Proceedings Book / Bildiri Kitabı - Orman Fakültesi - Süleyman ...
Proceedings Book / Bildiri Kitabı - Orman Fakültesi - Süleyman ...
Proceedings Book / Bildiri Kitabı - Orman Fakültesi - Süleyman ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2 nd International Non-Wood Products Symposium 8-10 September 2011 - Isparta/TURKEY<br />
Pek çoğu da bilimsel yönden araştırılmayı<br />
beklemektedir.<br />
Herhangi bir kullanılışı tespit edilmemiş bitkilerde<br />
etken madde aramak yerine, öncelikle yüzlerce<br />
yıldan beri halkın yararlı olduğuna inanarak ısrarla<br />
kullandığı bitkiler üzerinde çalışmak daha çok<br />
verim sağlayacaktır. Bu sayede hem eldeki veriler<br />
bilimsel olarak ispatlanır, hem de zaman ve maddi<br />
bakımdan kısıtlı imkânlara sahip araştırıcıların bu<br />
tarz kayıpları önlenir. Dünyada ilk tarımın<br />
yapıldığı bölge olan Güneydoğu Anadolu'da,<br />
bugün halk arasında ilaç yapımında kullanılan<br />
anason, nane, arpa, meyan kökü gibi bitkisel<br />
drogların tedavide kullanıldığı bilinmektedir.<br />
İşte Bitkilerin fizyolojik etkisi üzerine bilgi sahibi<br />
olabilmemiz için öncelikle etnobotanik yapı<br />
üzerine bilgi sahibi olmamız gerekmektedir.<br />
Etnobotanik yapı ise bir yörede yaşayan halkın<br />
çevresinde bulunan bitkilerden çeşitli<br />
gereksinimlerini karşılamak üzere yararlanma<br />
bilgisi ve o bitkiler üzerindeki fizyolojik etkileri<br />
olarak bahsedilmektedir. Tıbbî bitki terimi,<br />
hastalık tedavisinde veya hastalıklardan korunmak<br />
amacıyla kullanılan bitkileri ya da bitkisel ürünleri<br />
kapsar. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 1980<br />
yılında tıbbî bitkileri “bir veya daha fazla<br />
organıyla tedavi edici veya hastalıkları önleyici<br />
olabilen veya herhangi bir kimyasal farmasötik<br />
sentezin öncüsü olabilen bitki çeşidi” olarak<br />
tanımlamıştır (Yıldırımlı, 2004).<br />
Bir yörenin folklor özellikleri o yörenin ayrılmaz<br />
parçalarından biridir. Bu özellikler arasında tıbbî<br />
folklor, insan yaşamını ilgilendirmesi bakımından<br />
özellikle önemlidir. Çok uzun yılların deneyimi<br />
olarak ortaya çıkan tıbbî folklor, özellikle sentetik<br />
ilaç sanayiinin gelişmesiyle birlikte önemini<br />
yitirmeye başlamıştır. Ancak son yıllarda, sentetik<br />
ilaçların istenmeyen yan etkilerinin ortaya çıkması<br />
tıbbî bitkileri yeniden gündeme getirmiştir.<br />
Günümüzde bitkilerle tedavi “fitoterapi” bir bilim<br />
dalı haline gelmiştir. “Yeşil dalga, yeşil ilaç”<br />
adıyla anılan tıbbî bitkiler başta Avrupa ve<br />
Amerika olmak üzere tüm dünyada yaygın olarak<br />
kullanılmaktadır (Saya ve ark. 2001).<br />
1.2. Kekik ve Kekik Türleri Hakkında Genel<br />
Bilgiler<br />
1.2.1. Kekik Hakkında Genel Bilgi ve<br />
Ülkemizdeki Yayılışı<br />
Kekik önemli ihraç ürünlerimizden biridir.<br />
Türkiye dünya kekik ticaretinin yaklaşık %70’ini<br />
elinde tutmaktadır. (Alma 2010)<br />
Türkiye’de “kekik” olarak tanımlanan Lamiaceae<br />
familyasına ait pek çok aromatik bitki türü<br />
bulunmasına rağmen, özellikle uçucu yağı<br />
karvakrol ve timol içeren türler ‘‘kekik’’ olarak<br />
kabul edilmektedir. Bu türler arasında Thymus,<br />
Origanum, Satureja, Thymbra ve Coridothymus<br />
cinsleri hem yayılış olarak hem de ekonomik<br />
olarak büyük önem taşımaktadır (Alma 2010)<br />
Dünya ticaretinde ‘‘Oregano’’ veya ‘‘Origanum’’<br />
adı altında Origanum türlerinden başka bazı<br />
Lippia ve Thymus türleri de bulunmaktadır.<br />
Avrupa ve Amerika’da ekonomik öneme sahip<br />
fenolik türler: Türk kekiği (Origanum onites L.) ,<br />
Yunan kekiği (Origanum vulgare L. spp. viridi<br />
(Boiss)Hayak), İspanyol kekiği (Coridothymus<br />
capitatus L. Hoffmann ve Link) ve Meksika kekiği<br />
(Lippia graveolens HBK) dir (Alma 2010).<br />
Ülkemizden ihraç edilen kekiğin büyük bir kısmı<br />
doğadan toplanmaktadır. Ancak, doğadan toplama<br />
hem doğal florayı tahrip etmekte, hem de ürün<br />
istenilen kalitede olmamaktadır. Günümüzde<br />
doğal floranın korunması, standart materyal elde<br />
edilmesi için kekiğin kültüre alınması gündeme<br />
gelmiştir (Bayram E.2006 ve Gürgen A.R. 1946 ).<br />
İşte bu çalışmamızda; Kahramanmaraş ve<br />
Osmaniye’den temin edilen Micromeria fruticosa<br />
L., Origanum syriacum L. var.bevanii, Origanum<br />
vulgare L.ssp hirtum,' kekik türleri, doğal<br />
ortamdan alınmış ve kültür ortamında yetişen aynı<br />
kekik türleriyle uçucu yağ verimleri, yoğunlukları<br />
ve uçucu yağın içerdikleri kimyasal bileşimi tayin<br />
edilerek sonuçlar karşılaştırılmıştır.<br />
1.2.2. Kekik Türleri Hakkında Genel Bilgiler<br />
Origanum syriacum L. var.bevanii (Holmes)<br />
lestwaart<br />
Micromeria fruticosa L. Druce ssp.brachycalyx<br />
P.H. davis<br />
Origanum vulgare L.ssp hirtum letswaar<br />
1.2.2.2. Origanum Syriacum L. var.bevanii<br />
(Holmes) lestwaart<br />
Çok dallanan yarım metreden yüksek demetler<br />
oluşturan meşhur baharat bitkisinin, bize has bu<br />
varyetesidir. Lapta'da belirli bir yerde, çayırlı<br />
bağlamalar üzerindeki dar sınırlar içerisinde<br />
yetiştiği görülmektedir. Dikdörtgen şeklindeki<br />
dört sıralı başaklar üzerinde sıkıca dizilmiş yeşil<br />
çiçek yaprakların arasından her defasında birer<br />
veya ikişer ufacık beyaz çiçekleri görünür. Yaprak<br />
altı kuvvetli damarlı ve çok az tüylüdür. Çeşitli<br />
kekik (Marjoram) türlerinde olduğu gibi bundan<br />
da güzel kokulu bir yağ elde edilir (URL 1).<br />
69
Change language