Proceedings Book / Bildiri Kitabı - Orman Fakültesi - Süleyman ...

2 nd International Non-Wood Forest Products Symposium
8-10 September 2011 - Isparta/TURKEY
Some Species (Salvia sp., Sideritis sp.) Which Used as Herbal Tea and
Distributed in the Balikesir Forests and Production Potentials
Fatih SATIL
Balıkesir Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Çağış Kampüsü, Balıkesir, fsatil@gmail.com
Abstract: In this study, It is investigated that distributed areas, botanical and ecological
characters, production potentials and evaluation possibilities of Sideritis sp. and Salvia sp. which
used as herbal tea or commercial gathered in Balıkesir province. Also, threat factors and solution
for sustainable use of commercial species were determined in this study.
As a result of the study, Sideritis trojana, S. perfoliata, S. athoa and Salvia tomentosa are gathered
and used herbal tea from the local people in the province. Salvia tomentosa is gathered the most
intensively for trade in Balıkesir. Especially, Marmara island (Erdek) and Madra mountain
(Korucu/İvrindi) are the main collection areas of S. tomentosa in Balıkesir. Sideritis species are
collected to be consumed as herbal tea for the forest people and they are sold in the local street
marketplaces. It has been observed that, there are serious threat factors for populations of these
species in near future because of over-exploitation and destructive harvesting.
Keywords: Non-wood forest products, Balıkesir, Salvia, Sideritis.
Balıkesir Ormanlarında Yayılış Gösteren Ve Çay Olarak
Değerlendirilen Bazı Türler (Salvia sp., Sideritis sp.) Ve Üretim
Potansiyelleri
Özet: Bu çalışmada Balıkesir’de yayılış gösteren ve yöre halkı tarafından çay olarak tüketilen ya
da orman köylüsü tarafından ticari amaçla toplanan Sideritis sp. ve Salvia sp. türlerinin yayılış
alanları, botanik ve ekolojik özellikleri ile üretim potansiyeli ve değerlendirme olanakları
araştırılmıştır. Ayrıca, ticareti yapılan bu türleri tehdit eden faktörler belirlenerek, sürdürülebilir
kullanımı için koruma yöntemleri ortaya konmuştur.
Çalışma sonucunda, il genelinde Sideritis trojana, S. perfoliata ve S. athoa ile Salvia tomentosa
türlerinin toplanıldığı ve çay olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu türler içerisinde, Salvia
tomentosa yoğun bir şekilde ticari amaçla toplanılmaktadır. Özellikle, Marmara adası (Erdek) ve
Madra dağı (Korucu/ivrindi) en yoğun toplama yapılan alanlardır. Sideritis türleri ise, az da olsa
orman köylülerince toplanıp yerel pazarlarda satılmakta ya da tıbbi çay olarak kullanılmaktadır.
Bununla beraber, bölgedeki yanlış ve aşırı bitki toplama faaliyetleri, bu türlerin populasyonlarını
yakın gelecekte tehdit altına sokabilecek boyutlara ulaştığı da gözlemlenmiştir.
Anahtar kelimeler: Odun dışı orman ürünleri, Balıkesir, Salvia, Sideritis
1. GİRİŞ
Türkiye coğrafi konumu, iklim ve bitki çeşitliliği,
tarımsal potansiyeli, geniş yüzölçümü sayesinde
tıbbi ve aromatik bitkiler ticaretinde önde gelen
ülkelerden biridir. Bu bitkiler çoğunlukla doğadan
toplanarak pazarlanmaktadır. Tıbbi ve aromatik
bitkiler ağırlıklı olarak Ege, Marmara, Akdeniz,
Doğu Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu