
ortalama nispi nemi % 71’dir. Hakim rüzgar yönü
kuzeydoğudur. Kapıdağ Yarımadası; Karadeniz,
Akdeniz ve İç Batı Anadolu karasal iklim
şartlarının kesiştiği “Marmara Geçiş Bölgesi”
içinde yer almaktadır. Yarımada hem Akdeniz
hem de Karadeniz iklim tipinin etkisi altındadır.
Şekil 1. Kapıdağ Yarımadası
MATERYAL VE YÖNTEM
Materyal
Çalışma materyalini Kapıdağ Yarımadası’nda
bulunan ve ekonomik değeri olan bitki taksonları
oluşturmaktadır.
Yöntem
Çalışmada kullanılan vejetasyon ve flora bilgileri
Öner ve Akbin tarafından 2006-2009 yılları
arasında gerçekleştirilen “Kapıdağ Yarımadası
Bitki Örtüsünün Fitososyolojik ve Fitoekolojik
Yönden İncelenmesi” isimli çalışmadan elde
edilmiştir. Bu nedenle mevcut vejetasyon
tablolarından yararlanılarak ve ilgili yayınlar
taranarak (Baytop, 1999; Ertuğ, 2004; Eyüboğlu;
1983; Karahan, 1998; Onar, 2006; Özhatay ve
ark., 1997; Uluocak, 1979, 1984; Tanker ve ark.,
2004; Yaldız ve ark., 2010; Yılmaz, 2010)
ekonomik önemi olan türler belirlenerek bu
türlerin kullanım amaçları, tıbbi (ilaç veya drog
olarak kullanılan), gıda (yiyecek ve içecek),
hayvan yemi, ticari (herhangi bir amaçla ticareti
yapılan, örneğin; yapacak-yakacak, boyacılık,
kimya sanayi vb.), peyzaj ve arıcılık şeklinde
sınıflandırılmıştır. Ayrıca bu türlerin zehirlilik
durumları da belirlenmiştir.
150